Όταν δεν γίνεται ανακύκλωση στην πηγή, δηλαδή όταν δεν ανακυκλώνουμε στα σπίτια μας, οι λύσεις που έχουμε (ή που, μάλλον, δεν έχουμε) είναι είτε να θάβονται σε ανεξέλεγκτες χωματερές είτε σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), οι οποίοι έχουν ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ζωής. Στο εργοστάσιο της ΗΛΕΚΤΩΡ στη Λάρνακα της Κύπρου παρακολουθήσαμε από κοντά τη διαδικασία ανακύκλωσης και κομποστοποίησης από τα σύμμεικτα σκουπίδια, μια διαδικασία φιλική προς το περιβάλλον που συντελεί στο να μην εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι χάρη στην ανάκτηση των υλικών. Η σκουπιδοσακούλα μας όπως την πετάμε στον κάδο, ανοίγεται για να γίνει η διαλογή και ανακυκλώνονται όλα τα σκουπίδια που δέχονται επεξεργασία, ενώ τα υπόλοιπα θάβονται στο Xώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).
Τα σκουπίδια παίρνουν το δρόμο τους
Το εργοστάσιο βρίσκεται 20 χλμ. ΒΔ της Λάρνακας στην περιοχή Κόση και η δυναμική του είναι 200.000 τόνοι σύμμεικτων απορριμμάτων ετησίως. Υπάρχουν 10 πύλες εισόδου, στις 8 τα απορριμματοφόρα ξεφορτώνουν τα οικιακά απόβλητα, ενώ στις άλλες δύο υπάρχουν κοντέινερ για τα ογκώδη αντικείμενα, όπως π.χ. καναπέδες. Αυτά από κει με μια δαγκάνα μεταφέρονται σε ένα σημείο όπου κόβονται και πηγαίνουν στον ΧΥΤΥ για ενταφιασμό. Τα υπόλοιπα απορρίμματα μεταφέρονται σε ένα σύστημα δοσομέτρησης, για να είναι συνεχής η ροή υλικού προς το εργοστάσιο. Ο χώρος αυτός είναι κλειστός και εξαερίζεται 4 φορές την ώρα με εξελιγμένα βιοφίλτρα από κωνοφόρα, ώστε να μη διοχετεύονται οι οσμές στην ατμόσφαιρα.
Στη συνέχεια, αφού φύγουν τα απορρίμματα από αυτή την αίθουσα, πηγαίνουν στον τεμαχιστή όπου ανοίγονται οι σακούλες. Αυτό είναι ένα από τα κομβικά σημεία του εργοστασίου, καθώς εφαρμόζεται μια τεχνολογία που ανοίγει το σάκο χωρίς να συνθλίβει το υλικό. Επιτυγχάνεται δηλαδή να μένει ανέπαφο το γυαλί για να μπορέσει στο επόμενο στάδιο να γίνει η διαλογή με το χέρι και τα υπόλοιπα υλικά να είναι σε κατάσταση που να μπορούν να αναγνωριστούν από τους οπτικούς διαχωριστές, έτσι ώστε και η ανακύκλωση να είναι πιο ουσιαστική αλλά και η εμπορική αξία των ανακυκλωμένων προϊόντων μεγαλύτερη. Αφού λοιπόν ανοίξουν οι σάκοι, περνούν από δύο ανθρώπους που μαζεύουν το γυαλί και απομακρύνουν επικίνδυνα και ανεπιθύμητα αντικείμενα (έχουν βρεθεί μέχρι και χειροβομβίδες). Από κει με ταινίες μεταφέρονται οι ανοιγμένοι πλέον σάκοι μέσα στα πρώτα κόσκινα. Εδώ υπάρχει ένας δεύτερος έλεγχος για ανεπιθύμητα υλικά, που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στα μηχανήματα.
Τα σκουπίδια συνεχίζουν την πορεία τους προς πολύ ισχυρούς μαγνήτες, οι οποίοι μαζεύουν τα μεταλλικά αντικείμενα, και στη συνέχεια «οδεύουν» προς ένα άλλο κόσκινο το οποίο δεν επιτρέπει να περάσει κανένα αντικείμενο που οι διαστάσεις του να ξεπερνά τα 30 εκατοστά – αυτό γίνεται για να είναι εύκολη η αναγνώριση των υλικών από τους οπτικούς διαχωριστές. Στο επόμενο στάδιο σε ένα άλλο κόσκινο χωρίζονται τα οργανικά και παίρνουν το δρόμο για τη διαδικασία της κομποστοποίησης. Τα υπόλοιπα περνούν από τον οπτικό διαχωριστή, ένα μηχάνημα που έχει στον εγκέφαλό του χιλιάδες σήματα και αναγνωρίζει τα υλικά που του έχεις δώσει τις συντεταγμένες τους. Σ’ αυτό το μηχάνημα διαχωρίζονται τα πλαστικά, και σε ένα άλλο ξεκαθαρίζεται το σύμμεικτο χαρτί και μένει το υλικό που βγαίνει το RDF (καύσιμη ύλη που χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον από την τσιμεντοβιομηχανία). Τα αλουμίνια και τα υπόλοιπα υλικά, αφού έχουν περάσει από τις προηγούμενες διαδικασίες, πρεσάρονται και αποθηκεύονται για να πωληθούν σαν ανακυκλώσιμα υλικά.
Τα οργανικά, που τα είδαμε προηγουμένως να παίρνουν μια άλλη πορεία, μέσω μιας ταινίας μεταφέρονται στο κτίριο της κομποστοποίησης. Εκεί με μια δαγκάνα μπαίνουν μέσα σε μεταλλικά κουτιά και με τη μέθοδο της αερόβιας επεξεργασίας σε έναν αποστειρωμένο χώρο, όπου όλα γίνονται μηχανικά, γίνεται η ζύμωση από 7 έως 12 μέρες. Βέβαια το κομπόστ που παράγεται από σύμμεικτο σκουπίδι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αγροτική χρήση (σαν λίπασμα), γιατί υπάρχουν μέσα χημικά και είναι παρακινδυνευμένο όση επεξεργασία κι αν δεχτεί. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για αποκατάσταση λατομείων, για επικάλυψη χωματερών και για καύσιμη ύλη.
Από τους 200.000 τόνους απορριμμάτων που δέχεται το εργοστάσιο ετησίως παράγονται: 9.000 τόνοι φύλλου πλαστικού, 2.000 τόνοι φιαλών PET, 1.500 τόνοι πολυαιθυλενίου-πολυπροπυλενίου, 20.000 τόνοι σύμμεικτου χαρτιού, 30.000 τόνοι RDF, 64.000 τόνοι κομπόστ, 4.000 τόνοι σιδηρούχων υλικών, 1.000 τόνοι γυαλιού και 67.500 τόνοι υπολειμμάτων προς υγειονομική ταφή.
Το εργοστάσιο κόστισε 67 εκ. ευρώ, από τα οποία τα 40 εκ. ήταν χρηματοδότηση από το Tαμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τα 27 εκ. από την κατασκευάστρια εταιρεία. Το κόστος των 27 εκ. μετακυλίστηκε στο GATE FEE (το ποσό που πληρώνουν οι δήμοι για να αποθέσουν τα σκουπίδια τους στο εργοστάσιο, το οποίο ανέρχεται στα 56,70 ευρώ ανά τόνο σύμμεικτων απορριμμάτων, ποσό πραγματικά χαμηλό για διαχείριση απορριμμάτων). Το εργοστάσιο θα το διαχειρίζεται η εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ για 10 χρόνια και μετά θα περιέλθει στο κυπριακό κράτος.
15°
