Την προηγούμενη εβδομάδα ένας φίλος στο facebook δημοσίευσε το γράμμα μιας απελπισμένης γυναίκας που έχανε το σπίτι της. Η ανταπόκριση των χρηστών ήταν άμμεση. Πολλά τα σχόλια συμπαράστασης και αναζήτησης τρόπων βοήθειας. Ανάμεσα σε αυτά και ένα σχόλιο που ανέφερε το πρόγραμμα των 100 εκ. του Ιδρύματος Νιάρχου για την ανακούφιση των ευάλωτων ομάδων της ελληνικής κοινωνίας που έχουν πληγεί από την κρίση. Τις ίδιες εκείνες ημέρες το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» οργάνωνε στην Αθήνα ένα διεθνές συνέδριο για τον ρόλο των ιδρυμάτων στην πρωτοφανή αυτή κρίση που αντί να εξομαλύνεται, καθημερινά βαθαίνει και θα αγγίζει όλο και περισσότερα στρώματα της κοινωνίας.
Στο συνέδριο συμμετείχαν εκπρόσωποι των μεγαλύτερων Ιδρυμάτων του κόσμου και οι απόψεις των πλούσιων χωρών της κεντρικής Ευρώπης ήταν εκ διαμέτρου αντίθετες με τις απόψεις των χωρών του Νότου για το ποιος είναι ο ρόλος των κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα και των ιδρυμάτων σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Όπως ακριβώς και στην πολιτική. Μετά από την ιδιωτικοποίηση της πολιτικής με τις κυβερνήσεις Μόντι και Παπαδήμου η αίσθηση που μου έμεινε είναι ότι οι Γερμανοί μιλούν και για ιδιωτικοποίηση του κράτους πρόνοιας, σε αντίθεση με τους εκπροσώπους των ιδρυμάτων του Νότου που αντιλαμβάνονται την φιλανθρωπία με την ηθική της υπόσταση. Τελικά το ερώτημα που τίθεται είναι οι λαοί τι ζητούν και τι διεκδικούν. Κοινωνία πρόνοιας ή κράτος πρόνοιας;
Για να μην μειώνουμε όμως ότι θετικό συμβαίνει στην κοινωνία θα ήθελα να διευκρινίσω ότι η φιλανθρωπία και η ευεργεσία υπήρχαν πάντα στην ελληνική κουλτούρα. Από τους χορηγούς στην αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία και την χριστιανική διδασκαλία μέχρι τους εθνικούς ευεργέτες του 19ου και 20ου αιώνα που δώρισαν ολόκληρες περιουσίες στο Ελληνικό δημόσιο. Αυτή η αντίληψη της φιλανθρωπίας με την ηθική της υπόσταση ενσαρκώνεται και σήμερα στην δύσκολη αυτή συγκυρία από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» με την κατασκευή του Κέντρου Πολιτισμού στο Φαληρικό Δέλτα και την ολοκληρωτική παράδοση του στο κράτος. Ένα μεγάλο έργο που δίνει σημαντικό κύρος στην χώρα και την τοποθετεί ανάμεσα στις ανεπτυγμένες πρωτεύουσες της Ευρώπης σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή όπου η Ελλάδα και οι Έλληνες αντιμετωπίζουν το διασυρμό και τις προσβολές παγκοσμίως. Από την άλλη πλευρά η διάθεση των 100 εκ. ευρώ από το Ίδρυμα Νιάρχου για την ανακούφιση χιλιάδων ανέργων, αστέγων, απόρων και νεόπτωχων συνανθρώπων μας επαναφέρει την έννοια της φιλανθρωπίας και της αλληλεγγύης στην συνείδηση του σύγχρονου Έλληνα ως μορφή αντίστασης της κοινωνίας απέναντι στο διεφθαρμένο και δυσλειτουργικό κράτος που εξοντώνει τους πολίτες του, ενώ συγχρόνως επιτυγχάνεται αφύπνιση της κοινωνίας για την προστασία του κοινωνικού κεκτημένου και κατ’ επέκταση της δημοκρατίας.
Τα τελευταία χρόνια οι δυτικές κοινωνίες είχαν παρασυρθεί από το φιλελεύθερο δόγμα. Το ίδιο δόγμα ακολουθούν και πολλά μεγάλα ιδρύματα της Ευρώπης. Ζητούν μείωση της φορολογίας, συνεργασία με επιχειρήσεις και χρηματοδότηση από τα κράτη. Ένα μοντέλο φιλανθρωπικής επιχειρηματικότητας με απαλλαγή του κράτους από πολλά δαπανηρά καθήκοντα αλλά και κερδοφορία για τα ιδρύματα.
Εμπιστεύεται όμως ο κόσμος ένα τέτοιο μοντέλο και είναι δημοκρατικά αποδεκτό; «Όχι» απαντά ο Pier Mario Vello Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος Cariplo και συνεχίζει « η πρόνοια είναι ένα εργαλείο της πολιτικής που χρησιμοποιήθηκε για να υπάρξει ισορροπία μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Για να μην υπάρχουν αναταραχές. Αν το κρατικό σύστημα πρόνοιας καταστραφεί, τότε καταστρέφεται και η κοινωνία». Και έχει απόλυτο δίκιο ο κ.Vello. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι τα φασιστικά κόμματα εκμεταλλευόμενα το κενό του κράτους πρόνοιας και υιοθετώντας τις μεθόδους των Ιδρυμάτων, τη βοήθεια δηλαδή των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού έχουν κερδίσει επικίνδυνα έδαφος.
Το συμπέρασμα πάντως που προέκυψε από το συνέδριο – ένα ομολογουμένως εξαιρετικά οργανωμένο συνέδριο- είναι ότι τα ιδρύματα, η κοινωνία των πολιτών και το κράτος πρέπει να συνεργαστούν μεταξύ τους, έτσι ώστε η φιλανθρωπία να διαδραματίσει ένα ποιοτικό ρόλο που θα βοηθήσει στην έξοδο από την κοινωνική κρίση.
13°
