Η φύση ως φάρμακο: Πώς η κηπουρική βοηθά τους ασθενείς με άνοια
Οι έρευνες δείχνουν ότι η κηπουρική διατηρεί τη γνωστική λειτουργία, βοηθώντας σας να ζήσετε καλά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τώρα, οι ασθενείς με άνοια αποκομίζουν τα οφέλη με τις συνταγές των "αγροκτημάτων φροντίδας".
Η Marianne Rogstad, συνταξιούχος γιαγιά από τη Νορβηγία, είναι μια δια βίου μαθήτρια. Εργάστηκε ως ξενοδοχοϋπάλληλος στην Ελβετία για πέντε δεκαετίες, όπου περνούσε τις μέρες της μαθαίνοντας νέες γλώσσες και πολιτισμούς. Αλλά όταν η Rogstad επέστρεψε στη Νορβηγία, διαγνώστηκε με άνοια. Σύντομα απομονώθηκε. Αυτό συνέβη μέχρι που εντάχθηκε στο Impulssenter - ένα μικρό "αγρόκτημα φροντίδας" έξω από το Όσλο. Το αγρόκτημα φροντίδας δανείστηκε το όνομά του από τον τρόπο με τον οποίο εξυπηρετεί τις παρορμήσεις των ανθρώπων να εργάζονται και να συνδέονται με άλλους, λέει η Henreitte Bringsjord, οι γονείς της οποίας ίδρυσαν το αγρόκτημα.
"Η μαμά και ο μπαμπάς μου αγαπούσαν τις αγροτικές εργασίες και σκέφτηκαν πόσο δύσκολο είναι για τα άτομα με άνοια να σταματήσουν να εργάζονται και να χάσουν την κοινωνική τους ζωή. Έτσι, ήθελαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους με άνοια να γίνουν ξανά μέρος της ζωής", λέει ο Bringsjord, ο οποίος τώρα συνδιαχειρίζεται τη φάρμα - και ο τρόπος αυτός; Η κηπουρική.
Αγροκτήματα φροντίδας: Το εθνικό σχέδιο φροντίδας για την άνοια
"Οι συνταγές της φύσης μπορούν να αυξήσουν τη σωματική δραστηριότητα και την κοινωνική σύνδεση, μειώνοντας παράλληλα το άγχος, τα οποία έχουν πολλαπλά θετικά αποτελέσματα για την αρτηριακή πίεση, τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και το υγιές βάρος, μειώνοντας τον κίνδυνο ασθενειών που μπορεί να οδηγήσουν στην άνοια", λέει η Melissa Lem, οικογενειακή γιατρός με έδρα το Βανκούβερ και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, στον Καναδά - όπου εξετάζει τις ευκαιρίες και τα εμπόδια γύρω από τις συνταγές που βασίζονται στη φύση. "Όλοι γνωρίζουμε ότι η περισσότερη σωματική δραστηριότητα βελτιώνει την ψυχική και σωματική υγεία, αλλά η κηπουρική υπερκαλύπτει αυτά τα οφέλη", λέει η ίδια.
Η φύση προσφέρει απαλή γοητεία που μειώνει την κούραση και την ευερεθιστότητα
Τα νέα δεδομένα ρίχνουν φως στα πλεονεκτήματα της ενασχόλησης με την κηπουρική. Σε μια πρώτη στο είδος της μελέτη, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου διερεύνησαν αν μπορεί να υπάρχει σχέση μεταξύ της κηπουρικής και των αλλαγών στη νοημοσύνη κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Η μελέτη συνέκρινε τις βαθμολογίες των τεστ νοημοσύνης των συμμετεχόντων στην ηλικία των 11 ετών και στην ηλικία των 79 ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι περνούσαν χρόνο με την κηπουρική, παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση της νοητικής τους ικανότητας κατά τη διάρκεια της ζωής τους σε σχέση με όσους δεν το έκαναν ποτέ ή σπάνια.
"Η ενασχόληση με έργα κηπουρικής, η εκμάθηση των φυτών και η γενική συντήρηση του κήπου περιλαμβάνει σύνθετες γνωστικές διεργασίες, όπως η μνήμη και η εκτελεστική λειτουργία", δήλωσε η Janie Corley, επικεφαλής ερευνήτρια της μελέτης, σε δελτίο τύπου.
Μια μελέτη του 2002 σε περισσότερες από 800 καλόγριες στις Ηνωμένες Πολιτείες διαπίστωσε ότι η συχνή συμμετοχή σε δραστηριότητες που διεγείρουν τη νόηση μείωσε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ. Μια πιο πρόσφατη μελέτη ηλικιωμένων ενηλίκων στην Ιαπωνία διαπίστωσε ότι η συμμετοχή σε δραστηριότητες με νόημα μπορεί να προστατεύσει από τη μείωση της λειτουργίας της μνήμης. Εν τω μεταξύ, άλλες έρευνες διαπίστωσαν ότι τα άτομα που έλαβαν παρέμβαση με γνωστικά διεγερτικές δραστηριότητες, συνήθως σε κοινωνικό περιβάλλον, είδαν βελτιώσεις στη νόηση, τη διάθεση, την επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση.
Μια μελέτη του 2006 από το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας, η οποία παρακολούθησε Αυστραλούς άνδρες και γυναίκες καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του εξήντα, διαπίστωσε ότι όσοι ασχολούνταν καθημερινά με τον κήπο είχαν 36% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας σε σχέση με όσους δεν ασχολούνταν. Η κηπουρική έχει επίσης αποδειχθεί ότι βελτιώνει την προσοχή, μειώνει το άγχος, μειώνει τις πτώσεις και μειώνει την εξάρτηση από φάρμακα.
Ορισμένα από αυτά τα γνωστικά οφέλη μπορεί να προέρχονται από την απλή παραμονή στη φύση. Ο Roger Ulrich, παγκόσμιος ειδικός στο σχεδιασμό συστημάτων υγείας και καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Chalmers της Σουηδίας, ήταν από τους πρώτους που συνέδεσαν την έκθεση στη φύση με τη μείωση του στρες. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1980 και του 1990, διεξήγαγε μια σειρά από μελέτες-ορόσημα που κατέδειξαν πώς απλά και μόνο το να κοιτάζεις δέντρα και άλλα φυτά -ακόμη και μέσα από ένα παράθυρο- μπορεί να μειώσει τον πόνο, να ενισχύσει τα θετικά συναισθήματα και να ενισχύσει τη συγκέντρωση.
Ο Ούλριχ πρότεινε ότι αυτές οι αντιδράσεις καθοδηγούνται από την εξέλιξη. Δεδομένου ότι η ικανότητα ανάκαμψης από μια στρεσογόνο κατάσταση ήταν ευνοϊκή για την επιβίωση, η τάση ανάκαμψης από το στρες σε φυσικό περιβάλλον ήταν γενετικά ευνοϊκή, μεταβιβαζόμενη από γενιά σε γενιά, και θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ακόμη και μικρές μόνο δόσεις φύσης μπορούν να βελτιώσουν την ευημερία των σύγχρονων ανθρώπων.
Κάποια δεδομένα φαίνεται να υποστηρίζουν τη θεωρία ότι έχουμε εξελιχθεί να ανακάμπτουμε και να θεραπευόμαστε πιο αποτελεσματικά όταν περιβαλλόμαστε από τη φύση. Ο Lem ομοίως υποδηλώνει ότι ορισμένα από αυτά τα οφέλη προέρχονται από την εξέλιξή μας - πώς ο εγκέφαλός μας έλκεται από περιβάλλοντα με υψηλή βιοποικιλότητα, επειδή είναι βέλτιστα για την επιβίωση. "Οι επιδράσεις της φύσης είναι τόσο ισχυρές που η διάσπασή της στα συστατικά της - είτε πρόκειται για την εξέταση εικόνων της φύσης, είτε για την ακρόαση των ήχων της φύσης, είτε για τη μυρωδιά της φύσης - μπορεί επίσης να βελτιώσει σημαντικά την υγεία μας", λέει ο Lem, ο οποίος πρόσφατα πραγματοποίησε πιλοτικά ένα πρώτο στο είδος του πρόγραμμα συνταγογράφησης της φύσης με ένα ίδρυμα τέχνης στον Καναδά.
Εκτός από τη μείωση του στρες, ο Λεμ προτείνει ότι η ενασχόληση στη φύση μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της συγκέντρωσης. Σύμφωνα με τη θεωρία της αποκατάστασης της προσοχής, ο εγκέφαλός μας έχει πεπερασμένη ικανότητα για κατευθυνόμενη προσοχή σε πολυάσχολα αστικά περιβάλλοντα και η φύση συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, εξηγεί.
Η Lem υποστηρίζει ότι τα οφέλη της κηπουρικής για την υγεία μπορεί να προέρχονται και από τον τρόπο με τον οποίο προσφέρεται για άλλες συμπεριφορές που προάγουν την υγεία, όπως η σωματική δραστηριότητα.
Επισημαίνει δύο μελέτες σε ενήλικες στις ΗΠΑ - η μία από τις οποίες διαπίστωσε ότι όσοι ασχολούνταν με τον κήπο για περισσότερο από μία ώρα την εβδομάδα είχαν 66% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής ανακοπής και μια άλλη που διαπίστωσε ότι η κηπουρική ήταν "ισχυρός και ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας θετικής οστικής πυκνότητας".
Η κηπουρική μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναπτύξουν μεγαλύτερη επιδεξιότητα των χεριών, μυϊκή μάζα και αερόβια αντοχή, καθώς και να προωθήσουν την αυξημένη κινητικότητα.
Επίδραση ακόμη και σε αυτούς που ήδη έχουν άνοια
Ακόμα, για τα άτομα που έχουν ήδη άνοια, οι έρευνες δείχνουν ότι αυτά τα οφέλη έχουν επιπλέον αξία, βελτιώνοντας τη διάθεση, τη συμπεριφορά, την ικανότητα επικοινωνίας και τη λειτουργικότητα περισσότερο από άλλες δραστηριότητες. Τώρα, ειδικά αγροκτήματα φροντίδας που εξυπηρετούν άτομα με άνοια εμφανίζονται σε όλη την Ευρώπη και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Bringsjord πιστεύει ότι η κηπουρική σε αγροκτήματα φροντίδας μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση δράσης και ανεξαρτησίας. «Οι άνθρωποι το λατρεύουν επειδή μπορούν να δουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους», λέει, προσθέτοντας ότι δεδομένου ότι η κηπουρική και η αγροτική εργασία προσφέρεται για ομαδική παρατήρηση, τα άτομα που παλεύουν με την απώλεια μνήμης μπορεί να έχουν ευκολότερο χρόνο να παρακολουθούν. «Αν ξεχάσουν πώς να κάνουν κάτι, αλλά στη συνέχεια δουν τι κάνουν οι άλλοι εργαζόμενοι, θυμούνται πώς να το κάνουν οι ίδιοι».
Και, ακόμη και με όλα τα αποδεδειγμένα γνωστικά οφέλη της κηπουρικής και της παραμονής στην ύπαιθρο, ο Bringsjord δεν παραβλέπει τη σημασία της απλής δημιουργίας ενός θετικού περιβάλλοντος - γεμάτου τόσο με ανθρώπους όσο και με φυτά - για ανθρώπους όπως ο Rogstad. «Θα μπορούσαν να πάνε στο σπίτι τους και να είναι πραγματικά ευτυχισμένοι, και τότε ο σύζυγός τους θα μπορούσε να ρωτήσει »Τι έκανες σήμερα;«, και δεν θα μπορούσαν να έχουν ιδέα εκτός από το γεγονός ότι είχαν μια καλή μέρα», λέει ο Bringsjord.
Αυτό ισχύει και για τον Rogstad, ο οποίος τώρα περνάει τρεις ημέρες την εβδομάδα στο αγρόκτημα φροντίδας - φυτεύει λαχανικά, ταΐζει αγελάδες και φροντίζει κοτόπουλα - και εκτιμά την απλότητα της εργασίας. "Είναι ωραίο να βρίσκομαι εδώ έξω στη φύση. Είναι πολύ καλύτερο από το να κάθεσαι στο σπίτι".
11°
