Οι κεντρικές προτάσεις και ιδέες που αναδύθηκαν στο 2ο Forum Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος «COVID-19: Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση & Κοινωνική Αλλαγή»
Το Σάββατο 14 Νοεμβρίου 2020, η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος διοργάνωσε το 2ο Forum Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος - Διάλογοι Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας. Το θέμα του φετινού Forum ήταν«COVID-19: Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση & Κοινωνική Αλλαγή». Πρόκειται για ένα θεσμό που έχει ως στόχο τη συνάντηση της επιστημονικής κοινότητας και όλων όσων ενδιαφέρονται για τα θέματα ψυχικής υγείας, για την εδραίωση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τη δημιουργία νέων Δομών στην κοινότητα, ιδίως παιδοψυχιατρικών, και την εξέλιξη μιας βιώσιμης ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Το έναυσμα για τη διοργάνωση, αποτελούν τα δύο έτη από την φυσική απουσία του Παναγιώτη Σακελλαρόπουλου, και η επιθυμία παλιών και νεότερων επαγγελματιών ψυχικής υγείας να τιμήσουν τη μνήμη και το έργο του, διατηρώντας την παράδοση του διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών.
Παρά τις ιδιαίτερες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί εξαιτίας της πανδημίας, οι οποίες και επέβαλαν τη διαδικτυακή διεξαγωγή του Forum, αναπτύχθηκε ένας διάλογος υψηλού επιπέδου, τον οποίο παρακολούθησε μεγάλος αριθμός πολιτών. Στη διάρκεια της εκδήλωσης, εκπρόσωποι του χώρου της ψυχικής υγείας, κατέθεσαν τις απόψεις και τις προτάσεις τους για την μέχρι τώρα πορεία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, καθώς και για το μέλλον της ψυχικής υγείας, με γνώμονα τις κοινωνικές αλλαγές που επιφέρει και θα επιφέρει η σημερινή παγκόσμια υγειονομική κρίση.
«Δεν αλλάζουμε τη διάγνωση, αλλάζουμε τη μοίρα του ανθρώπου» (Π. Σακελλαρόπουλος).
Οι κεντρικές προτάσεις και ιδέες που αναδύθηκαν στη διάρκεια των εργασιών του 2ου Forum Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος
Ανάγκη συνεργασίας και συστράτευσης όλων των επαγγελματιών, ανεξαρτήτως του χώρου από τον οποίο προέρχονται, στον κοινό αγώνα για την διασφάλιση της παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών ψυχικής υγείας, για όλους τους πολίτες.
Για την αντιμετώπιση της παρούσας υγειονομικής απειλής, η οποία αποτελεί ένα συλλογικό τραύμα για τους πολίτες, σε μια ήδη πολυτραυματισμένη κοινωνία, τονίστηκε η σημασία της αλληλεγγύης, της συνοχής και της ψυχραιμίας, τα οποία αποτελούν στοιχεία διαχρονικά σημαντικά σε περιόδους κρίσεων.
Αναδείχθηκε το πώς το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν ένα νέο φιλικό μέσο προσέγγισης και γειτνίασης σε αυτές τις συνθήκες εγκλεισμού. Η τεχνολογία δίνει νέες ευκαιρίες στην προσβασιμότητα σε υπηρεσίες σε όλη την επικράτεια, καθώς και τη δυνατότητα σε Δομές και Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας να συνεχίσουν το έργο τους.
Τονίστηκε πως η κορωνίδα της φροντίδας είναι η Πρόληψη, η οποία ταυτόχρονα χτίζει και ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα.
Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο νέος πληθυσμός, τα παιδιά και οι έφηβοι, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που ο εξωτερικός κόσμος μοιάζει απειλητικός και οι σχέσεις, που αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της ψυχικής υγείας, περιορίζονται.
Τα κοινωνικά δίκτυα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη δράσεων αλληλεγγύης και υποστήριξης.
Η Αγωγή Κοινότητας, που περιλαμβάνει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για θέματα ψυχικής υγείας, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την διασφάλιση της ψυχικής υγείας των πολιτών.
H Τέχνη και ο Πολιτισμός αναδεικνύονται ως σημαντικές πηγές τροφοδότησης και ενδυνάμωσης, και μπορούν να δώσουν αισιοδοξία σε αυτήν την δύσκολη περίοδο.
Η εφαρμογή επιτυχημένων μοντέλων στον χώρο της ψυχικής υγείας όπως είναι η Ψυχιατρική Περίθαλψη στο Σπίτι του Ασθενή (ΨΠΣΑ) και οι Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας, αναδεικνύονται ως αποτελεσματικές πρακτικές και στην αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19.
Ανάγκη για νέα ισοτιμία: οι άνθρωποι με ψυχοκοινωνικά προβλήματα μπορούν να αποκτήσουν ένα θεσμικό ρόλο και οι ίδιοι μέσα από την τεχνογνωσία, που προέρχεται από την εμπειρία τους, θα συμβάλλουν στην ανάδειξη αυτών των δυνατοτήτων και των δεξιοτήτων που έχουν οι χρήστες των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Όχι στο διχασμό μεταξύ του δημόσιου λόγου και του μη κερδοσκοπικού «τρίτου τομέα», όχι στο διχασμό μεταξύ Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, όχι στη γραφειοκρατία των θεσμικών οργάνων που εμποδίζει τη συνεργασία των διαφορετικών Δομών, κοινοτικών και ενδονοσοκομειακών.
Τέλος, τονίστηκε η επιθυμία για την καλλιέργεια ενός κλίματος εμπιστοσύνης, δέσμευσης και συμμετοχής. Είμαστε όλοι στην ίδια μεριά και όλοι ατενίζουμε το μέλλον με αγωνία για το τι θα μας φέρει.
Λίγα λόγια για τον Καθηγητή Παναγιώτη Σακελλαρόπουλο
Ο Παναγιώτης Σακελλλαρόπουλος ήταν βασικός πρωταγωνιστής της ιστορίας και της εξέλιξης της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα. Η επιστημονική του προσέγγιση βασιζόταν στις αρχές της Κοινωνικής Ψυχιατρικής μέσα από το ψυχαναλυτικό πρίσμα και συνδυαζόταν με την αγάπη για τον ψυχικά ασθενή και το σεβασμό για τον ψυχικό πόνο. Βασικό όραμά του ήταν η κατάργηση της ασυλικής προσέγγισης στην Ψυχιατρική. Έγινε ο πρωτεργάτης της αποασυλοποίησης των ψυχικά ασθενών από τα ψυχιατρεία, σε σύγχρονες, ανοικτές και ανθρώπινες θεραπευτικές μονάδες μέσα στην κοινότητα. Βασική του θέση ήταν ότι «ο ψυχικά ασθενής έχει μεγαλύτερο όφελος θεραπευτικό και ιατρικό, όταν θεραπεύεται μέσα στην κοινωνική του ομάδα και μέσα στην οικογένεια». Μέσα από το έργο του προωθούσε τη συνεργασία, τη δικτύωση και την συμμετοχή όλης της κοινότητας για την καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής νόσου και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση.
