Θεματα

Το φαγητό μας είναι gay

Η κοινωνία της γεύσης από τον Κώστα Τσίγκα

62552-138482.jpg
Κώστας Τσίγκας
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
107861-213954.jpg

Οικογένεια, μνήμες και συγχώρεση φαίνεται να είναι οι κώδικες πάνω στους οποίους εστιάζεται η συζήτηση γύρω από το φαγητό τον τελευταίο καιρό. Μια συζήτηση αρκετά επηρεασμένη από την οικονομική κρίση και τη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας που αυτή επιβάλλει.

Το φαγητό και οι εικόνες του ζεσταίνονται ξαφνικά από το μικροαστικό μας τζάκι, ανεβαίνουν ξανά στο «κυριακάτικο τραπέζι», στο οποίο συνήθως δεν κάθεται κανένας γιατί όλα τα μέλη της οικογένειας έχουν άλλες προτεραιότητες, ή όταν όλοι μαζί καθόμαστε σε αυτό το τραπέζι οι συγκρούσεις γίνονται ανυπόφορες, κι όλοι μας μέσα από μια έντονα νοσταλγική διάθεση προσπαθούμε να δούμε το φαγητό σαν συνδετικό κρίκο μιας κοινωνίας/οικογένειας η οποία έχει απόλυτα αποσυνδεθεί και μάλλον δεν έχει καμιά διάθεση να αφήσει το στομάχι της να γίνει ο χώρος μέσα από τoν οποίο θα αναπαράγει τη μιζέρια της. Γι αυτό, νομίζω, ότι το φαγητό έφυγε από το σπίτι και μετατράπηκε σε συνδετικό της διασκέδασης.

Επίσης η ευχαρίστηση στο φαγητό προϋποθέτει μια διάθεση λαιμαργίας ή αδηφαγίας για να το βάλουμε πιο «όμορφα», και αυτή η διάθεση έχει στην πραγματικότητα εξαφανιστεί από τη ζωή μας μέσα από μια σειρά απαγορεύσεων από πολλές και διάφορες προελεύσεις. Η «πίστη», η θρησκεία δηλαδή, η αστυνομία του φαγητού και τα αψεγάδιαστα γυναικεία σώματα, τα γυμναστήρια κλπ.

Όμως υπάρχει ένα κομμάτι του πληθυσμού το οποίο μέσα από τον εξαναγκασμένο κοινωνικό του «αμοραλισμό» δείχνει ακόμη το δρόμο για το φαγητό και τη σχέση του με την κοινωνία, και αυτό δεν είναι άλλο από τους gay, οι οποίοι είτε το θέλετε είτε όχι, δίνουν τον τόνο, τη λογική, την προοπτική και το μέλλον για το φαγητό. Ναι, το φαγητό μας είναι gay και αν δεν το κατανοήσουμε δεν θα μπορέσουμε να δούμε τη βάση της πιθανής του εξέλιξης.

image

Πάντα μου πίστευα πως η σχέση, ειδικά των ανδρών στην Ελλάδα, με το φαγητό είχε μια gay υπόσταση. Όλοι μας θέλαμε να έχουμε εστιατόριο, να γίνουμε hosts ενός κόσμου ανέμελου, να γίνουμε λίγο οικοδέσποινες, να πάρουμε τη θέση της μαμάς μας στη διαχείριση του φαγητού. Ανταγωνιστική από τη φύση της αυτή η σχέση μας έδενε με την τελετουργία του φαγητού, μας έκανε να το διασκεδάζουμε και να βρίσκουμε μέσα του όλες τις πτυχές που κάνουν το φαγητό κοινωνικό.

Οι εικόνες μας απέναντι στο φαγητό είναι τα απόλυτα στερεότυπα. Κούκλες μαμάδες που ετοιμάζουν φαγητό για την οικογένεια και υποκαθιστούν το sex για τον μπαμπά, γιαγιάδες γεμάτες σοφία που νοιάζονται μόνο για τα εγγόνια τους και μπαμπάδες με ποδιές που μάλλον έχουν χάσει τη δουλειά τους και δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν από το να εμπνέονται από τις μυρωδιές του μουσακά που έρχονται από τον κάτω όροφο. «Γιατί εκεί που νοιώθεις ευτυχία, θέλεις πάντα να επιστρέφεις», όπως μας εξηγεί η τελευταία διαφήμιση γνωστής εταιρίας αναψυκτικών.

Ταυτόχρονα υπάρχει και η μεταμοντέρνα εκδοχή αυτών των εικόνων, για να «πιάσουμε» κι αυτούς που ξέφυγαν από τη νοσταλγία, όπου το φαγητό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια εκδοχική συνέπεια του μοντέρνου σώματος, όπου δεν τρώμε κάτι το οποίο δεν είναι κατηγοριοποιημένο σαν «καλό» και ειδικά αν περιέχει λιπαρά ή γλουτένη.

Πριν μερικά χρόνια κυκλοφόρησε το βιβλίο ενός γνωστού αμερικανού comedian/lifestyle guru του Simon Dunan με τίτλο Gay Men Don't Get Fat, στο οποίο με έντονη χιουμοριστική διάθεση προσπαθούσε να οριοθετήσει την καθημερινή δίαιτα των gay και των μεταμοντέρνων γυναικών σε αντίθεση με αυτή του υπόλοιπου πληθυσμού. Η σούμα της λογικής του είναι ότι το αβοκάντο περιέχει πολλά λιπαρά και ενώ είναι καλό για το δέρμα αν το χρησιμοποιήσεις τοπικά στο δέρμα σου, δεν είναι καθόλου καλό να το φας. Το ίδιο ισχύει και για το κρέας και οτιδήποτε περιέχει λιπαρά. Το sushi αντιθέτως είναι το απόλυτο γεύμα, και η απόλυτη gay δίαιτα.

Πρόκειται για μια συγκεκριμένη λογική feminization των gay αντρών τη στιγμή που η κοινότητα των gay είναι το μοναδικό κομμάτι της κοινωνίας που ιδεολογικά τουλάχιστον συνδέει την αδηφαγία με τη σχέση μας με το φαγητό. Είναι ακόμη σήμερα παρά τις κοινωνικές πιέσεις το μοναδικό κομμάτι του πληθυσμού που δεν βλέπει την κουζίνα σαν χώρο σύγκρουσης ιδεών και συμφερόντων ή σαν το χώρο επέκτασης του γηπέδου και των γρήγορων αυτοκινήτων στην καθημερινότητά μας.

Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Lucky Peach, το οποίο ασχολείται με τη σχέση του φαγητού με την κοινωνία, υπάρχει ένα κομμάτι του John Birdsall με τίτλο «America, Your food Is So Gay» στο οποίο αφού περιγράφει μια σειρά από ιστορίες για τη σχέση του ίδιου ή φίλων του με το φαγητό, εστιάζει στην ιδεολογική υπόσταση της έννοιας της λαιμαργίας στη δόμηση της σύγχρονης κοινωνίας, στην «απαγόρευσή» και τον αποκλεισμό της από τα σύγχρονα πρότυπα και καταλήγει πως οι gay είναι το μοναδικό τμήμα της κοινωνίας που ακόμη ιδεολογικά δεν βρίσκει κάτι κακό απέναντι στη «λαιμαργία» και τον ηδονισμό.

image

Αυτή είναι και η αιτία που σήμερα ειδικά το φαγητό μας γίνεται όλο και περισσότερο gay. Το κρέας… ααα ναι, το κρέας. Η κατανάλωση ενός steak 400 γραμμαρίων είναι συνήθως για τους άνδρες καλύτερη εμπειρία από μια επίσκεψη στον ψυχολόγο που προσπαθεί να μας επανενώσει με τις απόκρυφες πτυχές του Νεάντερταλ στα βάθη της ψυχής μας. Ναι θα μπορούσαμε να έχουμε διαλέξει τη σαλάτα με το κοτόπουλο, για να ταιριάξει και με τις οδηγίες του γυμναστή μας, αλλά αυτό θα ξέφευγε από τις νόρμες του πολιτισμού μας, τον τρόπο που μεγαλώσαμε, εξομοιώνοντας την κατανάλωση του ψητού μοσχαριού στη σχάρα με τη διαφορετικότητά μας από τις γυναίκες. Τα steaks καταλάμβαναν το χώρο ανάμεσα σε μια ανδρική τελετουργία και την αναγκαιότητα της αναπαραγωγής σε επίπεδο φαγητού, τον ζωτικότερο δηλαδή χώρο της καθημερινότητάς μας.

Ακόμη κι εμείς που δουλεύουμε και ζούμε στα εστιατόρια έχουμε όλοι ζήσει το σκηνικό με τον πολύ άντρα chef να λέει «πες στο πουστράκι στην κρύα να είναι έτοιμος με τα λαχανικά όταν ετοιμαστεί το steak». Ακόμη και μέσα στην κουζίνα οι gay ασχολούνται με τα λαχανικά ενώ το κρέας το χειρίζονται αποκλειστικά αυτοί στους οποίους ξεχειλίζει η τεστοστερόνη.

Ο ηδονισμός είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το φαγητό. Το ίδιο και η αφθονία. Και τα δύο μαζί κάνουν το φαγητό μας εξαναγκαστικά, ευτυχώς, gay. Πρόκειται για το μοναδικό ανάχωμα απέναντι στην «Αφροδιτικοποίηση»/feminization του φαγητού τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που θα αλλάξουν τα κοινωνικά δεδομένα.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ