Edito 529

Η κατάσταση εξελίσσεται σε κλαυσίγελο. Η κυβέρνηση που θα έδιωχνε τους «τοκογλύφους» και δεν ήθελε άλλες δόσεις και δάνεια, εκλιπαρεί για δανεικά γιατί της τελείωσαν τα λεφτά. Αυτοί που θα επανέφεραν μισθούς και συντάξεις στο 2009 «με ένα νόμο ένα άρθρο», προσθέτουν τώρα τα δικά τους νέα μέτρα λιτότητας. Αλλά «ήπιας». Και ο σοφός λαός που ψήφισε αυτή την κυβέρνηση για να σκίσει τα μνημόνια και να ’ναι μέρα μεσημέρι, τώρα με 80% πλειοψηφία τής ζητάει να υπογράψει γιατί χανόμαστε. Η χώρα ό,τι να ’ναι.

Όταν ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών κάνει δηλώσεις, μιλάει κάπως έτσι: «Η τρόικα είναι προσωρινή» λέει, «δεν θέλουμε να γίνουμε βάρος περισσότερο διάστημα». Δεν είναι να απορείς γιατί η Κύπρος μπήκε και τελειώνει με τα μνημόνια, βγαίνει χωρίς δράματα, γρήγορα και αποτελεσματικά. Δίπλα μας, ίδιος λαός και συγχρόνως τελείως διαφορετικός, δύο διαφορετικές πραγματικότητες. Από τη μία η αληθινή αξιοπρέπεια, δεν θέλουμε να γίνουμε βάρος περισσότερο, θα κάνουμε γρήγορα, ό,τι χρειάζεται για να μη ζητάμε από κανέναν. Κι από την άλλη η «αξιοπρέπεια» με το ένα χέρι γροθιά και το άλλο ζητιανιά, αποφασίζουμε ότι τόσα χρειαζόμαστε και είσαστε υποχρεωμένοι να μας τα δανείζετε και μετά να τα διαγράφετε γιατί είσαστε τοκογλύφοι. Γιατί; Γιατί έτσι ψηφίσαμε.

Δεν παίζεται πια άλλο αυτή η ατμόσφαιρα, έχει δηλητηριάσει κάθε ικμάδα της κοινωνίας. Όσο αυτή η «Ελλάδα» εξακολουθεί να είναι πλειοψηφική στην κοινωνία, στο δημόσιο διάλογο, την πολιτική σκηνή, δεν υπάρχει καμία ελπίδα διεξόδου. Θα πιούμε το ποτήρι μέχρι το τέλος. Όσα γίνονται αυτό τον καιρό είναι όλα γνωστά. Έχουν προειπωθεί, είμαστε προειδοποιημένοι. Απλώς δεν θέλαμε να ακούσουμε.

Τώρα πληρώνουμε το λογαριασμό. Το οικονομικό μοντέλο αυτό δεν σώζεται. Όλες οι προσπάθειες, όλου του παλιού πολιτικού συστήματος, αποδεικνύονται μάταιες. Γιατί μια «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση μιλάει για νέα μνημόνια, για νέα μέτρα; Γιατί, μετά από ένα σύντομο διάλειμμα το 2014, ξαναγυρίσαμε πάλι εκεί απ’ όπου νομίσαμε ότι είχαμε ξεφύγει. Νέα ύφεση στην οικονομία, νέα ελλείμματα, το μισό 2015 χάθηκε ήδη. Οι επαγγελματικές ενώσεις χτυπάνε το καμπανάκι για νέα λουκέτα και απολύσεις, ο τουρισμός χάνει την περσινή φόρα και αντιμετωπίζει πάλι προβλήματα. Το νέο δημοσιονομικό κενό χρειάζεται νέα μέτρα για να καλυφθεί. Όταν ο υπουργός Οικονομικών λέει «η επιμονή των δανειστών στη λιτότητα» εννοεί ότι η κυβέρνησή του δημιουργεί νέα ελλείμματα και, αφού πια δεν μας δανείζει κανείς, θα καλυφθούν με νέους φόρους.

Δεν μας επιβάλλει φυσικά κανείς τίποτα, «δεν μιλήσαμε εμείς για αυξήσεις ΦΠΑ» λένε οι «θεσμοί». Έτσι όμως παίζεται το κόλπο 5 χρόνια τώρα, έτσι το έπαιζαν οι προηγούμενοι έτσι το παίζουν κι αυτοί. Δημιουργούν ελλείμματα γιατί αρνούνται να αλλάξουν το μαγαζί τους, δηλαδή το δημόσιο τομέα. Έπειτα κατηγορούν τους ξένους πως ζητάνε μειώσεις των συντάξεων, πως θέλουν μισθούς 700 ευρώ στους δημοσίους υπάλληλους. Αντιστέκονται ηρωικά με κόκκινες γραμμές. Και εντέλει βάζουν απλώς φόρους ως ισοδύναμα. Αυξήσεις στον ΦΠΑ, φόρος στις τραπεζικές συναλλαγές στα ΑΤΜ, φόροι στις καταθέσεις, φόρος στα αυτοκίνητα.

Πέντε χρόνια ο κόσμος νομίζει ότι παίρνουμε μέτρα για «να πληρώσουμε τους τοκογλύφους», όχι για να έχει τηλεοπτικά κανάλια η Βουλή και «μαγαζί» του τη ΔΕΗ ο εκάστοτε Λαφαζάνης. Ψάχνουμε λεφτά για συνταξιούχους 55 ετών, όχι για ανέργους και ανασφάλιστους. Όλα τα παιχνίδια με τον ΦΠΑ, όλες οι ιδέες που πέφτουν κάθε μέρα στο τραπέζι, κρύβουν πάλι φόρους. Που θα αναπληρώσουν τα χαμένα για 4 μήνες απραξίας. Και τις νέες 36.000 ευρώ το χρόνο για διόδια στους βουλευτές της επαρχίας. Λεφτά υπάρχουν πάντα για ένα ακόμα μικρό tip στο σύστημα.

Τα πράγματα είχαν ήδη φανεί από το τελευταίο τρίμηνο του 2014. Μόλις άρχισαν τα επιδόματα στους ένστολους, οι δικαστικές αποφάσεις για αυξήσεις σε συντάξεις και η πολιτική αβεβαιότητα, η δειλή ανάπτυξη φρέναρε. Μόλις ήρθαν στα πράγματα οι ακραιφνείς υπερασπιστές του κρατισμού, η οπισθοφυλακή της μεταπολίτευσης, η μικρή ανάπτυξη γύρισε αμέσως σε ύφεση, τα λιγοστά πλεονάσματα μετατράπηκαν σε ελλείμματα. Αποτέλεσμα; Αδιέξοδο, πάλι μέτρα, πάλι νέο μνημόνιο. Τώρα δεν μπορεί πια κανείς να κλείνει τα μάτια μπρος στην αλήθεια. Εμείς ζητάμε μνημόνιο, οι άλλοι θέλουν να τελειώσει το μνημόνιο. Εμείς θέλουμε κι άλλα λεφτά, οι άλλοι θέλουν να σταματήσουν να δίνουν. Έγινε πια φανερό αυτό, τώρα που όλοι, και οι «αντιμνημονιακοί», προσπαθούν να επιτύχουν μια «συμφωνία»; 

Αυτό που οφείλουμε να καταλάβουμε είναι ότι όσα τραβάμε τόσα χρόνια δεν είναι αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης. Όχι συνέπεια του μνημονίου, όπως μας λέει η προπαγάνδα, αλλά ούτε καν συνέπεια της χρεοκοπίας. Είναι συνέπεια της διαχείρισης της χρεοκοπίας. Αυτή η εγκληματική διαχείριση είναι η αιτία της μισής τουλάχιστον ύφεσης. Απόδειξη ότι, ενώ μειώσαμε τα ελλείμματα και φτάσαμε σε πλεονάσματα, ξαναγυρίσαμε το 2015 πάλι σε πρόβλημα. Το παλιό πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να αλλάξει το οικονομικό μοντέλο και το παλιό οικονομικό μοντέλο δεν μπορεί να ξαναπάρει μπρος, χρειάζεται ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό σοκ.

Ούτε αυτή η κυβέρνηση μπορεί να αλλάξει το σύστημα, ο ρόλος της άλλωστε ήταν να το προστατεύσει, να αποτελέσει την οπισθοφυλακή του. Το μέλλον περιλαμβάνει μόνο άσχημα σενάρια. Είτε εντός των προσεχών ημερών θα μπούμε σε μια περιδίνηση που μπορεί να μας οδηγήσει σε τριτοκοσμικές καταστάσεις είτε, το πιθανότερο, η Ευρώπη θα βρει μια φόρμουλα που θα μας κρατάει απλώς στη ζωή. Χωρίς μεταρρυθμίσεις και αλλαγές γιατί η κυβέρνηση αυτή δεν μπορεί να τις κάνει, ίσως με μικρές εκταμιεύσεις ίσα-ίσα για να μη δημιουργηθεί πιστωτικό γεγονός. Και θα μας αφήσουν στη μιζέρια μας, να αυξάνουμε το ΦΠΑ, να προσθέτουμε φόρους, για να συντηρούμε το ξοφλημένο οικονομικό μοντέλο και τους κομματικούς πελάτες. Να μας αφαιρέσουν δηλαδή το άλλοθι ότι όλα αυτά συμβαίνουν για το χρέος και να μας αφήσουν μόνους μας να προσαρμόσουμε το καταναλωτικό μας επίπεδο στις παραγωγικές μας δυνατότητες. Μέχρι τελικής φτώχειας και εξάντλησης καταθέσεων. Μπας και καταλάβουμε επιτέλους το πρόβλημα.

Είναι προτιμότερη λύση η μιζέρια από την ξαφνική καταστροφή, αλλά δεν είναι μέλλον για τη χώρα. Ισοδυναμεί με άρνηση πραγματικότητας και επιλογή παρακμής. Δυστυχώς, παρά τα όσα λέμε για τις τεράστιες ευθύνες του πολιτικού συστήματος, η επιλογή και της κοινωνίας είναι ακόμα η ίδια, να μην αλλάξει.