Επιστολική ψήφος από την Αμερική: Πώς ένα think tank έκανε πραγματικότητα ένα όνειρο της Διασποράς

Ο Γιώργος Λάσκαρης και η Αφροδίτη Ξύδη είναι ανάμεσα στους 49.234 απόδημους Έλληνες που ψηφίζουν στις Ευρωεκλογές μέσω της Επιστολικής Ψήφου. Ήδη οι φάκελοι τους έχουν φτάσει στο κέντρο διαλογής και σε λίγες ώρες θα ανοίξουν. Ο Γιώργος Λάσκαρης είναι πυρηνικός φυσικός και εργάζεται ως σύμβουλος επιχειρήσεων στη Βοστώνη, και η Αφροδίτη Ξύδη είναι μηχανικός περιβάλλοντος και δραστηριοποιείται επίσης στη Βοστώνη. Μαζί και με άλλους Έλληνες του εξωτερικού έχουν δημιουργήσει το Deon Policy Institute, το πρώτο think tank της ελληνικής διασποράς, που έχει ως στόχο να μετατρέψει τη Διασπορά σε κινητήρια δύναμη για την πρόοδο και την ευημερία της Ελλάδας.

«Αυτό που κάνουμε είναι ότι για συγκεκριμένα προβλήματα ή ευκαιρίες στην χώρα, αναπτύσσουμε τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής, σε συνεργασία με ειδικούς του εξωτερικού, αξιοποιώντας τη γνώση τους και βέλτιστες πρακτικές. Προσπαθούμε οι προτάσεις μας να είναι όσο πιο συγκεκριμένες γίνεται έτσι ώστε να αυξήσουμε τις πιθανότητες υλοποίησής τους», εξηγούν στην ATHENS VOICE. Έτσι, με αφορμή τις Ευρωεκλογές της Κυριακής τούς ζητήσαμε να μας συστηθούν και να μιλήσουν για τις προτάσεις που κατέθεσαν στο ΥΠΕΣ πριν την ιστορική θεσμοθέτηση της Επιστολικής Ψήφου για όλους τους Έλληνες. 

Η Επιστολική Ψήφος φέρνει «διπλή χαρά» στους ανθρώπους του Deon Policy Institute

«Και οι δυο μας ζούμε πάνω από δέκα χρόνια στο εξωτερικό, άρα έχουμε πολλά χρόνια να ασκήσουμε τα εκλογικά μας δικαιώματα αφού πρακτικά οι ‘Ελληνες του εξωτερικού δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία εκτός αν ταξίδευαν στην Ελλάδα την ημέρα των εκλογών. Πέρσι, στις διπλές εθνικές εκλογές του 2023, μερικοί από τους Έλληνες του εξωτερικού που πληρούσαν κάποια κριτήρια είχαν δικαίωμα να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους με φυσική παρουσία στα κατά τόπους προξενεία και ελληνικές κοινότητες. Αυτό ήταν μια τεράστια νίκη για την ελληνική διασπορά και τα προξενεία έγιναν για πρώτη φορά κομμάτι της γιορτής της Δημοκρατίας. Όπως, η φυσική παρουσία από μόνη της απέκλειε χιλιάδες ανθρώπους που σε χώρες αχανείς όπως οι ΗΠΑ ήταν πολύ δύσκολο να ταξιδέψουν την ημέρα των εκλογών στα προξενεία για να ψηφίσουν», μας λένε αρχικά ο Γιώργος Λάσκαρης και η Αφροδίτη Ξύδη εκφράζοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν όλα τα προηγούμενα χρόνια για να προσέλθουν στην κάλπη. 

Ο Γιώργος και η Αφροδίτη δηλώνουν διπλά χαρούμενοι, όχι μόνο επειδή «η επιστολική ψήφος για τους απόδημους έλυσε το πρόβλημα της δια ζώσης παρουσίας και των περιοριστικών κριτηρίων. Αν και η επιστολική ψήφος είναι νομικά ένας τρόπος διευκόλυνσης της συμμετοχής στην κορυφαία δημοκρατική διαδικασία που είναι οι εκλογές, ιδιαίτερα για τους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό, η επιστολική ψήφος ισοδυναμεί με απόδοση δικαιώματος.

Το Deon «είχε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις στο ΥΠΕΣ ώστε η εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού να μπορεί να γίνεται με χρήση αστυνομικής ταυτότητας και διαβατηρίου, εκτός από τους κωδικούς taxisnet. Αυτό είναι αναγκαίο έτσι ώστε να μπορούν όλοι οι ‘Ελληνες πολίτες να γραφτούν να ψηφίσουν αφού π.χ. οι Έλληνες της Αμερικής και της Αυστραλίας έχουν ταυτότητες και διαβατήρια αλλά όχι ΑΦΜ. Όπως μάθαμε από το πεδίο, πολλοί συμπατριώτες μας έχουν χρησιμοποιήσει αυτή την επιλογή. Αυτή η πρόταση ήρθε σε συνέχεια των προτάσεων μας για την ψήφο των αποδήμων από το 2023. Πέρσι είχαμε κάνει προτάσεις για να αυξηθούν οι εγγραφές για τις εθνικές εκλογές, οι οποίες υλοποιήθηκαν τότε και συνεχίζουν να ισχύουν και για την επιστολική ψήφο. Μόνο και μόνο η ύπαρξη της επιστολικής ψήφου δείχνει ότι το ελληνικό κράτους θέλει να φέρει την διασπορά πιο κοντά στην χώρα και αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα». 

«50.000 Έλληνες πολίτες απέκτησαν εκ νέου άρρηκτους δεσμούς με την Ελλάδα»

Μπορεί οι 49.234 Έλληνες του εξωτερικού που αιτήθηκαν να ψηφίσουν επιστολικά να φαίνονται λίγοι αριθμητικά, ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί παράμετροι που δεν μας βοηθούν στο να εξαχθεί ένα συμπέρασμα για το αν πρόκειται πράγματι για μεγάλη ή μικρή συμμετοχή στις Ευρωεκλογές. «Όπως γνωρίζετε το ελληνικό έθνος είναι ένα έθνος με πολύ μεγάλη διασπορά ιστορικά. Ήδη από τα ομηρικά χρόνια, οι Έλληνες αποίκισαν τα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. Τον 20ο αιώνα, κυρίως λόγω των αλλεπάλληλων πολέμων, η φυγή έγινε ανάγκη για ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού λαού που αποδήμησε στις δυτικές χώρες και την Αυστραλία. Τέλος, κατά την διάρκεια της κρίσης, ξέρουμε ότι τουλάχιστον 500.000 Έλληνες μετακόμισαν στο εξωτερικό. Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα πόσοι άνθρωποι με ελληνική καταγωγή ή υπηκοότητα κατοικούν στο εξωτερικό. Υπολογίζεται όμως ότι είναι τουλάχιστον μερικά εκατομμύρια, με πολλούς να λένε ότι υπάρχει ακόμη μια Ελλάδα έξω από την Ελλάδα. Σε σχέση με αυτά τα πιθανολογούμενα εκατομμύρια, αυτοί που γράφτηκαν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο είναι μια σταγόνα στον ωκεανό.

» Όμως αν το βλέπαμε έτσι θα αδικούσαμε την όλη προσπάθεια. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να εξετάσουμε την αυξητική τάση που είναι αναμφισβήτητα θετική. Περίπου 27 χιλιάδες απόδημοι γράφτηκαν για να ψηφίσουν από το εξωτερικό στις προηγούμενες εθνικές εκλογές και περίπου 17 χιλιάδες το έπραξαν. Αυτό σημαίνει ότι τώρα έχουμε ένα διπλασιασμό σε σχέση με τις εγγραφές των εθνικών εκλογών και ένα τριπλασιασμό σε σχέση με αυτούς που τελικά ψήφισαν. Σε κάθε περίπτωση 50 χιλιάδες Έλληνες πολίτες απέκτησαν εκ νέου άρρηκτους δεσμούς με την Ελλάδα και μπορούν να συναποφασίσουν για το μέλλον της. Προφανώς, υπάρχει χώρος για βελτίωση. Η επιστολική ψήφος πρέπει να συνοδευτεί από μια παγκόσμια εκστρατεία ενημέρωσης των Ελλήνων σε όλο τον κόσμο ώστε το μήνυμα να φτάσει παντού. Η εκστρατεία αυτή πρέπει να περιλαμβάνει την στοχευμένη προσωπική ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών όπου είναι αυτό δυνατόν, την ενημέρωση των Ελλήνων μέσω των ακαδημαϊκών, πολιτιστικών, επαγγελματικών συλλόγων που συμμετέχουν και των ελληνικών εκκλησιών. Τέλος, η ενημέρωση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει την συμμετοχή ελλήνων με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα. Ένα βιντεάκι του Γιάννη Αντετοκούνμπο στα social media να σκοράρει σε μία κάλπη ισοδυναμεί με άπειρες ώρες διαφημιστικού χρόνου». 

Deon Policy Institute, το πρώτο think tank της ελληνικής διασποράς

Το Deon Policy Institute είναι το πρώτο think tank της ελληνικής διασποράς. Στόχος του είναι να μετατρέχει την διασπορά σε κινητήρια δύναμη για την πρόοδο και την ευημερία της Ελλάδας. Ο Γιώργος Λάσκαρης είναι ο πρόεδρος του Ινστιτούτου και η Αφροδίτη Ξύδη Εκτελεστική Διευθύντρια. «Μαζί με άλλους νέους Έλληνες της διασποράς, ιδρύσαμε το "Δέον" στις αρχές του 2023 γιατί θέλαμε να προσφέρουμε στην Ελλάδα με τις γνώσεις και τις εμπειρίες μας από το εξωτερικό και δεν υπήρχε κάποιος απτός τρόπος. Έτσι, αναγνωρίσαμε την ευκαιρία να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ της διασποράς και των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής στην χώρα. Αυτό που κάνουμε είναι ότι για συγκεκριμένα προβλήματα ή ευκαιρίες στην χώρα, αναπτύσσουμε τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής, σε συνεργασία με ειδικούς του εξωτερικού, αξιοποιώντας τη γνώση τους και βέλτιστες πρακτικές. Προσπαθούμε οι προτάσεις μας να είναι όσο πιο συγκεκριμένες γίνεται έτσι ώστε να αυξήσουμε τις πιθανότητες υλοποίησής τους. Οι τομείς που επικεντρωνόμαστε είναι η εκπαίδευση, η επιχειρηματικότητα, η ενέργεια και η κλιματική αλλαγή και η διασπορά. Παράλληλα αυτή την εποχή ετοιμάζουμε άλλες πέντε προτάσεις που έχουν να κάνουν με τον επαναπατρισμό Ελλήνων καθηγητών, τις τεχνολογίες για τις πυρκαγιές, τους πυρηνικούς αντιδραστήρες μικρού μεγέθους, την δημιουργία τεχνοβλαστών με την χρήση διανοητικής ιδιοκτησίας και την μείωση του ΦΠΑ στα προϊόντα περιόδου». 

Ένα από τα πρώτα πράγματα που τους ρωτήσαμε όταν κάναμε την πρώτη επαφή για να τους γνωρίσουμε - με ένα σύντομο videocall για να μηδενίσουμε απόσταση και διαφορά ώρας - ήταν πόσο ανοιχτή είναι η κυβέρνηση στο να ακούσει και να μελετήσει τα reports τους. «Πέντε από τις προτάσεις μας έχουν υλοποιηθεί και περιμένουμε ότι άλλη μια θα νομοθετηθεί σύντομα. Αυτές αφορούν την ψήφο των αποδήμων και την επιστολική ψήφο όπως συζητήσαμε πριν, την εισαγωγή και υλοποίηση του νέου θεσμού του επισκέπτη καθηγητή στα ελληνικά ΑΕΙ, την διεύρυνση των δικαιωμάτων των συνεργαζόμενων καθηγητών και πιο πρόσφατα την ανακοίνωση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για την δημιουργία μιας Talent VISA. Όλες οι προτάσεις μας έχουν ένα κοινό: είναι βασισμένες σε παγκόσμιες βέλτιστες πρακτικές οι οποίες προσαρμόζονται στην ελληνική πραγματικότητα.

» Μια τέτοια πρόταση είναι και η Talent visa, η οποία ελπίζουμε ότι θα νομοθετηθεί με τον επόμενο νόμο Μετανάστευσης. Αυτή η νέα visa θα επιτρέπει σε νέους απόφοιτους των 100 πρώτων πανεπιστημίων από όλα τον κόσμο να έρθουν στην χώρα μας με μια απλή και εύκολη διαδικασία χωρίς να έχουν εξασφαλίσει κάποια συγκεκριμένη θέση εργασίας. Με αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει ανθρώπους υψηλής εξειδίκευσης και να τους δώσει την ευκαιρία να ζήσουν στην Ελλάδα και να διερευνήσουν την ελληνική αγορά εργασίας πριν αποφασίσουν να ενταχθούν σε κάποια εταιρεία ή να ανοίξουν την δική τους επιχείρηση. Αυτή η visa μπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα εισδοχής νέου ταλέντου στην ελληνική οικονομία και μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την ελληνική οικονομία όπως παρόμοιες βίζες σε άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (High Potential Individual Visa) και η Ιαπωνία (J-Find Visa).

» Εκ του αποτελέσματος, πιστεύουμε ότι η συγκεκριμένη κυβέρνηση είναι ανοιχτή σε αλλαγές και θα συνεχίσουμε να παρουσιάζουμε προτάσεις που πιστεύουμε ότι μπορούν να βοηθήσουν την χώρα. Ο ρόλος μας όμως δεν είναι μόνο να κάνουμε προτάσεις που υλοποιούνται. Θέλουμε επίσης να συνεισφέρουμε στο δημόσιο διάλογο και να ενημερώσουμε την κοινή γνώμη για πιθανές ευκαιρίες για την χώρα. Για παράδειγμα υπάρχει μια νέα τεχνολογία πυρηνικών αντιδραστήρων - small modular reactors - που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ενεργειακή μετάβαση και ενεργειακή ανεξαρτησία της Ελλάδας. Πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να ενημερώσουμε υπεύθυνα τους ‘Ελληνες πολίτες για αυτή την τεχνολογική επανάσταση γι’αυτό και ετοιμάζουμε μια εκστρατεία ενημέρωσης για το θέμα».

Η ελληνομάθεια κορυφαίο ζήτημα της ελληνικής διασποράς στις ΗΠΑ

Τους ζητήσαμε να μοιραστούν μαζί μας τα ζητήματα που απασχολούν την ελληνική διασπορά στις ΗΠΑ: ένα από τα κορυφαία ζητήματα είναι εκείνο της ελληνομάθειας. «Χιλιάδες ελληνόπουλα δεύτερης και τρίτης γενιάς στις ΗΠΑ και τον Καναδά δεν έχουν πρόσβαση σε ελληνικά σχολεία. Έτσι δεν μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα. Όμως γλώσσα σημαίνει σκέψη και συνείδηση ελληνικότητας. Χωρίς την γλώσσα σιγά σιγά αφομοιώνονται και χάνουν την σχέση τους με την πατρίδα. Υπάρχει ανάγκη για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ελληνομάθειας από το νηπιαγωγείο ως το Πανεπιστήμιο που θα δίνει την δυνατότητα απόκτησης πτυχίων γλώσσας και ακαδημαϊκών σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια της Ελλάδας. Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να είναι ευέλικτο και να περιλαμβάνει την ίδρυση ολοήμερων σχολείων όπου υπάρχει κρίσιμη μάζα ελλήνων, την ένταξη της διδασκαλίας των ελληνικών στα δημόσια σχολεία που είναι μια απόφαση που μπορεί να παρθεί εδώ στις ΗΠΑ σε επίπεδο δήμου ή κομιτείας, την ενίσχυση των κατά τόπους απογευματινών σχολείων σε συνεργασία με την Εκκλησία της Αμερικής που προσφέρει πάρα πολλά σε αυτόν τον τομέα, και την υποστήριξη εδρών νέων και αρχαίων ελληνικών σε μεγάλα πανεπιστήμια της Αμερικής. Η ελληνική γλώσσα και η διατήρησή της πρέπει να είναι προτεραιότητα του έθνους και άρα του κράτους. Τώρα είναι η στιγμή για μια τέτοια συζήτηση - και για άλλα θέματα που αφορούν την διασπορά - αφού η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι θα δημοσιεύσει μια εθνική στρατηγική για την διασπορά». 

* Ο Γιώργος Λάσκαρης είναι Πρόεδρος του Deon Policy Institute. O Γ. Λάσκαρης είναι πυρηνικός φυσικός και εργάζεται ως σύμβουλος επιχειρήσεων. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές του σπουδές στην ΣΕΜΦΕ του ΕΜΠ, πραγματοποίησε το διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο Duke και τα postdocs του στο πανεπιστήμιο Stanford και στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) στις ΗΠΑ.

* Η Αφροδίτη Ξύδη είναι Εκτελεστική Διευθύντρια του Deon Policy Institute. Η Αφροδίτη Ξύδη είναι μηχανικός περιβάλλοντος. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins και απέκτησε το μεταπτυχιακό της στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Κατέχει επίσης ΜΒΑ (Master in Business Administration) από το Harvard Business School. Εχει δουλέψει 5 χρόνια ως σύμβουλος επιχειρήσεων στην Μέση Ανατολή.