Η τεχνητή νοημοσύνη και οι προκλήσεις για το ανθρώπινο μέλλον και τη δημοκρατία
Αν ο σύγχρονος Προμηθέας [προ + μήτις (σκέψη)] είναι η τεχνητή νοημοσύνη, τότε, αν δεν προσέξουμε, πρέπει να περιμένουμε και την «ύβρη»… Αυτή που θα υποστεί σιωπηλός ως αναπότρεπτο μαρτύριο το οποίο έχει επιλέξει συνειδητά, υποκείμενος στην Ανάγκη.
Το ζητούμενο επομένως, είναι να διακρίνουμε αυτή την ανάγκη και στη συνέχεια τον σκοπό μιας αναπόφευκτης πολιτισμικής εξέλιξης που θα αλλάξει τις κοινωνίες στα επόμενα κιόλας χρόνια.
Τι θέλουμε όμως από την τεχνητή νοημοσύνη; Να βελτιώσει την πραγματικότητα που μας περιβάλλει ή την αγορά, ή μήπως την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου και τη δημοκρατία με την οποία αυτή επιδιώκεται;
Aν δεχτούμε την αριστοτελική θεώρηση περί «ευδαιμονίας» του ατόμου διά της πολιτικής ζωής, μάλλον θα πρέπει να στραφούμε στην πρώτη μεγάλη πρόκληση που οφείλει να βελτιώσει η τεχνολογία: τη δημοκρατία! Δεδομένου πως αυτή και τα συστήματά της αποτελούν για τον πολίτη το πεδίο δράσης μέσα από το οποίο οδηγείται στην αυτοπραγμάτωση και κατ’ επέκταση στην ευτυχία (ευδαιμονία).
Στις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες όμως, το βασικό επίπεδο στήριξης δεν είναι άλλο από αυτό που δημιουργείται από τον μέσο άνθρωπο. Αυτόν που πάντα κατευθύνει τον πλειοψηφικό μέσο όρο, διαμορφώνοντας τις αποφάσεις της εξουσίας.
Επομένως, η αναβάθμιση του πολίτη μέσα από ένα μείγμα τεχνητής νοημοσύνης και κλασικής παιδείας είναι σαφώς απαραίτητη στις μελλοντικές δημοκρατίες. Με αναπροσαρμογή της Εκπαίδευσης, αλλά κυρίως των συστημάτων τα οποία τον εξυπηρετούν στις σχέσεις του με το κράτος και την κοινωνία.
Η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, η ισότιμη σχέση του με τις εξουσίες (ισοπολιτεία), η ισονομία, η αξιοκρατία, οι ίσες ευκαιρίες, η ασφάλεια, η ποιοτική παιδεία, η πρόληψη έναντι των κινδύνων θα πρέπει να αποτελούν τους νέους στόχους της τεχνητής νοημοσύνης.
Κάθε νέο επίτευγμα θα πρέπει να αποσκοπεί στην αθόρυβη εξυπηρέτηση του ατόμου και στην ανάδειξή του ως αυτόνομου όντος που επενδύει σε μία νέα πραγματολογική ηθική για να φτάσει στην ευτυχία.
Η ΑΙ (artificial intelligence) είναι μια καλή ευκαιρία για αναβάθμιση της κοινωνίας των πολιτών πρωτίστως και στη συνέχεια της γενικής εικόνας που ο κόσμος μας θέλει να εξασφαλίσει για το μέλλον. Ασφαλώς και με τα επιτεύγματα της αγοράς αλλά κυρίως με «βελτιωμένους» μέσους ανθρώπους, απαλλαγμένους από τις συμβατικές ανάγκες, στους οποίους από δω και πέρα, θα κυριαρχούν η ενσυναίσθηση, η συναισθηματική νοημοσύνη, η «ηθική της πολιτικής πράξης» και τα δημοκρατικά ένστικτα.
Ας μην έχουμε την αφέλεια να πιστεύουμε ότι τα πολιτικά συστήματα και οι κυβερνήσεις μπορούν να κατευθύνουν τη διαχείριση της επιστήμης και της τεχνολογίας. Μπορούν βέβαια να πρωταγωνιστήσουν στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης προς όφελος του μέσου ανθρώπου ως υπεύθυνου και συνειδητοποιημένου πολίτη. Να προλάβουν δηλαδή την αγορά, σπεύδοντας να σχεδιάσουν μία σύγχρονη δημοκρατία στην οποία οι θεσμοί θα χρησιμοποιήσουν πρώτοι την τεχνητή νοημοσύνη για να εκσυγχρονιστούν – όπως για παράδειγμα η δικαιοσύνη, η υγεία και οι συναλλαγές του πολίτη με το δημόσιο.
Ο μέσος άνθρωπος θα είναι πάντα το ζητούμενο σε έναν υγιή και δημιουργικό κόσμο. Κι αυτός πρέπει να είναι το μέτρο που οφείλουν όλοι οι πολιτισμοί να αναβαθμίζουν αν πράγματι στοχεύουν στη δημοκρατία και στην ποιότητα ζωής των κοινωνιών τους.
23°
