Explainer: Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς ρωσικό αέριο;

Η αιτιολογία επισήμως είναι οι εργασίες συντήρησης που, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, θα διαρκέσουν δέκα ημέρες. Κανένας όμως δεν ξέρει εάν στις 21 Ιουλίου οι στρόφιγγες του Nord Stream 1, του αγωγού που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, θα ανοίξουν ξανά ή εάν το Κρεμλίνο θα κηρύξει ενεργειακό πόλεμο στη Γηραιά Ηπειρο σταματώντας τις προμήθειες.

Πόσο πιθανό είναι να κρατήσει κλειστές τις στρόφιγγες η Ρωσία πέραν του δεκαημέρου της συντήρησης;

Οι αναλυτές θεωρούν πως οι πιθανότητες είναι αρκετά μεγάλες. Αυτό που είναι λιγότερο πιθανό είναι να μείνουν κλειστές οι στρόφιγγες έως το τέλος της χρονιάς, όπως θέλει το χειρότερο σενάριο. Η διακοπή παροχής, αν υπάρξει, θα είναι κάτι σαν προειδοποιητική βολή.

Τι θα σήμαινε αυτό πρακτικά;

Ένα από τα πιο πιθανά μέτρα για τον χειμώνα που έρχεται είναι η εισαγωγή δελτίου στην κατανάλωση ενέργειας. Ήδη η Γερμανία λαμβάνει έκτακτα μέτρα εξοικονόμησης περιορίζοντας, μεταξύ άλλων, τον νυχτερινό φωτισμό στους δρόμους και τη χρήση του κλιματισμού σε υπηρεσίες. Ακόμη οι πισίνες θερμαίνονται λιγότερο, κόπηκε το ζεστό σε σχολεία και γυμναστήρια. Όπως είναι φυσικό πάντως, τα μέτρα προκαλούν αντιδράσεις: Η απόφαση της μεγαλύτερης εταιρίας ενοικίασης κατοικιών να κρατήσει στους 17 βαθμούς τη θερμοκρασία στα διαμερίσματα τη νύχτα προκάλεσε την οργή των ενοικιαστών.

Καλά, στη Γερμανία. Εμείς εδώ πώς θα καλύψουμε τις ανάγκες μας;

Η Ελλάδα καλύπτει το 40% των αναγκών της από το ρωσικό φυσικό αέριο που προμηθεύεται από την Gazprom. Σε τεραβατώρες, αυτό σημαίνει πως από τις 30 που εισαγάγαμε οι 13,3 προήλθαν από τη Ρωσία. Το άλλο στοιχείο που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας είναι πως εμείς , αντίθετα από τη Γερμανία, χρησιμοποιούμε πολύ λιγότερο το φυσικό αέριο για να ζεσταθούμε ή για να λειτουργήσουν οι (όποιες) βιομηχανίες μας και πολύ περισσότερο για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Από τις 30 τεραβατώρες, δηλαδή, οι 20,5 πήγαν για την παραγωγή ρεύματος, οι 8 για να ζεστάνουμε τα σπίτια μας και μόλις η 1,5 στη βιομηχανία.

Άρα το μεγαλύτερο μας πρόβλημα θα είναι η ανεπάρκεια σε ρεύμα. Εναλλακτικές δεν έχουμε;

Μια εναλλακτική είναι η επιστροφή στον λιγνίτη – ήδη αποφασίστηκε η αύξηση της παραγωγής των λιγνιτικών μονάδων. Επίσης αποφασίστηκε μονάδες φυσικού αερίου να λειτουργήσουν με πετρέλαιο, ενώ αυξήθηκαν οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) – ήδη έχουμε εισαγάγει 17,3 τεραβατώρες φέτος από 12 την ίδια περίοδο πέρυσι.

Με αυτές τις ποσότητες είμαστε καλυμμένοι;

Πολλά θα εξαρτηθούν από τις διαθέσιμες ποσότητες LNG που θα υπάρχουν στην αγορά. Μην ξεχνάμε εδώ πως το ενδεχόμενο κλείσιμο της στρόφιγγας θα προκαλέσει έναν κάποιο πανικό και διαγκωνισμό με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για προμήθειες και τιμές. Με άλλα λόγια, εάν υπάρξουν στην αγορά επαρκείς ποσότητες LNG προς διάθεση είμαστε εντάξει. Αλλιώς μπορεί να φανταστεί κανείς τι θα γίνει ανάμεσα σε βόρειους και νότιους, έχοντες και μη έχοντες κλπ. Σε αυτό το σημείο αξίζει να συγκρατήσει κανείς το εξής στοιχείο: από την αρχή του έτους, οι ευρωπαϊκές χώρες αύξησαν τις εισαγωγές τους σε υγροποιημένο φυσικό αέριο κατά 49%, ενώ το ίδιο διάστημα οι εισαγωγές της Ινδίας μειώθηκαν κατά 16% και της Ινδίας κατά 21%.

Κι αν δεν βρούμε επαρκείς ποσότητες;

Κάποιοι θυμήθηκαν τον Μάρτιο του 2008 όταν, εξαιτίας των απεργιακών κινητοποιήσεων στη ΔΕΗ, πήγαμε σε κυκλιγές διακοπές ρεύματος. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί όχι μόνο λόγω έλλειψης στην αγορά του LNG αλλά και εξαιτίας κάποιων απρόβλεπτων γεγονότων όπως καθυστερήσεις στην παράδοση, βλάβες στις μονάδες, παρατεταμένη συννεφιά ή άπνοια που θα μείωνε την παραγωγή των ΑΠΕ.

Η τσέπη μας πόσο θα επιβαρυνθεί;

Συγκρατείστε τα δεδομένα: Οι τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί κατά 1900% από το κατώτατο επίπεδο όπου είχαν φτάσει πριν από δυο χρόνια εν μέσω της πανδημίας. Συγκριτικά, είναι σαν να αγοράζεις πετρέλαιο στα 230 δολάρια το βαρέλι, δηλαδή σε τιμή υπερδιπλάσια από την τρέχουσα. Οι τιμές το φυσικού αερίου τρέχουν αυτή την περίοδο πάνω από τα 165 ευρώ/μεγαβατώρα. Η χονδρική ρεύματος έφτασε τα 317,65 ευρώ η μεγαβατώρα από 240,49 τον Ιούνιο.

Επομένως πόση είναι η σούμα;

Καλύτερη εικόνα θα έχουμε στις 21 Ιουλίου. Αυτό επειδή οι πάροχοι, που επρόκειτο να ανακοινώσουν χθες για πρώτη φορά το κόστος της κιλοβατώρας τον Αύγουστο με βάση τις προβλέψεις για την χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος, θα το πράξουν μετά τις 21, όταν και θα γνωρίζουμε εάν η Ρωσία θα κρατήσει κλειστές τελικά τις στρόφιγγες ή θα τις ανοίξει. Όχι πως και με την επιστροφή στην κανονική ροή τα πράγματα θα γίνουν ρόδινα. Μόλις την περασμένη Παρασκευή ανακοινώθηκε ο πληθωρισμός του Ιουνίου στο 12,1%. Αλλά είναι οι αυξήσεις στην ενέργεια που κόβουν την ανάσα: 117,7% στο φυσικό αέριο, 70% στο ηλεκτρικό ρεύμα, 65,1% στο πετρέλαιο θέρμανσης και 45,6% στα καύσιμα…