Μια σειρά πολύ σοβαρών εγκλημάτων, όπως η θανατηφόρα ληστεία, ο ομαδικός βιασμός κ.ά. επισύρουν πλέον την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Στην έννοια της βαριάς σωματικής βλάβης προστίθεται η αναπηρία και η μόνιμη παραμόρφωση με αυστηρές ποινές κάθειρξης. Παράλληλα, οι προϋποθέσεις απόλυσης κρατουμένων υπό όρους γίνονται πολύ αυστηρότερες και πλέον οι κρατούμενοι θα μένουν περισσότερο χρόνο στη φυλακή. Είναι βέβαιο πως η πολιτεία δείχνει άμεσα αντανακλαστικά νομοθετώντας αυστηρές ποινές για εγκλήματα που συγκλονίζουν την κοινωνία. Για τη δολοφονία του άτυχου παιδιού στο κατάστημα ψιλικών στη Θεσσαλονίκη, για την επίθεση με βιτριόλι που κατέστρεψε μια ζωή. Και παράλληλα απαντά στην εύλογη απορία της κοινωνίας για την ευκολία και την ταχύτητα με την οποία αποφυλακίζονται όσοι εκτίουν ποινές. Μια αναφορά οφείλεται και στα λεγόμενα «περιβαλλοντικά εγκλήματα» που πλέον αντιμετωπίζονται με την αυστηρότητα που επιβάλλει η κλιματική κρίση.
Μαζί με το γενικό πλαίσιο των αλλαγών, υπάρχει μια σειρά νέων διατάξεων που αφορούν σε εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ανήλικων και γυναικών, όπου το πλαίσιο ποινών γίνεται πολύ αυστηρότερο. Οι αλλαγές είναι πολλές και σημαντικές. Ξεκινώ με την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας στον εργασιακό χώρο, κάτι που όλοι γνωρίζουμε πως συμβαίνει συχνά, με τους δράστες να εκμεταλλεύονται την άμεση ανάγκη των θυμάτων να εργασθούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις πλέον, η δίωξη δε θα γίνεται με καταγγελία του παθόντα εντός τριών μηνών, αλλά θα είναι αυτεπάγγελτη με περιθώριο πέντε ετών. Δημιουργούμε δηλαδή τις συνθήκες και τον χρόνο σε κάθε εργαζόμενο που βιώνει αυτή την συμπεριφορά, να καταγγείλει. Η αιμομιξία από πλημμέλημα γίνεται πλέον κακούργημα με ποινή καθείρξεως από 5 έως 10 έτη, αν ασκείται από γονείς και παππούδες προς παιδιά και εγγόνια αντίστοιχα. Είναι μια αυτονόητη προσθήκη στο ποινικό μας σύστημα. Εξαιρετικής σημασίας είναι και η αλλαγή για τον χρόνο έναρξης της παραγραφής των εγκλημάτων, όταν τελούνται σε βάρος ανήλικων. Η παραγραφή ξεκινά πλέον από την ενηλικίωση του ανήλικου και επεκτείνεται για ένα επιπλέον έτος, εφόσον η πράξη είναι πλημμέλημα ή τρία επιπλέον έτη, εφόσον η πράξη είναι κακούργημα. Δηλαδή δημιουργούμε αρκετό χρόνο για να μπορεί το θύμα να καταγγείλει και η πολιτεία να ασκήσει δίωξη. Επίσης, η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας και ευπρέπειας για τους ανήλικους θα διώκεται πλέον αυτεπάγγελτα και όχι με έγκληση όπως ισχύει σήμερα. Μια σημαντική αλλαγή αφορά και στο αδίκημα της αποπλάνησης ανήλικου που σταματά πλέον να τιμωρείται ανάλογα με την ηλικία του ανήλικου, αντιμετωπίζεται στον νέο ποινικό κώδικα ως κακούργημα και έχει ποινή κάθειρξης που φτάνει τα 15 έτη. Μάλιστα, με ανάλογο τρόπο εφαρμόζονται οι ποινές και σε αδικήματα όπως η πορνογραφία ανηλίκων, η γενετήσια πράξη με ανήλικο έναντι αμοιβής κ.ά.
Τέλος, αλλάζει και ο τρόπος εξέτασης των ενηλίκων θυμάτων, κυρίως γυναικών, εγκλημάτων κατά της γενετήσιας αξιοπρέπειας, ώστε σε συνδυασμό με την δυνατότητα της κατά προτεραιότητα εκδίκασής τους να αποφεύγεται η δευτερογενής θυματοποίησή τους. Από τις τροποποιήσεις του ποινικού κώδικα ξεχωρίζει ακόμη, η επαναφορά του αδικήματος της μαστροπείας σε βάρος ενηλίκων και η πρόβλεψη για ποινή ισόβιας κάθειρξης στην περίπτωση που η εμπορία ανθρώπων επιφέρει θάνατο. Όλοι γνωρίζουμε τη δράση των κυκλωμάτων trafficking και την εγκληματική μεταχείριση χιλιάδων γυναικών που βιώνουν έναν διαρκή σωματικό και ψυχικό εξευτελισμό. Και βεβαίως, η επίσης αυτονόητη πρόβλεψη πως ο βιασμός ανήλικου επισύρει χωρίς δεύτερη συζήτηση την ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
Ο ποινικός κώδικας πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες της κοινωνίας οι οποίες αλλάζουν. Οι αλλαγές που έγιναν ανταποκρίνονται στη βασική υποχρέωση της πολιτείας να λειτουργεί με ένα πλαίσιο ποινών που είναι σύγχρονο και δίκαιο και που είναι εναρμονισμένο με τις ευρωπαϊκές συμβάσεις και ευθυγραμμισμένο με το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Τον τελευταίο καιρό χρησιμοποιείται στον δημόσιο διάλογο ο όρος «γυναικοκτονία» για να περιγράψει μια συνεχή εμφάνιση περιστατικών γυναικών που δολοφονήθηκαν. Ο ποινικός μας κώδικας δεν μπορεί να διαχωρίσει την ανθρώπινη ζωή. Ούτε να έχει διαφοροποιήσεις, αποκλίσεις και εξαιρέσεις. Οι νέες διατάξεις αντιμετωπίζουν το ζήτημα σε επίπεδο καταστολής και διασφαλίζουν πως η ανθρωποκτονία εναντίον οποιουδήποτε και αν στρέφεται θα τιμωρείται με την αυστηρότερη ποινή.
Με τη σημερινή οπτική, αν δει κάποιος το πλαίσιο των τροποποιήσεων είναι απολύτως φανερό πως ο νέος ποινικός κώδικας και ενδυναμώνει τις γυναίκες σε όλους τους χώρους της κοινωνικής, εργασιακής και πολιτικής ζωής και ενεργεί κατασταλτικά με αυστηρότητα για όλα τα εγκλήματα κατά των ανηλίκων. Είναι δύο θέματα για τα οποία έχω δώσει διαχρονικά μεγάλο αγώνα και χαίρομαι που τα βλέπω να παίρνουν την μορφή του νόμου. Είναι μια δικαίωση για όλες τις γυναίκες, για όλα τα παιδιά, για ολόκληρη την κοινωνία. Και επειδή έχω ζήσει όλη τη διαδρομή που επέβαλε την ανάγκη αυτής της νομοθέτησης, είναι αλλαγές που φέρουν την προσωπική σφραγίδα του ίδιου του Πρωθυπουργού.
22°
