O ολοκληρωτισμός στις παρυφές της Ευρώπης

Το να κατεβάζει μία κυβέρνηση αεροπλάνο που περνάει από τον εναέριο χώρο της για να συλλάβει ανθρώπους συνιστά πειρατεία. Και σε καμία περίπτωση, μια τέτοια πράξη δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη από τον πολιτισμένο κόσμο.

Εδώ βέβαια προκύπτει ένας πιο βαθύς προβληματισμός, σε σχέση με το καθεστώς της Λευκορωσίας. Πώς είναι δυνατόν η Δύση -πολύ περισσότερο, η Ευρώπη- να επιτρέπει να συντηρείται ένα αυταρχικό σύστημα διακυβέρνησης, κατάλοιπο του σοβιετικού ολοκληρωτισμού, στην γειτονιά της;

Κι άλλα ερωτήματα αναπάντητα. Πώς γίνεται τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υποστηρίζουν διακαώς ζωτικές  διμερείς σχέσεις με «δημοκρατίες» οι οποίες, σχεδόν, λειτουργούν ως «δικτατορίες»; Γιατί δεν μπορεί να πιστεύει κανείς ότι οι κυβερνήσεις του Πούτιν θα ευημερούσαν χωρίς την «πελατειακή» στήριξη της  Ευρώπης. Ούτε και πως ο Ερντογάν θα δημιουργούσε την σημερινή «αναθεωρητική» Τουρκία χωρίς την «κερδοφόρα» σιωπή των Ευρωπαίων.

Κάποιος θα έλεγε ότι οι βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης, όπως για παράδειγμα η Γερμανία, έχουν ανάγκη από ενέργεια που, προς στιγμήν, μόνο η Ανατολή μπορεί να παρέχει. Και θα προσέθετε ότι το προσφυγικό είναι μια βραδυφλεγής βόμβα που μόνο η Τουρκία φροντίζει για να μην εκραγεί. Και θα προσέθετε τις δραματικές αναμνήσεις της Αραβικής Άνοιξης, της Συρίας ή της Λιβύης, όπου οι προσπάθειες για εκδημοκρατισμό έφεραν τον όλεθρο και την καταστροφή.

Δεδομένων των σημερινών ευρωπαϊκών συνθηκών, είναι βέβαιο ότι έχει δίκιο.

Όμως, αφού οι συνθήκες  είναι αυτές, μήπως οφείλουμε να αλλάξουμε τις συνθήκες; Γιατί και στη Συρία και στη Λιβύη δεν επιδιώξαμε τις αλλαγές οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι. Πρώτον γιατί δεν μπορούσαμε και, δεύτερον, γιατί αφήσαμε τους Αμερικάνους να βγάλουν το φίδι από την  τρύπα. Λησμονώντας, βέβαια, ότι τις τελευταίες δεκαετίες σχεδόν όλες οι  επεμβάσεις των υπερατλαντικών φίλων μας δεν διορθώνουν αλλά επιβαρύνουν τα δικά μας προβλήματα στην περιοχή.

Κανείς δεν θέλει τα τέσσερα εκατομμύρια προσφύγων της Τουρκίας στην Ευρώπη. Ούτε και μεταναστευτικά ρεύματα που θα προκύψουν από εμφύλιους πολέμους σε Ρωσία και Τουρκία. Ούτε και κάποια απροσδόκητη ανάφλεξη στην Αφρική.

Αναρωτιέμαι όμως αν αυτή η επιδιωκόμενη, πάση θυσία, ηρεμία είναι επίπλαστη και επικίνδυνη για το μέλλον. Δεδομένου πως ούτε ο Λουκασένκο ούτε ο Πούτιν ούτε ο Ερντογάν είναι υπεράνω της φύσης και κάποια στιγμή θα εγκαταλείψουν την εξουσία.

Η σταθερότητα που προσφέρει ο «ολοκληρωτισμός» στις παρυφές της Ευρώπης δεν θα διαρκέσει για πάντα. Και δυστυχώς κάθε κατάρρευση μονοκρατοριών, αυτοκρατοριών ή δικτατοριών επιφέρει τεράστια κενά εξουσίας ή και εμφύλιες συρράξεις.

Πόσο έτοιμη είναι η Ευρώπη να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο στην προκείμενη ιστορία της; Χωρίς ευρωπαϊκή άμυνα, χωρίς εξωτερική πολιτική και με διφορούμενα οικονομικά συμφέροντα;

Σε κάθε περίπτωση, η υπεράσπιση του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αποφάσεων δεν υπήρξε ποτέ μόνο αντικείμενο ρητορικής ή πολιτισμικής επιθυμίας των κυβερνήσεων.

Πριν ξεσπάσει κάποιο μεγάλο κακό, οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι, με στρατηγικό σχεδιασμό και κεντρική πολιτική βούληση. Με ευρωπαικό στρατό και εκλεγμένη διοίκηση στις Βρυξέλλες.

Είναι ώρα η πολιτική ελίτ της Ευρώπης να αναμορφώσει σε άλλο επίπεδο την οικονομική εξωστρέφεια, ξεκαθαρίζοντας ότι μπορεί κανείς να βγάλει χρήματα, ίσως και περισσότερα, παράλληλα με την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Αρκεί βέβαια να είναι σε θέση να επιβάλλει τους όρους του και όχι να σέρνεται πίσω από τις κυκλοθυμίες του κάθε «συνεργάτη- δικτάτορα».