Να ανοίξουν ή όχι τα σχολεία;

Αξίζει τον κόπο αλλά και το ρίσκο να ανοίξουμε τα σχολεία για λίγες μέρες «μάθημα»; Όταν είναι γνωστό ότι μετά τις διακοπές του Πάσχα τα γυμνάσια και τα λύκεια λειτουργούν τυπικά πολλά χρόνια τώρα; Αξίζει να ρισκάρουμε την καταστροφή των όσων κτίσαμε όταν είναι γνωστό ότι η παγκόσμια επιτυχία της χώρας μας οφείλεται στο έγκαιρο κλείσιμο των σχολείων και στο lockdown που ακολούθησε;

Αν πριν λίγες μέρες τα προοδευτικώς μειούμενα κρούσματα μας έδιναν την ψευδαίσθηση ότι η υπόθεση της πανδημίας οδηγείται προς το τέλος, τα πρόσφατα συμβάντα στην προσφυγική δομή στο Κρανίδι και στις δύο ιδιωτικές κλινικές στην Αθήνα σίγουρα θα μας κάνουν να το ξανασκεφτούμε. Προφανώς και την «απόφαση» δεν θα την πάρει το υπουργείο Παιδείας ούτε η πολιτική ηγεσία, αλλά οι ειδικοί επιστήμονες. Και αν στην αρμόδια επιτροπή οι απόψεις διίστανται, τα πράγματα προφανώς δεν είναι απλά. Διότι τα σχολεία είναι δίχως άλλο σημαντικός παράγοντας διασποράς του ιού. Και γι' αυτό έκλεισαν πρώτα.

Σήμερα θέλω να καταθέσω αυτά που βλέπω και ακούω ως ενεργός δάσκαλος μέσης εκπαίδευσης. Αν υπάρχει πρεμούρα να επιστρέψει οπωσδήποτε η Γ' λυκείου στα θρανία για 2-3 βδομάδες, δεν είναι φυσικά για να γίνουν οι χρήσιμες επαναλήψεις, αλλά για να ολοκληρωθεί η ύλη. Αυτή η ήδη κουτσουρεμένη ύλη. Διότι χάρη στην ολιγωρία των κατά τόπους Διευθύνσεων αλλά και των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου υπάρχουν σχολεία στα οποία κάποια πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα ξεκίνησαν τον Δεκέμβρη. Διότι τότε τοποθετήθηκε ο αναπληρωτής. Αν δεν μας λάχαινε η πανδημία, τα μαθήματα θα ολοκληρώνονταν όπως - όπως και στο βιβλίο ύλης όλα θα ήταν τυπικά και νόμιμα.

Κάποιοι συνάδελφοι με αμιγώς διδακτικά ελατήρια άλλαξαν τη σειρά διδασκαλίας της ύλης, με αποτέλεσμα η διακοπή των μαθημάτων να τους βρει να έχουν ολοκληρώσει κεφάλαια που εξαιρέθηκαν από την εξεταστέα ύλη, αλλά όχι όλα τα κεφάλαια που περιλαμβάνονται. Αν η χρονιά τελείωνε κανονικά, όλοι και όλα θα ήταν ok, αλλά ο κορωνοϊός είχε διαφορετική άποψη. Και φυσικά αν η ύλη δεν ολοκληρωθεί έστω και τυπικά σε κάποια σχολεία, ο καθένας από τους ενδιαφερόμενους μπορεί να προσβάλει τις εξετάσεις με ένδικα μέσα. Και με το δίκιο του. Συνεπώς είναι απαραίτητο η τρίτη τάξη να λειτουργήσει κάποιες εβδομάδες, αν θέλουμε να γίνουν Πανελλαδικές εξετάσεις.

Φυσικά και η Γ' λυκείου θα λειτουργήσει με ειδικά διαμορφωμένο και κυλιόμενο ωράριο, ανά 10 - 12 μαθητές σε κάθε αίθουσα, και η διεύθυνση του σχολείου θα φροντίσει ώστε να τηρούνται όλα τα μέτρα ασφαλείας. Αλλά ποιος μπορεί να εγγυηθεί την επιτυχία του εγχειρήματος; Όταν μάλιστα τα παιδιά είναι κατεξοχήν ασυμπτωματικά στον ιό και λόγω ηλικίας δεν συναισθάνονται τους κινδύνους στον ίδιο βαθμό από τους ενήλικες; Ποιος θα τα κρατάει σε μεταξύ τους αποστάσεις 3 μέτρων στο διάλειμμα, όταν θα ξανασμίξουν μετά από 2 μήνες διακοπή; Ποιος θα επιβάλει τη χρήση μάσκας; Ή τι θα γίνει με όσα έχουν υποκείμενο νόσημα ή ευάλωτους συγκάτοικους; Και ας μην ξεχνάμε ότι το εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων είναι ιδιαίτερα γερασμένο και συνεπώς ευάλωτο στον ιό με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα στη Γ' λυκείου, δεν χρειάζεται να συζητήσουμε τι μπορεί συμβεί στις μικρότερες τάξεις και ειδικότερα στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Αλλά αξίζει τον κόπο να το ρισκάρουμε; Υπάρχει άλλος τρόπος να διδάξουμε ό,τι δεν προλάβαμε λόγω διακοπής των μαθημάτων; Μα προφανώς υπάρχει και είναι η «από απόσταση εκπαίδευση». Εκτός αν ξαφνικά πάψαμε να πιστεύουμε στην αξία και την αποτελεσματικότητά της. Εκτός και αν όλος ο ντόρος ήταν για το θεαθήναι. Αρκεί βέβαια να οργανωθεί σωστά και σοβαρά από το κάθε σχολείο, να τηρηθεί κατά το δυνατόν το πρόγραμμα και η εκτέλεσή του να ελέγχεται από τα αρμόδια όργανα.

Πριν το Πάσχα υπήρξε ένας πανικός, μιας και όλα έγιναν τόσο ξαφνικά και έπρεπε να προχωρήσουν πολλές άγνωστες διαδικασίες σε λίγο χρόνο. Και εν πολλοίς τα καταφέραμε. Η επομένη των διακοπών όμως πρέπει να μας βρει καλύτερους. Ώστε να βγάλουμε τη χρονιά σχεδόν κανονικά ολοκληρώνοντας αξιοπρεπώς την ύλη μέσα από τις πλατφόρμες της σύγχρονης και ασύγχρονης διδασκαλίας, μιας και αυτό είναι πλέον εφικτό. Αρκεί να δουλέψουμε σκληρά μέρα και νύκτα. Να ανταλλάξουμε εμπειρίες και υλικά. Διότι αυτό το είδος διδασκαλίας απαιτεί μεγάλη και καλή προετοιμασία για να πιάσει τόπο.

Ας ανοίξει το υπουργείο όλες τις τάξεις και τα μαθήματα στις πλατφόρμες της ασύγχρονης διδασκαλίας, ώστε να μπορούν όλοι, δάσκαλοι και οι μαθητές, να κατεβάζουν και να διαθέτουν σε όλους τα πάντα. Δεν υπάρχουν μυστικά στη γνώση. Ας ανακαλύψει τις ολοκληρωμένες δουλειές συναδέλφων με πολύχρονη πείρα στο διαδικτυακό εκπαιδευτικό υλικό και ας τις διαθέσει σε όλους. Δεν είναι απλώς καλό, αλλά απαραίτητο να μοιραζόμαστε τη γνώση. Και ας καλέσει τους δασκάλους και τους καθηγητές να ολοκληρώσουν την ύλη. Οι προαγωγικές εξετάσεις ας μη γίνουν. Δεν χάθηκε ο κόσμος. Και οι βαθμολογίες ας βγουν από το 1ο τετράμηνο και όσο από το δεύτερο έγινε στην αίθουσα. Αλλά και τα από απόσταση test είναι εφικτά. 

Αρκεί να μη δίνεται η εικόνα ότι η τηλε-εκπαίδευση είναι για την πλάκα, είναι προαιρετική ή ασήμαντη. Ας δηλώσει το υπουργείο επίσημα ότι η παρουσία των μαθητών είναι απαραίτητη σε κάθε μάθημα και ότι οι καθηγητές θα τη λάβουν υπόψη τους στη βαθμολογία που θα καταθέσουν. Και αν κάποιοι έχουν ανάγκη, ας γίνουν διευκολύνσεις μέσω των εταιριών κινητής τηλεφωνίας και internet, ώστε να μπορούν όλοι να συμμετέχουν. Συνεπώς μπορούμε και μάθημα να κάνουμε κανονικότατα και να μην εκθέσουμε την κοινωνία σε θανάσιμο κίνδυνο. Ειδικά τώρα στο τέλος αυτής της δύσκολης φάσης.

Μια επιτυχημένη από απόσταση εκπαίδευση εν μέσω πανδημίας βάζει τις βάσεις και για τις απαραίτητες εκσυγχρονιστικές τομές της επόμενης μέρας. Αν θέλουμε το πραγματικά προοδευτικό σχολείο της ουσίας. Τα έντυπα σχολικά βιβλία είναι καιρός να καταργηθούν. Και κοστίζουν και δεν είναι οικολογικά και τα περισσότερα δεν διαβάζονται από τους μαθητές. Ας διαθέσει η πολιτεία ένα tablet σε κάθε μαθητή, ώστε να μπορεί να κατεβάζει όλα τα βιβλία και το σχετικό βοηθητικό υλικό (εποπτικά μέσα, τράπεζα θεμάτων κλπ), να μελετά στο σπίτι και να το χρησιμοποιεί μέσα στην τάξη. Φυσικά και αυτό δεν καταργεί τη διδασκαλία στον πίνακα, που έχει τη δική της αναντικατάστατη αξία. Αλλά μας απαλλάσσει από το χαρτομάνι, μας ανοίγει νέα παράθυρα, μας δίνει ευελιξία και έναν αέρα εκσυγχρονισμού. Ας πλησιάσουμε επιτέλους τον σύγχρονο κόσμο και στην εκπαίδευση.

Όλα αυτά προϋποθέτουν ότι περνάμε σε ένα διαφορετικό σχολείο και αφήνουμε πίσω μας το μίζερο, αναχρονιστικό και προσχηματικό σχολείο της μεταπολίτευσης. Προχωράμε σε ένα δημόσιο σχολείο με ανανεωμένο και σύγχρονο εξοπλισμό, απόλυτη τάξη και καθαριότητα, ενημερωμένους, συνεργαζόμενους και αξιολογούμενους δασκάλους αλλά και μαθητές πρόθυμους να ανταποκριθούν στις καινοτομίες. Μαζί με το ψηφιακό κράτος έρχεται και το ψηφιακό σχολείο. Η αποθέωση της δημοκρατίας. Φυσικά και αυτό θα ενοχλήσει τους σκοταδιστές, αλλά και αυτό κέρδος είναι.

Η ελληνική κοινωνία συμμορφώθηκε στα περιοριστικά μέτρα, διότι πείστηκε από τους επιστήμονες. Έκανε κτήμα της τους βάσιμους φόβους και τις επιφυλάξεις τους. Διότι δεν είναι κακό να φοβάσαι τον θάνατο και να προσέχεις μη μολυνθείς και μη μολύνεις. Τουναντίον, είναι σωτήριο. Το ύψιστο καθήκον του ανθρώπου είναι να μείνει ασφαλής. Και αν η κυβέρνηση αυτή πέτυχε κάτι σημαντικό είναι ότι στήριξε όσο καμιά άλλη στο παρελθόν τον ουδέτερο επιστημονικό λόγο και τους φορείς του. Και γι' αυτό έπεισε. Η κοινωνία μπορεί να έχει πολλών ειδών διαιρέσεις, αλλά όλες αυτές συναρθρώνονται κάτω από το Σύνταγμα και τους νόμους. Στην ίδια λογική ας υποστηρίξει και το «σύγχρονο σχολείο της ουσίας», αν θέλει να διαμορφώσει μια άλλη Ελλάδα, την Ελλάδα όλων.

Αν το οικείο ύφος και η υψηλή ποιότητα των διαγγελμάτων του Κ. Μητσοτάκη επί της πανδημίας άλλαξαν το υπόδειγμα επικοινωνίας του πρωθυπουργού με τους συμπολίτες του και επέδρασαν ευεργετικά στην κοινωνία, ας χρησιμοποιηθούν και επί άλλων θεμάτων. Επί της έχουσας σωρεία υποκείμενων νοσημάτων εκπαίδευσης, για παράδειγμα. Μήπως απαιτείται και μια επιστημονική επιτροπή εκπαιδευτικών υψηλού κύρους δίπλα στον πρωθυπουργό, ώστε να καταφεύγει στα φώτα της όποτε τα χρειάζεται; Μήπως η υψηλή πολιτική τέχνη έχει ανάγκη τη συνεχή τεχνοκρατική και επιστημονική υποστήριξη επί παντός;

Δεν ξέρω τι θα αποφασίσουν για τα σχολεία οι ειδικοί. Ούτε έχω τις γνώσεις και τα δικά τους δεδομένα. Αν όμως υπάρχει ανάγκη, η εκπαιδευτική δουλειά μπορεί να γίνει και με τα σχολεία κλειστά για έναν ακόμα μήνα. Αρκεί να είναι ανοικτά τα μυαλά μας. Η ομοψυχία και η επιστημονική γνώση θα είναι τα όπλα της πατρίδας για την επόμενη μέρα.