Ο Ανδρεάς Ζαμπούκας γράφει για την επόμενη μέρα του κορωνοϊού που θα είναι διαφορετική και η «ελευθερία» δεν θα είναι πια η ίδια.
H Αριστερά διατυμπάνιζε κάποτε πως «οι άνθρωποι είναι πάνω από τους αριθμούς». Μάλλον για να το ακούνε οι άνθρωποι και να φοβούνται οι αριθμοί…
Το 1202, ο 32χρονος Λεονάρντο από την Πίζα, γνωστός και ως Φιμπονάτσι, ολοκλήρωσε το Liber abaci, ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία όλων των εποχών, με το οποίο εισήγαγε το ινδο-αραβικό αριθμητικό σύστημα στην Ευρώπη. Και όπως αποδείχθηκε, το «βιβλίο των υπολογισμών» συνέβαλε καθοριστικά στην εκρηκτική ανάπτυξη του εμπορίου, της επιστήμης και της τεχνολογίας στους μετέπειτα αιώνες
Για τους πυθαγόρειους, οι μη ποσοτικές ιδιότητες των αριθμών σήμαιναν ότι μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως ηθικά αρχέτυπα, και έτσι η μελέτη των μαθηματικών μπορούσε να ρίξει φως στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Έτσι, αναπόφευκτα, ο μαθηματικός ήταν ένας σπουδαστής της ηθικής. Ο νεότερος διαχωρισμός ανάμεσα στα μαθηματικά και την ηθική, που τόσο δεδομένο τον θεωρούμε, θα είχε κάνει τον Πυθαγόρα να φρίξει…
Και να που ήρθε ο καιρός, αυτή η χώρα να κυβερνηθεί από έναν σωτήριο αλγόριθμο. Και μάλιστα από μία φιλελεύθερη κυβέρνηση που βάζει τα δεδομένα σε λειτουργική διάταξη, επιτάσσοντας πλήρως τους αριθμούς στην υπηρεσία του ανθρώπου.
Αυτή τη στιγμή, το «επιτελικό στρατηγείο» του Μαξίμου πολεμάει τον κορωνοϊό, ακολουθώντας έναν αλγόριθμο που συνεχώς εμπλουτίζεται από αριθμούς και νέα στοιχεία. Περιπτώσεις κρουσμάτων, στατιστικά, καμπύλες και δεδομένα θνητότητας. Αλλά και μονάδες εντατικής θεραπείας, αριθμούς γιατρών και εξασφάλιση αναπνευστήρων. Συγκέντρωση κεφαλαίων και χορηγίες. Εθελοντική προσφορά του μισθού βουλευτών και υπουργών στον κοινό αγώνα. Και όλα τα υπουργεία σε μία διαρκή αλληλεπίδραση με τον κεντρικό σχεδιασμό της κυβέρνησης. Στα συστήματα, στις υπηρεσίες, στον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημοσίου.
Ο Νίμροντ Κοζλόφσκι, σύμβουλος του νομικού γραφείου Herzog, Fox με ειδίκευση στην κυβερνοασφάλεια και στα big data, ανησυχεί για τους αλγόριθμους. Πιστεύει ότι όταν γίνει τεχνικά εφικτό να χρησιμοποιηθούν οι προγνωστικοί αλγόριθμοι από κυβερνήσεις και από τον ιδιωτικό τομέα, θα έχουμε πρόβλημα. Γιατί το κρίσιμο ζήτημα είναι ο έλεγχος των δεδομένων και η απειλή για τις ελευθερίες μας εξαιτίας της συγκέντρωσης του ελέγχου αυτού σε πολύ λίγα χέρια.
Τώρα όμως, που ο αόρατος εχθρός του κορωνοϊού απειλεί τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων αποδεικνύεται ακριβώς το αντίθετο. Και ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με μια χώρα, σαν την Ελλάδα όπου κυριαρχεί ο κατακερματισμός των υπηρεσιών, η διάχυση της ευθύνης των κρατικών λειτουργών, η γραφειοκρατία και η αδυναμία της κεντρικής διοίκησης να ελέγξει το Δημόσιο. Ως τώρα, ο «εθνικός αλγόριθμος» της διοίκησης αποδεικνύεται ελπιδοφόρος.
Η επόμενη μέρα θα είναι διαφορετική. Αρκετές παραδοσιακές ειδικότητες θα δοκιμασθούν, νέοι άνθρωποι όμως θα μπουν στην διαχείριση της ηλεκτρονικής διοίκησης. Η κακώς νοούμενη «ελευθερία» των πολιτών και των φορολογούμενων δεν θα είναι πλέον η ίδια. Ο έλεγχος όμως των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων θα δημιουργήσει μία νέα ηθική ατομικής ευθύνης απέναντι στο κράτος και στους συμπολίτες μας.
Οι αριθμοί βρίσκονται πάντα στην υπηρεσία των ανθρώπων. Ως εργαλεία ασφάλειας στη ζωή τους. Ως μέσο ευημερίας και ανάπτυξης του πολιτισμού τους. Ως όπλο απέναντι στους κινδύνους και στις απειλές. Το αποτελεσματικό κράτος, ενισχυμένο από το κράτος δικαίου, είναι ο νέος «αλγόριθμος» που πρέπει να σώσει τώρα αλλά και να κυβερνήσει τη χώρα στο μέλλον. Θέτοντας πάντα τους αριθμούς στην διάθεση της δημοκρατίας, των πολιτών και οπωσδήποτε των ανθρώπων…
12°
