Είναι το τζάκι επικίνδυνο για την υγεία; Ο Μάνος Βουλαρίνος γράφει για τα δήθεν επιχειρήματα μετά την ανακοίνωση της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.
Όποιος έχει ζήσει ή ζει ή έχει κάνει επίσκεψη σε πολυκατοικία χτισμένη τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70 θα έχει παρατηρήσει πως δεν έχουν τζάκι. Όταν οι Έλληνες άρχισαν να μαζεύονται στις πόλεις ήξεραν πως το αυτοκίνητο ήταν καλύτερο μέσο μεταφοράς από το μουλάρι και το καλοριφέρ καλύτερο μέσο θέρμανσης από το τζάκι. Δεν είχαν λόγο να επιβαρύνουν το διαμέρισμά τους με τζάκια ή τον δρόμο με τα μουλάρια που είχαν στο χωριό. Το τζάκι άρχισε να εμφανίζεται στα διαμερίσματα τη δεκαετία του ‘80, όταν οι κατασκευαστές βρίσκουν έναν ωραίο τρόπο να πουλάνε τα απλά διαμερίσματα ως «πολυτελή» και το διαμέρισμα με τζάκι (μαζί με την μπέμπα ή τη μερτσέντα και το πρώτο τραπέζι πίστα) γίνεται ο πυρήνας του ελληνικού μικροαστικού ονείρου.
Η ανακοίνωση της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας σύμφωνα με την οποία το τζάκι είναι επικίνδυνο για την υγεία ήρθε να απειλήσει αυτό το όνειρο και έτσι εξηγούνται οι, φαινομενικά ανεξήγητες, οργισμένες ή χλευαστικές αντιδράσεις των συμπολιτών οι οποίοι θύμωσαν επειδή –άκουσον άκουσον– κάποιος τόλμησε να τους ενημερώσει και να τους προειδοποιήσει για μια σοβαρή απειλή για την υγεία τους.
Φυσικά, σε μια χώρα που ακόμα και εφημερίδες προπαγανδίζουν υπέρ του καρκίνου με «ρεπορτάζ» του τύπου «40% πτώση του τζίρου και 50.000 απολύσεις μετά την απαγόρευση του καπνίσματος στα μαγαζιά», η επίθεση σ’ αυτόν που θέλει να ενημερώσει είναι απολύτως αναμενόμενη. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι μπούρδες που χρησιμοποιούνται ως επιχειρήματα και σ’ αυτή την επίθεση δεν είναι ιδιαιτέρως απολαυστικές. Ιδού κάποιες από τις αγαπημένες μου:
«Επί χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι είχαν θέρμανση με τζάκια»
Είναι η κλασσική μπούρδα του τύπου «δεν θέλουμε ανεμογεννήτριες έχουμε τους ανεμόμυλους των παππούδων μας». Οι άνθρωποι επί χιλιάδες χρόνια είχαν ζώα για τις μεταφορές (και πριν από αυτό μόνο τα πόδια τους), σπίτια χωρίς μπάνιο, δεν είχαν εμβόλια και θεραπείες για τις περισσότερες ασθένειες και ζούσαν στις σπηλιές. Θα μπορούσα να γράφω ώρες για πράγματα τα οποία οι άνθρωποι «είχαν επί χιλιάδες χρόνια» και πάσχισαν σκληρά να πάψουν να τα έχουν, αλλά νομίζω πως καταλαβαίνετε το μέγεθος της μπούρδας.
«Ο παππούς μου άναβε τζάκι και δεν έπαθε τίποτα»
Αυτή η μπούρδα είναι επιπέδου «ο παππούς μου κάπνιζε και πέθανε 87 ετών». Μπορεί να διατυπωθεί και να γίνει δεκτή ως επιχείρημα μόνο από ανθρωπους που τους φαίνεται λογική η φράση «Δεν χρειάζεται κράνος στη μηχανή. Ο παππούς μου καβαλούσε μηχανή πάντα χωρίς κράνος και πέθανε από γηρατειά» ή η φράση «Τα ναρκωτικά και το αλκοόλ δεν βλάπτουν καθόλου την υγεία... δες τον Όζι και τον Κιθ τον Ρίτσαρντς πόσο καλά κρατιούνται».
«Μη γράφετε τέτοια πράγματα. Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν από την κατασκευή τζακιών. Δεν τους σκέφτεστε;»
Αφού πω πως δεν είναι όλα τα τζάκια το ίδιο επιβλαβή, θα θυμίσω πως εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη (και πολλές χιλιάδες στην Ελλάδα) απασχολούνται στην παραγωγή και εμπορία τσιγάρων, ποτών και ναρκωτικών. Αυτό, κακώς πιθανότατα, δεν έγινε ποτέ αιτία να απαιτηθεί να μη μιλάει κανείς για τις συνέπειες της χρήσης όλων των παραπάνω (αν και σίγουρα κάποιος ανόητος κάπου θα έγραψε «ΜΗ ΛΕΤΑΙ ΟΤΙ ΤΟ ΤΣΙΓΆΡΟ ΠΡΟΚΑΛΗ ΚΑΡΚΗΝΟ... ΤΟΣΟΙ ΑΘΡΩΠΟΙ ΔΟΥΛΕΒΟΥΝ ΣΕ ΕΤΕΡΕΙΕΣ ΠΟΥ ΦΤΙΑΝΟΥΝ ΤΣΙΓΑΡΑ!!111!»
«Σταματήστε να μιλάτε για τους κινδύνους του τζακιού. Υπάρχει κόσμος που δεν έχει λεφτά για πετρέλαιο.»
Πέρα από το ότι πολλοί ειδικοί έχουν κουραστεί να λένε πως το τζάκι ως μέσο θέρμανσης μόνο οικονομικό δεν είναι, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η χρήση του τζακιού από κάποιους συμπολίτες (ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι είναι μονόδρομος) πρέπει να εμποδίζει τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους για την υγεία τους. Αν υπήρχε στοιχειώδης λογική, οι προειδοποιήσεις αυτές θα γίνονταν σημαία στην προσπάθεια να γίνει σαφής η ανάγκη να βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι. Είναι τόσο ηλίθιο αυτό το επιχείρημα όσο το να λες «μη λέτε ότι το τζανκ-φουντ κάνει κακό γιατί κάποιοι άνθρωποι μόνο αυτό έχουν τα λεφτά να φάνε».
«Μια με το τσιγάρο, μια με το τζάκι... όλα βλαβερά τα βγάζουνε και δεν μας αφήνουν να ζήσουμε»
Στην πραγματικότητα σας λένε πώς να ζήσετε καλύτερα και ίσως αν σκεφτείτε θα ανακαλύψετε πως το τσιγάρο, το τζάκι και όσα καπνίζουν απέχουν πάρα πολύ από το να είναι «όλα». Αλλά από την άλλη ίσως να έχετε δίκιο: οι ειδικοί θα πρέπει να ζητήσουν συγγνώμη που ασχολούνται με την υγεία μας και κάθονται και προειδοποιούν ανθρώπους που είναι τόσο μαλάκες ώστε να διαμαρτύρονται όταν κάποιος τους συμβουλεύει για τρόπους που θα κάνουν τη ζωή τους υγιέστερη και πιο μακριά.
ΑΥΤΟ που, όπως βλέπετε από την ημερομηνία, είναι παλιότερο αλλά ταυτόχρονα επίκαιρο όσο ποτέ. Και μπράβο του.
13°
