«Πάρτι» με τα συσσίτια προσφύγων και μεταναστών - Πώς γινόταν;

Αποκαλυπτική έρευνα του Protagon.gr και του δημοσιογράφου Χάρη Καρανίκα φέρνει στο φως της δημοσιότητας πώς χάθηκαν και καρπώθηκαν από άλλους εκατομμύρια ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια που προορίζονταν για τη σίτιση των προσφύγων στα ελληνικά νησιά. Πρόκειται για μια υπόθεση που ήδη εξετάζεται από την αρμόδια κοινοτική υπηρεσία, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF). Στο επίκεντρο του οικονομικού σκανδάλου φέρεται να είναι το υπουργείο Εθνικής Άμυνας την περίοδο που στην ηγεσία του βρισκόταν ο Πάνος Καμμένος των Ανεξάρτητων Ελλήνων και κυβερνητικός εταίρος του ΣΥΡΙΖΑ.

Η έρευνα αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στοιχεία πληρωμών από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας προς τις εταιρείες τροφοδοσίας που περιήλθαν σε γνώση του Protagon δείχνουν ότι σε αρκετές περιπτώσεις δαπανήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ παραπάνω απ’ όσα χρειάζονταν για να σιτιστεί ο αριθμός των φιλοξενουμένων σε hotspots των νησιών, όπως αυτός καταγραφόταν από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Φαίνεται όμως και κάτι ακόμα: ένα σχέδιο για να παραμένουν οι δαπάνες σίτισης εντός του προϋπολογισμού, έτσι ώστε να μην κινούνται υποψίες για κατασπατάληση χρήματος, και ταυτόχρονα να πληρώνονται εκατοντάδες μερίδες παραπάνω από τον αριθμό των προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονταν και σιτίζονταν στα κέντρα φιλοξενίας, σύμφωνα πάντα με τις καταγραφές της Ύπατης Αρμοστείας».

Έρευνα: Πρώτο μέρος

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ εντοπίζεται απόκλιση μεταξύ των διακηρυσσομένων ποσοτήτων φαγητού μέσω απευθείας αναθέσεων και του αριθμού των φιλοξενούμενων στα hotspots.  «Κατά το πρώτο μέρος της έρευνας είχαν αναλυθεί περισσότερες από 420 διακηρύξεις για απευθείας αναθέσεις με διαπραγμάτευση σε εταιρείες catering και συγκρίθηκαν με στοιχεία από καταμετρήσεις της Ύπατης Αρμοστείας, ενώ ελήφθησαν υπόψη και οι προσφυγικές ροές. Σε αρκετές διακηρύξεις, όπου αναφερόταν ο προϋπολογισμός για τη σίτιση και όχι το τελικό ποσό πληρωμής, αναφερόταν ότι ο αριθμός των μερίδων μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες του εκάστοτε κέντρου. Για αυτόν ακριβώς το λόγο αναφερόταν στην έρευνα ότι η συστηματική απόκλιση αποτελούσε ένδειξη. Τώρα όμως έρχονται και οι αποδείξεις από στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν προς εταιρείες τροφοδοσίας κατά την περίοδο 2017-2018».

Η συγκριτική παράθεση των στοιχείων αποκαλύπτει ότι για πολλούς μήνες στη Μόρια, στη Χίο και στη Σάμο, πληρώνονταν παραπάνω μερίδες φαγητού, από ό,τι ήταν ο αριθμός των φιλοξενούμενων που είχε καταγράψει η Ύπατη Αρμοστεία. Χαρακτηριστικά το protagon αναφέρει: «Σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται ότι πληρώνονταν για συμβάσεις τροφοδοσίας 10 ημερών σε ένα κέντρο φιλοξενίας έως και 50.000 με 100.000 ευρώ παραπάνω απ’ όσα θα χρειάζονταν εάν οι μερίδες αντιστοιχούσαν στις καταγραφές της Ύπατης Αρμοστείας για τον αριθμό των προσφύγων και μεταναστών».

Ένα ακόμα παράδειγμα: Σύμφωνα με τον οργανισμό του ΟΗΕ  στη Μόρια, στις 20 Ιουνίου 2018, φιλοξενούνταν 6.000 άτομα. «Για την εβδομάδα 13 Ιουνίου με 20 Ιουνίου οι πληρωμές προς την κοινοπραξία εταιρειών catering που είχε κερδίσει την απευθείας ανάθεση σίτισης ήταν 330.834 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η τιμή που είχε υποβάλει ως προσφορά η κοινοπραξία ήταν 5,01 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) για τα γεύματα μίας ημέρας ενός μετανάστη. Από αυτά προκύπτει ότι πληρώθηκε φαγητό που θα μπορούσε να καλύψει 8.254 σιτιζόμενους, δηλαδή 2.250 παραπάνω απ’ όσους είχαν καταγραφεί την τελευταία ημέρα της εβδομάδας τροφοδοσίας από την Ύπατη Αρμοστεία. Το παραπανίσιο κόστος του φαγητού, εάν υποθέσουμε ότι ο αριθμός των φιλοξενουμένων εκείνη την εβδομάδα ήταν περί τους 6.000, φτάνει τις 106.000 ευρώ για το επταήμερο διάστημα από τις 13 Ιουνίου έως και τις 20 Ιουνίου 2018», γράφει ο δημοσιογράφος Χάρης Καρανίκας.

Μετά τη συμφωνία Τουρκίας -ΕΕ

Αν και τον Μάρτιο του 2016, τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία ΕΕ- Τουρκίας για τις μεταναστευτικές ροές, οι απευθείας αναθέσεις συνεχίστηκαν με παράταση μέσω πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, σύμφωνα με το ρεπορτάζ. Η πρακτική συνεχίστηκε παρόλο που η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων είχε ομόφωνα εκδώσει αρνητική γνώμη σε σχέση με την παράταση.

Ποιοι ήταν οι αρμόδιοι

Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέλαβε τη σίτιση των προσφύγων και των μεταναστών στα κέντρα υποδοχής  τον Φεβρουάριο του 2016 το υπουργείο ανέλαβε. «Σημειώνεται ότι τα κονδύλια με τα οποία πληρώνονται τα γεύματα είναι ευρωπαϊκά και ως εκ τούτου εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του αναπληρωτή υπουργού Εθνικής Άμυνας».

Οι παρεκκλίσεις με τα συσσίτια σε δομές φιλοξενίας όπως της Μόριας, της Χίου και της Σάμου εντοπίστηκαν το 2018 με αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Άμυνας τον Δημήτρη Βίτσα. Στη συνέχεια τον Σεπτέμβριο του 2018 τον διαδέχτηκε ο Παναγιώτης και τον Οκτώβριο του 2018, διακηρύχθηκε ηλεκτρονικός ανοικτός διαγωνισμός για την τροφοδοσία των κέντρων σε Λέσβο, Σάμο, Χίο, Κω και Λέρο, για χρονικό διάστημα ενός έτους. Το ρεπορτάζ καταλήγει ότι «στις 5 Ιουλίου 2019, δύο ημέρες πριν από τις εκλογές, εγκρίθηκαν και κατακυρώθηκαν τα αποτελέσματα της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάδειξη αναδόχων σε Χίο, Κω και Λέρο. Τη σίτιση του κέντρου στη Χίο ανέλαβαν εταιρείες οι οποίες είχαν την τροφοδοσία της Λέσβου και της Χίου στη διάρκεια του 2018, ενώ στην Κω, η μία από τις δύο εταιρείες που ανέλαβαν, τροφοδοτούσε τη Σάμο κατά την περίοδο των μεγάλων αποκλίσεων».