Ανατροπή στον ΕΝΦΙΑ από το περιουσιολόγιο

Σχέδιο για την αντικατάσταση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) από έναν γενικευμένο «φόρο κατοχής περιουσίας», ο οποίος θα επιβάλλεται στο σύνολο των ακινήτων και των κινητών περιουσιακών στοιχείων των Ελλήνων πολιτών, ακόμη κι εκείνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, κρύβεται πίσω από την εξαγγελία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για την επίσπευση της εφαρμογής του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου.

Σύμφωνα με το σχέδιο, που επικαλείται ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, το οποίο έχει καταρτιστεί εδώ και πολύ καιρό και έχει αποφασιστεί πλέον να υλοποιηθεί το αργότερο έως το 2020, ο νέος φόρος περιουσίας θα επιβαρύνει όχι μόνο τα κτίσματα, τα οικόπεδα και τα αγροτεμάχια, που κατέχουν οι φορολογούμενοι, αλλά και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, τις μοτοσικλέτες, τα σκάφη αναψυχής και τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας που έχουν στην ιδιοκτησία τους.

Η εφαρμογή του σχεδίου αυτού θα υποστηριχθεί από το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο, τη βάση δεδομένων που θα δημιουργηθεί εντός των προσεχών 2 ετών και θα περιλαμβάνει πληροφοριακά στοιχεία για όλη την ακίνητη και την κινητή περιουσία που κατέχουν οι Ελληνες φορολογούμενοι. Στόχος της επιβολής του νέου φόρου θα είναι να εισπράττονται κάθε χρόνο έσοδα ύψους 2,65 δισ. ευρώ, όσα ακριβώς και με την επιβολή του ΕΝΦΙΑ.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η κυβέρνηση σχεδιάζει την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ από το 2020 και την αντικατάστασή του με έναν νέο φόρο που θα επιβάλλεται όχι μόνο στην ακίνητη, αλλά και στην κινητή περιουσία των Ελλήνων φορολογουμένων. Το σχέδιο προβλέπει ότι οι αξίες όλων των ακινήτων και κινητών περιουσιακών στοιχείων κάθε φυσικού προσώπου θα αθροίζονται και θα φορολογούνται με μία προοδευτική κλίμακα συντελεστών. Από τη συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων θα αφαιρείται ως αφορολόγητο ένα συγκεκριμένο ποσό, το οποίο πιθανότατα θα κλιμακώνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του κάθε ιδιοκτήτη (έγγαμος, άγαμος, με ή χωρίς προστατευόμενα τέκνα).

Στο νέο αυτό φόρο θα υπάγονται:

• Κατοικίες, κτίρια επαγγελματικής στέγης, αποθήκες και άλλων ειδών κτίσματα, καθώς και οικόπεδα, αγροί, αγροτεμάχια και λοιπές εδαφικές εκτάσεις που κατέχουν οι φορολογούμενοι κατά πλήρη κυριότητα, ψιλή κυριότητα ή επικαρπία.
• Αυτοκίνητα Ι.Χ., μοτοσικλέτες, μηχανάκια, τρίκυκλα, σκάφη αναψυχής ταχύπλοα ή μη, εναέρια μέσα μεταφοράς (αεροπλάνα, ελικόπτερα κ.λπ.).
• Κινητά αντικείμενα μεγάλης συνολικής αξίας, όπως έπιπλα κ.λπ.
• Συμμετοχές των φορολογουμένων σε επιχειρήσεις, καθώς και ορισμένες άλλες επενδυτικές τοποθετήσεις κεφαλαίων τους (π.χ. σε επενδυτικό χρυσό).

Προκειμένου να επιβληθεί ο «φόρος κατοχής περιουσίας», η εφορία θα λαμβάνει, μεταξύ άλλων, υπόψη:

α) τις αντικειμενικές αξίες των δηλωθέντων ακινήτων περιουσιακών στοιχείων,

β) τις αξίες αγοράς των κινητών περιουσιακών στοιχείων. Για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα οι αξίες αυτές θα προσδιορίζονται με βάση τις διατάξεις του εθνικού τελωνειακού κώδικα με συνυπολογισμό και της παλαιότητας. Ανάλογα, δηλαδή, με την παλαιότητα κάθε οχήματος, θα εφαρμόζεται ποσοστιαίος συντελεστής μείωσης της φορολογητέας αξίας. Για τον προσδιορισμό των φορολογητέων αξιών των σκαφών αναψυχής θα χρησιμοποιηθούν στοιχεία και πληροφορίες που θα προέρχονται από την αγορά. Τέλος, για τον προσδιορισμό της αξίας των λοιπών κινητών περιουσιακών στοιχείων, όπως για παράδειγμα τα έπιπλα και ο οικιακός εξοπλισμός μεγάλης αξίας, δεν αποκλείεται να εφαρμοσθεί το αντικειμενικό σύστημα που προβλέπει η νομοθεσία για τη φορολογία κληρονομιών. Δηλαδή ως αξία των λοιπών αυτών περιουσιακών στοιχείων να λαμβάνεται υπόψη ποσό ίσο με το 1/20 του συνόλου της αξίας των ακινήτων, των αυτοκινήτων, των δικύκλων και των σκαφών αναψυχής!

Πηγή πληροφόρησης για τις φορολογικές αρχές ώστε να καταφέρουν να εφαρμόσουν το φιλόδοξο σχέδιο επιβολής του νέου αυτού φόρου θα αποτελέσει, όπως ήδη προαναφέραμε, το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο. Πρόκειται για μια τεράστια ηλεκτρονική βάση δεδομένων που θα δημιουργηθεί και θα προστεθεί στις εφαρμογές του συστήματος ΤΑXIS το αργότερο έως τις αρχές του 2020. Σ’ αυτή την ηλεκτρονική βάση δεδομένων θα συγκεντρωθούν πλήρεις και αναλυτικές πληροφορίες για την περιουσιακή κατάσταση όλων των φυσικών και των νομικών προσώπων.

Ουσιαστικά τα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα αξιοποιηθούν από το υπουργείο Οικονομικών και την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με σκοπό την αναδιαμόρφωση της φορολογικής πολιτικής, δηλαδή για την επιβολή νέων φόρων στην περιουσία.

Οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα αφορούν ενδεικτικά: ακίνητα, οχήματα, μετρητά, επενδυτικό χρυσό, εναέρια μέσα μεταφοράς, σκάφη, μετοχές, εταιρικά μερίδια, εταιρικές μερίδες, συμμετοχές σε επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής, τραπεζικούς λογαριασμούς, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα και λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, δρόμωνες ίππους, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.

Ωστόσο, στο νέο φόρο περιουσίας δεν θα υπόκεινται οι καταθέσεις στις τράπεζες και ίσως κι άλλες μορφές αποταμιεύσεων και επενδύσεων, όπως οι μετοχές που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, τα μερίδια των αμοιβαίων κεφαλαίων, τα ομόλογα και τα έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου. Στο νέο φόρο θα υπόκεινται όμως τα ακίνητα και τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία κάθε φορολογούμενου όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό.

Στην κυβέρνηση θεωρούν ότι με την επιβολή του νέου αυτού γενικευμένου φόρου περιουσίας θα δοθεί η δυνατότητα μιας δικαιότερης ανακατανομής των φορολογικών βαρών στα περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων. Υποστηρίζουν ειδικότερα ότι η επιβολή φόρου και στα κινητά περιουσιακά στοιχεία των Ελλήνων φορολογουμένων, τα οποία βρίσκονται στην Ελλάδα, καθώς επίσης και σε κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τους, τα οποία βρίσκονται στο εξωτερικό, συνεπάγεται μια πολύ μεγάλης έκτασης διεύρυνση της φορολογικής βάσης που θα διασφαλίσει την είσπραξη σημαντικού ύψους πρόσθετων εσόδων και θα δημιουργήσει το δημοσιονομικό περιθώριο για την ουσιαστική ελάφρυνση της φορολογίας επί των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων. Δεδομένου δηλαδή ότι ο εισπρακτικός στόχος της επιβολής και του νέου αυτού φόρου παραμένει ίδιος με του ΕΝΦΙΑ, δηλαδή να εισρέουν κάθε χρόνο στα ταμεία του κράτους 2,65 δισ. ευρώ, όποια έσοδα κερδηθούν από το Δημόσιο με την επέκταση της φορολογίας στην κινητή περιουσία θα καλύψουν τις δημοσιονομικές απώλειες από τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης στην ακίνητη περιουσία. Κερδισμένοι από την αναδιανομή αυτή θα είναι οι φορολογούμενοι που κατέχουν πολύ μικρής αξίας ακίνητη περιουσία, η οποία περιορίζεται, συνήθως, σε ένα μόνο σπίτι μικρής ή μεσαίας έκτασης, είτε μονοκατοικία είτε διαμέρισμα.

Για το 2019 η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιβάλει και πάλι τον ΕΝΦΙΑ επί, αναπροσαρμοσμένων εκ νέου, αντικειμενικών αξιών ακινήτων και με προσαρμογές στις κλίμακες και τους συντελεστές υπολογισμού του φόρου, παρόμοιες με αυτές που έγιναν φέτος. Αλλη μία αναπροσαρμογή αντικειμενικών αξιών αναμένεται εξάλλου να συμβεί εντός του 2020, ώστε να επέλθει πλήρης εξομοίωσή τους με τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς. Ετσι, κατά την εφαρμογή του νέου φόρου περιουσίας, θα λαμβάνονται υπόψη ως φορολογητέες αξίες ακινήτων περιουσιακών στοιχείων οι πραγματικές τιμές τους.