Είναι γνωστό το επεισόδιο Τσακαλώτου-Ντράγκι στο Eurogroup της 18/2. Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ ζήτησε διεύρυνση της εφαρμογής των πλειστηριασμών και ζήτησε να είναι η ελληνική κυβέρνηση πιο προσεκτική στη διαδικασία πρόσβασης στις αγορές χρέους. Ο Έλληνας ΥΠΟΙΚ εξανέστη. Ζήτησε ποσοτικοποίηση των στόχων όσον αφορά τους πλειστηριασμούς – οι στόχοι δημοσιοποιήθηκαν σε δύο μέρες, καμιά εξηνταριά τη μέρα, μερικές δεκάδες χιλιάδες στα επόμενα δύο χρόνια, σε όλη την Ελλάδα. Αμέσως, ο θιγείς ΥΠΟΙΚ κινητοποίησε τον κρατικό μηχανισμό για να λυθεί το θέμα με τους συμβολαιογράφους επαρχίας και η «σεισάχθεια», το «κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη» θάφτηκαν οριστικά. Γιατί εξανέστη ο καημένος ο Ευκλείδης αφού θα τα ‘κανε όλα ως ανάλγητος Σάυλοκ;
Το σημαντικό όμως είναι το δεύτερο μέρος της παρέμβασης Ντράγκι – η πορεία προς την πλήρη πρόσβαση στις αγορές. Ο κ. Τσακαλώτος, όπως ενημέρωσε και το Ευρωκοινοβούλιο, υπεραμύνεται της πολιτικής του με το επιχείρημα «αντλήσαμε χρήματα από τις αγορές σε δυσμενή συγκυρία». Σωστά από τη μεριά του, εάν η μόνη μέριμνα είναι η άντληση μερικών δις, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στη διαχείριση του χρέους – ευτυχώς ο Ντράγκι είναι πιο σοβαρός από τον χαριτωμένο Τσακαλώτο, ενδιαφέρεται για το δικό μας χρέος και όχι για τα επικοινωνιακά παιγνίδια της τσιπροκαμμένης κυβέρνησης.
Όντως ο κ. Τσακαλώτος «καίγεται» για ρευστό. Όχι για τα μαξιλάρια και τα άλλα φούμαρα της «καθαρής εξόδου», αλλά γιατί, όπως ο ίδιος ενημερώνει (είναι υποχρεωμένος, βλέπετε) τα διαθέσιμα του δημοσίου έχουν πέσει στα €934 εκατ. (Δελτίο Χρέους, 21/12/2017), τζιράρει τα διαθέσιμα των οργανισμών του δημοσίου για τον καλλωπισμό της δημοσιονομικής εικόνας (€63 δις συμβόλαια repos τον Δεκέμβριο, διπλάσια από κάθε ένα από τους προηγούμενους μήνες). Τα διαθέσιμα του δημοσίου φθάνουν για λιγότερο από μια εβδομάδα λειτουργίας του κράτους – φτερό στον άνεμο αν βήξουν οι αγορές . Μόνο ο Βαρουφάκης στο πρόσφατο παρελθόν «έτρεχε» το κράτος περισσότερο εκτεθειμένο. Ο Ντράγκι τα ήξερε αυτά, όμως η δική του έγνοια είναι πάντα η ασφαλής πρόσβαση στις αγορές. Η ουσία της παρέμβασης Ντράγκι είναι «μόνο σκιτζήδες ή αεριτζήδες θα έκαναν αυτές τις ανοησίες». Γι’ αυτό και εξανέστη ο κ. Τσακαλώτος. Ας δούμε τον προβληματισμό Ντράγκι και το εύλογο ή όχι της σχετικής παρέμβασής του.
Στο διάγραμμα παρουσιάζεται η εξέλιξη των σχετικών αποδόσεων δεκαετών ομολόγων Ελλάδας, Πορτογαλίας και Γερμανίας. Έχει γίνει αναγωγή των αποδόσεων σε κοινή βάση (ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση) με τις τιμές κλεισίματος στις αγορές την 2/2, τελευταία εργάσιμη πριν το μίνι-κραχ της Wall Street της 5/2. Ας σημειώσουμε τις ημερομηνίες ειδικού ενδιαφέροντος: 5/2 η κρίση, 8/2 η έκδοση του επταετούς ομολόγου, 19/2 το Eurogroup και η παρέμβαση Ντράγκι, 21/2 η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τη Moody’s.
Βασική παρατήρηση: Η περιφέρεια της Ευρωζώνης (Πορτογαλία) επηρεάσθηκε κάπως , απολύτως ελεγχόμενα όμως. Η καρδιά της Ευρωζώνης (Γερμανία) «ευνοήθηκε» – λειτουργεί ως ασφαλές λιμάνι. Είναι χαρακτηριστική η αντίδραση των επενδυτών την ημέρα της κρίσης, οι οποίοι στράφηκαν προς το γερμανικό χρέος. Τις τελευταίες ημέρες, οι επιπτώσεις της κρίσης μεταφέρονται στα αμερικανικά ομόλογα και αμοιβαία κεφάλαια – όπως ήξερε από μιας αρχής ο Ντράγκι και ακόμη να ψυλλιαστεί ο Τσακαλώτος, οι επενδυτές στρέφονται προς Γερμανία μεριά. Οι αποδόσεις του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου είναι στα ουράνια και παραμένουν – ελάχιστη η βελτίωση από την πανηγυρική και απρόσμενη αναβάθμιση από τη Moody’s. Μετά την παρέμβαση Ντράγκι, η κατάσταση επιδεινώθηκε, όπως ο ίδιος φοβόταν και ο αμέριμνος Τσακαλώτος αδιαφορούσε.
Το ερώτημα είναι «γιατί συνέδεσε ο Ντράγκι τη συμπεριφορά των αποδόσεων του ελληνικού χρέους με την έκδοση του επταετούς ομολόγου;». Είναι φανερό από το διάγραμμα και τη σύγκριση με την Πορτογαλία πως οι ελληνικές επιδόσεις δεν έχουν σχέση με την τρέχουσα διεθνή συγκυρία. Μέχρι την έκδοση του επταετούς ομολόγου οι ελληνικές αποδόσεις είχαν συγκρατηθεί – καλύτερα από τις πορτογαλικές. Με το κλείσιμο της έκδοσης ήλθε η κόλαση. Το ίδιο βράδυ, παράγοντες της αγοράς μιλούσαν στα διεθνή μέσα με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς «ίδιο τσίρκο, οι κλόουν είναι διαφορετικοί». Οι λόγοι είναι τεχνικοί και λίγο βαρετοί – ζητούμε την αντοχή και ανοχή του αναγνώστη.
Το ράλλυ των ελληνικών ομολόγων από 5/12 βασιζόταν σε ρηχή αγορά. Η ΗΔΑΤ (η ελληνική αγορά ομολόγων που εποπτεύεται από την ΤτΕ) αναφέρει μέσες ημερήσιες συναλλαγές €4.5-€5.0 εκατ. για το διάστημα 5/12-7/2, επί συνόλου ομολόγων υπό διαπραγμάτευση €36 δις. Διπλάσιος ο τζίρος από τα στραγάλια του 2017, στραγάλια όμως – οι αγορές δεν είχαν σηκώσει ούτε φρύδι. Με το κλείσιμο της έκδοσης του επταετούς ομολόγου, ο μέσος ημερήσιο τζίρος ανέβηκε στα €12.5 εκατ. – πάλι στραγάλια, όμως ο ΟΔΔΗΧ και οι φίλιες δυνάμεις δεν μπορούσαν να «αμυνθούν» στην επίθεση δέκα εκατομμυρίων! Ο Τσακαλώτος έδωσε τεράστιο σπρώξιμο στην εμπιστοσύνη των αγορών στη δική του διαχείριση – την καταρράκωσε.
Η έκδοση του επταετούς ομολόγου είχε καταλυτική επίδραση. Η τιμολόγησή του ήταν εξωπραγματική (κουπόνι 3.375%, σήμερα 4.1%) για να παραμείνει το επικοινωνιακό του ενθουσιασμού των αγορών με την τσιπροκαμμένη πολιτική. Το κίνητρο συμμετοχής των επενδυτών ήταν τεράστιο (0.77% - για ονομαστική αξία 100 ο επενδυτής πλήρωνε 99.37, δέκα μέρες μετά την πουλάει 95). Ας θυμηθούμε τις ειρωνικές αναφορές Τσακαλώτου τις παραμονές της πρώτης εξόδου στις αγορές τον Ιούλιο 2017 «ο Στουρνάρας είχε δώσει μπόνους 0.20% το 2014» – ο ίδιος βέβαια τον Ιούλιο έδωσε 0.25% και τον Φεβρουάριο 0.77%. Η μισή έκδοση αναλήφθηκε από τους αναδόχους της (τις επενδυτικές τράπεζες) – είχαν το κίνητρο και πλεονέκτημα, όσον αφορά τον κίνδυνο, έναντι όλων των άλλων επενδυτών. Αυτές οι μεθοδεύσεις απέτρεψαν επενδυτές να πάρουν θέσεις στο ελληνικό χρέος σε πραγματικές αποτιμήσεις – είναι αυτές που έδωσαν τον χαρακτηρισμό των κλόουν στους διαχειριστές του, τον Τσακαλώτο, τον ΟΔΔΗΧ, τους συμβούλους. Το επταετές ομόλογο παρέσυρε όλη την καμπύλη αποδόσεων. Το spread έναντι του δεκαετούς γερμανικού ομολόγου από 290 μονάδες βάσης την 2/2 έχει εκτιναχθεί στις 373 μονάδες βάσης την 23/2 – ένα τεράστιο 0.83% σε είκοσι μέρες που προσθέτει στην απόκλιση της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό βηματισμό. Για τη σύγκριση των μεγεθών, το πορτογαλικό spread επιβαρύνθηκε μόλις 15 μονάδες βάσης (έναντι 83 του ελληνικού) την ίδια περίοδο.
Επιστρέφοντας στο διάγραμμα, η χαώδης διαφορά από τις πορτογαλικές επιδόσεις είναι κυρίως το ξεφούσκωμα του αέρα του δίμηνου ράλλυ των ελληνικών ομολόγων. Ως αφέτης λειτούργησε η έκδοση του επταετούς ομολόγου, με τον τρόπο και τις μεθοδεύσεις που έγινε αυτή. Αυτό είπε ο Ντράγκι στην παρέμβασή του και θίχτηκε ο Τσακαλώτος. Αυτό που διαβλέπει ο Ντράγκι είναι η ταφόπλακα του μαξιλαριού και της καθαρής εξόδου, χωρίς να έχουν συζητηθεί τα εναλλακτικά σενάρια με τους δανειστές. Να θυμίσουμε πως όλοι οι υπερθνικοί οργανισμοί (ΕΚΤ, ΔΝΤ, Κομισιόν) ζητούν προληπτική πιστοληπτική γραμμή, ενώ οι κυβερνήσεις (που πληρώνουν και πρέπει να καταφύγουν στα κοινοβούλιά τους) βολεύονται με το μαξιλάρι. Ο κ. Τσακαλώτος και η τσιπροκαμμένη κυβέρνηση δεν χαμπαριάζουν απ’ αυτά. Είναι διατεθειμένοι (ή υποχρεωμένοι από τις κυβερνήσεις των δανειστών) να πληρώσουν (οι Έλληνες πολίτες δυστυχώς) οποιοδήποτε κόστος ώστε να κλείσει στα χαρτιά το κεφάλαιο «ελληνική κρίση».
Το χαριτωμένο είναι οι επαναλαμβανόμενες αναφορές του κ. Τσακαλώτου στη διεθνή συγκυρία που προκάλεσε την κατρακύλα των ελληνικών ομολόγων. Είναι εμφανές πως μόνο η Ελλάδα επηρεάστηκε τόσο πολύ, καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Καμιά συνωμοσία θα ‘ναι! Ακόμη και εάν υποθέσουμε πως ο κ. Τσακαλώτος έχει δίκιο, χρεώνοντας τις ελληνικές αποδόσεις στο μίνι-κραχ της Wall Street, πόσο μυαλό χρειάζεται για να καταλάβει κανείς πως οι εντελώς αποκλίνουσες επιδόσεις του ελληνικού χρέους σηματοδοτούν την επιστροφή του περιώνυμου «ρίσκου χώρας» (country risk);
Ας το αντέξει ο αποφασισμένος κ. Τσακαλώτος. Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ τον απεκάλεσε σκιτζή και άσχετο ενώπιον των ΥΠΟΙΚ της Ευρωζώνης, δεν χάθηκε ο κόσμος πια – άλλως τε το έκανε ευγενικά και με διπλωματική γλώσσα. Τι είναι κι αυτός ο Ντράγκι μωρέ;
11°
