Στις τελευταίες βδομάδες ήρθαν στο προσκήνιο δύο όψεις της γενιάς των baby-boomers που μεγάλωσαν στη δεκαετία του ’60. Ο Bob Dylan πήρε το Νobel της λογοτεχνίας, και ο Ντοναλντ Τραμπ εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ. Η μουσική του ενός και η προεδρία του άλλου είναι οι παρακαταθήκες της ίδιας αντιφατικής γενιάς που έχει την τελευταία της ευκαιρία να διαμορφώσει τον κόσμο στα δικά της μέτρα.
Η όψη της γενιάς αυτής που κυριαρχεί στην Ελλάδα είναι αυτή του ανοίγματος και της απελευθέρωσης. Μετά την καταπιεστική ομοιομορφία της δεκαετίας του ’50, μπήκαν ορμητικά στη δεκαετία του ’60 με τη μουσική του Bob Dylan και τη φωνή της Joan Baez. Αμφισβήτησαν την αξία της ευημερίας, που άλλωστε δεν είχαν ποτέ στερηθεί. Οργάνωσαν αντιπολεμικές κινητοποιήσεις στα χρόνια του Βιετνάμ. Στην τσέπη τους κρατούσαν τα βιβλία του Kerouak, του Pynchon, του Ginsberg, της Toni Morison και της Alice Walker. Στο μυαλό μας, αποδίδουμε στη γενιά αυτή όλα τα επιτεύγματα της ανοιχτής κοινωνίας: την καταπολέμηση των διακρίσεων κατά των μαύρων, το φεμινισμό, το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν το σώμα τους, τη δημιουργική πνευματικότητα.
Στην πραγματικότητα, εκτός από την πρωτοπορία, η πλειοψηφία της γενιάς αυτής είχε άλλα, λιγότερο ειδυλλιακά χαρακτηριστικά: έχει ονομαστεί η γενιά του «εγώ» και του «αυτό είναι δικό μου».. Αυτό, η πλειοψηφία της γενιάς το μετέφρασε σε έχθρα στις ανοιχτές αγορές και στα ανοιχτά σύνορα. Σε περιφρόνηση του φεμινισμού και των δικαιωμάτων σεξουαλικής έκφρασης, όλα εδραιωμένα πάνω σε γερές βάσεις αλαζονείας του «ηθικού τους πλεονεκτήματος». Ταύτιζαν και ταυτίζουν την πρόοδο με τα φουγάρα της βιομηχανικής εποχής και τις θεσμικές της αποκρυσταλλώσεις –τα συνδικάτα. Είχαν ελάχιστη συναίσθηση της ευθύνης τους απέναντι στο περιβάλλον και στον υπόλοιπο κόσμο. Καθώς ωρίμαζαν, ο ατομισμός τους εξαντλούνταν σε χρησιμοθηρικές στάσεις: δικαίωμα στη οπλοκατοχή, ελεύθερος έρωτας όσο χρειαζόταν ώστε να μην περιορίζονται οι επιθυμίες των ανδρών, οι μειοψηφίες στο ρόλο μιας περιθωριακής μασκώτ.
Για πολλούς ανθρώπους αυτής της γενιάς, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ήταν η τελευταία αναλαμπή και η τελευταία ευκαιρία να τακτοποιήσουν εκκρεμότητες, πριν μετατραπούν σε μειοψηφία. Η τελευταία γροθιά του μποξέρ πριν χτυπήσει το καμπανάκι. Έσπευσαν έτσι να τακτοποιήσουν εκκρεμότητες που αφορούν τα οικονομικά τους συμφέροντα αλλά και τις κυρίαρχες αξίες που τους διαμόρφωσαν.
Ποιες ήταν αυτές οι εκκρεμότητες; Στην οικονομία, η αύξηση του χρέους προκειμένου να χρηματοδοτήσει τη σημερινή τους κατανάλωση, με τη βεβαιότητα ότι όταν έρθει ο λογαριασμός, αυτός που θα τον πληρώσει θα είναι η επόμενη γενιά. Η προστασία των συντάξεών τους. Και, αφού έχουν λύσει το πρόβλημα της δικής τους ασφάλισης υγείας, εξουσιοδοτούν τον Τραμπ να καταργήσει την ασφάλιση για τις επόμενες γενιές του Obamacare. Ακύρωση των προοδευτικών κατακτήσεων στα θέματα του φύλου και των ατομικών δικαιωμάτων μέσω του ορισμού συντηρητικών ανώτατων δικαστών με κύριο στόχο την απόφαση Roe v Wade για τις αμβλώσεις. Και πάνω από όλα, προστατευτισμός και φρένο στην παγκοσμιοποίηση (υποχώρηση από τη NAFTA, ακύρωση του ΤΤΡ, ο τείχος στα σύνορα με το Μεξικό ...). Στις αξίες που συγκροτούν την ταυτότητά τους σημαντική θέση κατέχει η ακύρωση των βασικών κατακτήσεων της παγκοσμιοποίησης (κινήσεις πληθυσμών, λιγότερα εμπόδια στο εμπόριο, νομιμοποίηση των αμβλώσεων).
Αυτοί οι άνθρωποι ψήφισαν τον Ντόναλντ Τραμπ επειδή τον είδαν ως την τελευταία τους ευκαιρία να διαμορφώσουν τον κόσμο όπως τον θυμόντουσαν, και όπως τους βολεύει. Ως ανάχωμα σε έναν νέο κόσμο όπου έχουν φωνή οι γυναίκες, όπου οι μειονότητες δεν κάθονται στη θέση τους, όπου αυθαδιάζουν τα παιδιά, και όπου δεν στέκεται ο κόσμος προσοχή μπροστά στις ΗΠΑ. Ο Τραμπ τους τα υποσχέθηκε, και για να τους τα δώσει, θα τα πάρει από τα παιδιά τους.
11°
