Τι θα συμβεί αν η Ευρώπη και το ΔΝΤ καταλήξουν τελεσίδικα ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν τηρεί την υπογραφή του και αρνηθούν να υπογράψουν τη δεύτερη δανειακή σύμβαση; Επειδή το ενδεχόμενο αυτό είναι υπαρκτό και επειδή διάφοροι στην ελληνική κοινωνία το προπαγανδίζουν, κυκλοφορώντας μάλιστα εναλλακτικά σενάρια «ηρωικής αντίστασης στην ξένη κατοχή» με παύση πληρωμών και άλλα παρεμφερή, αξίζει να περιγράψουμε αναλυτικά τις συνέπειες που θα έχει μια τέτοια εξέλιξη. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα ασχοληθούμε με το θέμα μόνο από την οπτική γωνία των εξωτερικών συναλλαγών.
Η Ελλάδα σήμερα δεν έχει μόνο τεράστιο κρατικό έλλειμμα, το οποίο θα προσεγγίσει (αν δεν ξεπεράσει) το 10% του ΑΕΠ και αστρονομικό δημόσιο χρέος που έχει φτάσει το 162% του ΑΕΠ. Έχει επίσης έλλειμμα 8,4% στο εξωτερικό της ισοζύγιο, στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το έλλειμμα αυτό χρηματοδοτείται στην ουσία, (αφού έχουν παγώσει και οι εισροές άμεσων επενδύσεων και ο ιδιωτικός δανεισμός στη χώρα), εξ ολοκλήρου από την διεθνή εξωτερική βοήθεια. Από το μνημόνιο. Ακόμα λοιπόν και να μηδενιζόταν το εξωτερικό δημόσιο χρέος μας, το έλλειμμα αυτό θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί.
Αν πάψει η εξωτερική βοήθεια το εξωτερικό έλλειμμα δεν θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί από πουθενά. Ανεξαρτήτως λοιπόν των υπολοίπων επιπτώσεων στο τραπεζικό σύστημα, που από μόνες τους αρκούν για να δημιουργήσουν καταστροφική οικονομική συρρίκνωση, η αναγκαστική και βίαια συρρίκνωση του εξωτερικού εμπορίου αρκεί από μόνη της για να ρίξει την οικονομία σε ανεξέλεγκτη περιδίνηση.Ο λόγος είναι απλός. Η οικονομία θα πρέπει να προσαρμοστεί μέσα σε διάστημα ημερών από το πρότυπο μιας ανοικτής οικονομίας που λειτουργούσε με ελευθερία διακίνησης αγαθών και κεφαλαίων, στο πρότυπο μιας κλειστής οικονομίας, για να μπορέσει να διατηρήσει τις βασικές της λειτουργίες. Για να έχει ο αναγνώστης μια πραγματική εικόνα, αρκεί να πούμε ότι το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών μόλις επαρκεί για να καλύψει τις εισαγωγές καυσίμων, ενώ υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις που η παραγωγή ή η δραστηριότητά τους θα επηρεαστεί καταλυτικά από τον ξαφνικό βίαιο μαζικό περιορισμό των εισαγωγών, αφού πλήθος εισαγόμενων αγαθών δεν είναι καταναλωτικά αλλά αποτελούν κρίσιμο μέρος της παραγωγικής τους διαδικασίας.
Τι θα έκανε λοιπόν η χώρα; Θα έπρεπε είτε να βιώσει τη διατάραξη ή και διακοπή των θεμελιωδών οικονομικών λειτουργιών, λόγω αδυναμίας χρηματοδότησης των εισαγωγών κρίσιμων αγαθών, κάτι που από μόνο του θα προκαλούσε πρόσθετη κατακλυσμική συρρίκνωση (ανεξαρτήτως όλων των άλλων) της οικονομικής δραστηριότητας, είτε να προχωρήσει σε σχεδιασμένο περιορισμό των εισαγωγών (π.χ. περιορισμός των εισαγωγών διαφόρων καταναλωτικών αγαθών), που θα την υποχρέωνε να παραβιάσει θεμελιώδεις κανόνες της ενιαίας αγοράς και θα έθετε σε κίνδυνο την πρόσβασή των εξαγωγών της στις διεθνείς αγορές.
Και αναλύονται εδώ μόνο οι καθαρά οικονομικές επιπτώσεις που θα υπάρξουν, χωρίς να περιλαμβάνεται η ανατροφοδότηση του φαύλου κύκλου από το συνδυασμό κοινωνικών και πολιτικών παρενεργειών.
Ταυτόχρονα δεν θα ήταν καθόλου βέβαιες οι εισπράξεις της από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού οι Ευρωπαίοι δεν έχουν ασκήσει τα δικαιώματά τους να μας επιβάλλουν οικονομικές ποινές με βάση τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, έχουν όμως τη νομική βάση να το κάνουν. Με δεδομένο ότι οι καθαρές μας εισπράξεις από την ΕΕ ξεπερνούν τα 4 δις ευρώ το χρόνο, το πρόσθετο χτύπημα που θα επέφερε η δραματική τους μείωση, θα συρρίκνωνε έτι περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα.
Τι θα συνέβαινε επίσης με τον τουρισμό, που αποτελεί το άλλο βασικό μας έσοδο σε συνάλλαγμα; Η εικόνα ανωμαλίας και κοινωνικής αναταραχής που θα συνόδευε αυτές τις εξελίξεις θα είχε προφανώς σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις, που θα υπερκάλυπταν στο πρώτο διάστημα –για τουλάχιστον δύο περιόδους- τα πλεονεκτήματα από τη μείωση των τιμών. Ιδίως με δεδομένο ότι μεγάλο μέρος του τουρισμού μας προέρχεται από βόρειες χώρες της Ευρώπης, με τις οποίες θα υπήρχε στην περίπτωση αυτή αυξημένη πολιτική ένταση.
«Μα μας δανείζουν για να πληρώνουμε όσα τους χρωστάμε», αντιτείνουν οι υποστηρικτές της καθόδου προς τον οικονομικό Άδη. Πρόκειται για θηριώδη ανακρίβεια. Όσο είχαμε πρωτογενές έλλειμμα καλύπταμε με τα δανεικά και δικές μας καταναλωτικές ανάγκες κατά το αντίστοιχο ύψος. Ενώ το τραπεζικό σύστημα θα είχε προ πολλού τιναχτεί στον αέρα χωρίς τα δεκάδες δις δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Στο δε επόμενο πακέτο τα χρήματα που έχει συμφωνηθεί να λάβουμε θα καλύψουν ασφαλώς όλα τα χρεολύσια και τους όλους τους τόκους του 2012 που πηγαίνουν στο εξωτερικό, αλλά όχι μόνον αυτά. Τα 30 δις για επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τα 10-12 δις που είναι δυνατό να δοθούν μέσω PSI στους Έλληνες κατόχους ομολόγων (από τα 30 δις που δίδονται για να διευκολυνθεί η συμμετοχή στο PSI), θα μπουν στην ελληνική οικονομία προσφέροντάς της ζωτική ρευστότητα και αποκαθιστώντας στοιχειωδώς την εμπιστοσύνη. Τα χρήματα αυτά θα δοθούν στην ελληνική οικονομία με επιτόκια 3,5% αντί για 30% που είναι το σημερινό spread για τα ελληνικά ομόλογα.
Μιλάμε για ποσό τεράστιο που αναλογεί με το 20% περίπου του ΑΕΠ και θα επιτρέψει στην οικονομία να αρχίσει και πάλι να λειτουργεί.
Η κυβέρνηση λοιπόν του κ. Παπαδήμου ας φροντίσει να κάνει ότι είναι αναγκαίο για να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των εταίρων και να κρατήσει την ελληνική οικονομία ζωντανή. Και τα κυβερνητικά κόμματα ας σταματήσουν την λευκή απεργία και την υπονόμευση της κυβέρνησης και ας καταλάβουν ότι αν γίνει καταστροφή δεν πρόκειται ούτε αυτά να επιβιώσουν.
Όσο για τους υπολοίπους. Το ΚΚΕ μπορεί να αναβάλει για ένα χρόνο την έναρξη της νέας παγκόσμιας επανάστασης και την κατάληψη των τέως χειμερινών ανακτόρων της Ηρώδου του Αττικού και ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να κάνει το ίδιο για την μεταφορά του μοντέλου της Μπολιβαριανής επανάστασης του Τσάβες στην Ευρώπη. Θα προλάβουν να προετοιμαστούν και καλύτερα.
13°
