Τον Απρίλιο του 2010 ανακοινώθηκε η ανέγερση ενός µουσουλµανικού τεµένους στην περιοχή του Βοτανικού µε χρηµατοδότηση αποκλειστικά από το ελληνικό κράτος. Ωστόσο, οι πιέσεις που ασκούνται στην ελληνική κοινωνία, αποτέλεσµα τόσο της πρόσφατης οικονοµικής κρίσης όσο και του αυξανόµενου µεταναστευτικού ρεύµατος, έχουν οδηγήσει σε µια έντονη αντιπαράθεση. Οι απόψεις διίστανται: η ανέγερση του τεµένους θα οδηγήσει στην καλύτερη ενσωµάτωση των µεταναστών ή στην αύξηση της πόλωσης µεταξύ των κοινοτήτων, µε χαρακτηριστικό παράδειγµα τις πρόσφατες βίαιες συγκρούσεις στον Άγιο Παντελεήµονα; Tη ∆ευτέρα 28/2, στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη πραγµατοποιήθηκε το δεύτερο debate της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Intelligence Squared Greece (www.iq2.gr) σε συνεργασία µε το British Council (στα πλαίσια του προγράµµατος Our Shared Europe, (www.oursharedeurope.org) µε θέµα του debate «Η ανέγερση µουσουλµανικού τεµένους στην Αθήνα µόνο καλό µπορεί να κάνει». Η A.V., χορηγός επικοινωνίας, δηµοσιεύει σήµερα κάποια από τα πολλά επιχειρήµατα που ακούστηκαν.
ΥΠΕΡ της Πρότασης:
Chadi Ayoubi,∆ηµοσιογράφος, Ανταποκριτής του Al Jazeera στην Ελλάδα, Ιδρυτής του www.islam.gr
-Είναι ένα στοιχειώδες δικαίωµα των µουσουλµάνων το οποίο εγγυάται το Ελληνικό Σύνταγµα.
-∆εν είναι καλό η Αθήνα να έχει τη φήµη ως τη µοναδική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα η οποία δεν έχει ακόµα τζαµί («πράγµα το οποίο σηµαίνει πως αυτή η πόλη δεν θέλει τους µουσουλµάνους»).
-Ένα µουσουλµανικό τζαµί µπορεί να βοηθήσει και στην ένταξη των µουσουλµάνων στην κοινωνία.
-Οι µετανάστες είναι µια πληθυσµιακή οµάδα στην παραγωγική της ηλικία –δεν επιβαρύνουν, αλλά βοηθάνε την ελληνική οικονοµία–, πληρώνουν φόρους, βοηθάνε τα ταµεία του κράτους.
-∆εν είναι µόνο θέµα θρησκευτικό αλλά θέµα ανθρώπινης διαχείρισης προς µια πληθυσµιακή οµάδα που µένει πολλά χρόνια στην Αθήνα.
-Είναι απαραίτητο ένα επίσηµο τζαµί καθώς και ένας επίσηµος ιµάµης ‒ ακόµα και για τον επιχειρηµατία που έρχεται από το εξωτερικό για δουλειές.
-∆εν έχουν υπάρξει κρούσµατα εξτρεµισµού και φανατισµού στην Αθήνα.
-Το ελληνικό κράτος δεν κάνει τη δουλειά που πρέπει σχετικά µε τους µετανάστες, αλλά οι εθελοντές και οι οργανώσεις: Oι διαδηλώσεις που γίνονται εδώ – ευχαριστούµε τους Ελληνες γι’ αυτόν τον πολιτισµό που έχουν– και η βοήθεια που δίνουν Έλληνες εθελοντές για τους µετανάστες αποδεικνύει πως αγαπούν τους µετανάστες.
-Ένα τζαµί δεν είναι µόνο ένας χώρος λατρείας. Ένας ιµάµης που ζει τα προβλήµατα των νέων ανθρώπων µπορεί να µειώσει τα διαζύγια, τις οικογενειακές διαφορές, και όλα είναι θέµατα που αφορούν και την ελληνική κοινωνία.
-Κάθε πληθυσµιακή οµάδα έχει αρνητικά χαρακτηριστικά. Οι µουσουλµάνοι είναι µια οµάδα όπως και οι άλλες και αξίζει να έχει ένα χώρο για τη λατρεία της.
Άννα Τριανταφυλλίδου, Ερευνήτρια Α’, Ελληνικό Ίδρυµα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), Καθηγήτρια στο Robert Schuman Centre for Advanced Studies του European University Institute, Φλωρεντία
-Πιστεύω ότι είναι δύσκολο να υλοποιηθεί η αλλαγή και να την αποδεχτούµε. Ταυτόχρονα, µπορώ να δω ότι δεν υπάρχει κακό που µπορεί να βγει από την οικοδόµηση ενός επίσηµου τζαµιού. Αυτό δεν συνεπάγει το κλείσιµο των εκκλησιών ή τη µετατροπή στο Ισλάµ. Σηµαίνει µόνο ότι αναγνωρίζουµε ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι εδώ, τους σεβόµαστε, θέλουµε να τους ενσωµατώσουµε στο δικό µας θεσµικό περιβάλλον.
-Αυτοί οι άνθρωποι ζουν πολύ δύσκολη ζωή. H θρησκεία µεταξύ αυτών των ανθρώπων είναι ένας παράγοντας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ελπίδας, και επιβίωσης. Είναι ένας παράγοντας της κοινότητας, ένας παράγοντας που τους φέρνει κοντά για να αντιµετωπίσουν τις πιο επείγουσες ανάγκες τους και νέες αφίξεις (ως επί το πλείστον γυναίκες και παιδιά από το Αφγανιστάν).
-Η δηµόσια προσευχή στην Αθήνα στις 18 Νοεµβρίου είναι ένα σηµείο καµπής. Για µένα, ένα καλό σηµείο καµπής. Κάποιοι µπορεί να πουν ότι είναι µια πολύ ευαίσθητη στιγµή, δεδοµένου ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δύσκολους καιρούς, αλλά νοµίζω ότι είναι η πρώτη φορά που µε µια ειρηνική διαδήλωση των µουσουλµάνων που ζουν στην Αθήνα ειπώθηκε ότι «χρειαζόµαστε ένα χώρο για να προσευχηθούµε. Είµαστε εδώ, είµαστε ειρηνικοί, θέλουµε να ζήσουµε εδώ µαζί σας, αλλά χρειαζόµαστε ένα χώρο για την εκπλήρωση των θρησκευτικών υποχρεώσεών µας». Και νοµίζω ότι οι Έλληνες µπορούν να το καταλάβουν επειδή είναι αρκετά θρήσκοι – περισσότερο από άλλους Ευρωπαίους.
-Ένα τζαµί θα δείξει σεβασµό – «εµείς σας σεβόµαστε, θα πρέπει να µας σέβεστε και εσείς». Είναι αµοιβαίο – όλοι πρέπει να σεβόµαστε ο ένας τον άλλον και µπορούµε να βρούµε τα πράγµατα που µας ενώνουν, όπως παλιές παραδόσεις της κοινοτικής αλληλεγγύης και τα τρέχοντα προβλήµατα, όπως η ισότητα των φύλων – ένα ζήτηµα κοινωνικής πολιτικής, ανεξαρτήτως της θρησκείας.
-Πρέπει να αναγνωρίσουµε ότι η αλλαγή που έχει γίνει είναι αµετάκλητη: η Αθήνα είναι µια πολυπολιτισµική πόλη ντε φάκτο. Μέχρι πριν 2 χρόνια που δεν υπήρχε η κρίση ήταν ως επί το πλείστον αποδεκτοί επειδή έκαναν όλες τις δουλειές που οι περισσότεροι Έλληνες δεν θέλουν να κάνουν.
Tariq Ramadan, Καθηγητής Σύγχρονων Ισλαµικών Σπουδών, Oxford University
-Η ελληνική κοινωνία έχει αλλάξει. Και έχετε µουσουλµάνους που ζουν εδώ. Αυτή είναι η πραγµατικότητα. Όχι η πολυπολιτισµικότητα. ∆εν µε νοιάζει η πολυπολιτισµικότητα, η µόνη λέξη που γνωρίζω είναι ο πλουραλισµός. Έχουµε πολλές θρησκείες, πολλές κουλτούρες και πρόκειται να ζήσουν µαζί. Αυτό είναι το µέλλον.
-Με το τζαµί θα πρέπει να έχουµε µία θεσµοποίηση του Ισλάµ στη χώρα αυτή. Πρέπει να εκπαιδευτούν οι ιµάµηδες, και να είναι µια ολοκληρωµένη προσέγγιση. Πρέπει να µιλούν ελληνικά, η υπηρεσία και οι διδασκαλίες να είναι στα ελληνικά – και αυτό είναι που κάνουν οι µουσουλµάνοι σε όλη τη ∆ύση.
-Η συνολική προσέγγιση είναι η θεσµοθέτηση του Ισλάµ µε την παρουσία των Ελλήνων µουσουλµάνων. Το τζαµί θα κατασκευαστεί µε βάση το ελληνικό γούστο. Ερχόµαστε και προσαρµοζόµαστε µε τον πολιτισµό αλλά κρατάµε τις αρχές µας.
-Υπάρχει µια τάση στην Ευρώπη τώρα, ότι το Ισλάµ καθαυτό είναι ένα πρόβληµα. Αυτό που θέλουν οι µουσουλµάνοι είναι δηµοκρατία. Θέλουν τα δικαιώµατα, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία τους.
-Ποια είναι λοιπόν η απάντηση τώρα; Να αντιµετωπίσουµε την πραγµατικότητα και να καταλήξουµε σε πολιτικές οι οποίες είναι ρεαλιστικές, απαιτητικές, και ταυτόχρονα ανοικτές.
-Το επιθυµεί ή όχι, η Ευρώπη χρειάζεται τους µετανάστες. ∆εν υπάρχει οικονοµική επιβίωση της Ευρώπης χωρίς µετανάστες.
-Θέλουµε ακριβώς αυτά που λέτε – ίσα δικαιώµατα, ίση αξιοπρέπεια, ίση ελευθερία.
-Οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη λένε «δεν έχουµε πρόβληµα µε τους Μουσουλµάνους, έχουν τα 3 “L’s” (they abide by the law, they speak the language of the country, and they are loyal to the country), τηρούν τη νοµοθεσία, µιλούν τη γλώσσα της χώρας, και είναι πιστοί στη χώρα.
-Το τζαµί θα δείξει ότι σήµερα, η Ελλάδα και η ελληνική κυβέρνηση, καθώς και οι Έλληνες πολίτες, αναγνωρίζουν το γεγονός ότι έχουν µουσουλµάνους, άθεους, αγνωστικιστές, Ορθόδοξους, Καθολικούς...
-Αυτή είναι η πραγµατικότητα. Έτσι, πρέπει να έχετε ένα θεσµικό όργανο που δείχνει ότι αυτή είναι η πραγµατικότητα της χώρας. Είναι το σωστό, και αυτό είναι και το µέλλον
-Οι «κατά» µιλούν µόνο για το περιθώριο – κοιτάξτε τους τροµοκράτες, κοιτάξτε τα πρωτοσέλιδα των εφηµερίδων! Όταν κόβεται ένα δέντρο κάνει περισσότερο θόρυβο από ένα δάσος που µεγαλώνει. Και η αργή κίνηση των µουσουλµάνων είναι να εγκατασταθούν και να είναι πολίτες της χώρας.
-Γιατί αυτό είναι µόνο καλό; Επειδή είναι µια διαδικασία µάθησης – δηµιουργείται διάλογος, θα συζητήσουµε, θα καταλάβουµε την άποψη του άλλου και θα καταλήξουµε σε µια καλύτερη κατανόηση.
-Πρέπει οι πολιτικοί να µην οδηγούνται από συναισθηµατική πολιτική – να µην υπάρχει αυτός ο λαϊκίσµός εξάπλωσης φόβου. Οι άνθρωποι φοβούνται το Ισλάµ λόγω αυτών που βλέπουν στην τηλεόραση. Αυτό που χρειαζόµαστε τώρα είναι γενναίους και θαρραλέους πολιτικούς και πολίτες µε τις ίδιες αρχές.
-Αυτό που θέλουµε είναι η ισότητα, η δικαιοσύνη και ο πλουραλισµός. Για αυτό θα πρέπει να δεσµευτούµε – δεν πρόκειται να συµβεί µόνο του, και, πράγµατι, δεν είναι εύκολο να ζεις σε µια πλουραλιστική κοινωνία.
-Είναι εύκολο να απορρίπτουµε και δύσκολο να είµαστε ανοικτοί. Πρέπει να µάθουµε και είναι µια εξελισσόµενη διαδικασία.
-Ας είναι το τέµενος µια διαδικασία αµοιβαίας µάθησης και όχι απόρριψης. Ας είναι αυτό το debate η βάση του διαλόγου για τη χώρα αυτή.
-Για το µέλλον της Ελλάδας, είναι µόνο καλό να χτιστεί ένα τζαµί, επειδή αυτή είναι η πραγµατικότητα µιας πλουραλιστικής κοινωνίας µε αξιοπρέπεια και σεβασµό απέναντι στους πολίτες. Είναι µια απόφαση για το µέλλον της Ελλάδας, είναι µια απόφαση για το µέλλον της Ευρώπης. Στο τέλος της ηµέρας όλοι µοιραζόµαστε τις ίδιες αρχές και τις ίδιες αξίες.
ΚΑΤΑ της Πρότασης:
Douglas Murray, Συγγραφέας και ∆ιευθυντής του Κέντρου για την Κοινωνική Συνοχή στη Μεγάλη Βρετανία (Center for Social Cohesion)
-Ένα παράδειγµα από το Ηνωµένο Βασίλειο: το τζαµί του East London – το Μουσουλµανικό Κέντρο Λονδίνου συνδέεται µε αυτό. Λαµβάνει µεγάλη δηµόσια χρηµατοδότηση και συνήθως φιλοξενεί όλα τα είδη των µεγάλων αξιωµατούχων από τη βρετανική πολιτική τάξη. Καλοκάγαθη η ιδέα ότι εάν η κυβέρνηση είναι πίσω από αυτό, µόνο καλό µπορεί να βγει! Αλλά όχι! Φτάνει να δει κανείς το είδος των ανθρώπων που κηρύττουν εκεί. Ένας δηµοφιλής κήρυκας κηρύττει και τις αρετές του δηµόσιου αποκεφαλισµού.
-Είναι επίσης αξιοσηµείωτη η παραδοξότητα του Ισλάµ διεθνώς: το Ισλάµ, όταν πρόκειται για µειονότητα, είναι εξαιρετικά καλό στο να µιλάει για ανοχή. Σε µειονότητα, η µουσουλµανική θρησκεία αγαπά να µιλάει για την ανοχή που οι άνθρωποι πρέπει να δείχνουν απέναντι στις µειονότητες. Αντίθετα, όταν το Ισλάµ είναι η πλειοψηφία, οι µειονότητες δεν ακούγονται πουθενά. Πρόκειται για µια µονοδροµική συζήτηση όταν µιλάνε για δικαιώµατα µειονοτήτων. Όταν το Ισλάµ είναι µειονότητα µιλά για τη σηµασία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, αλλά όταν είναι η πλειοψηφία, οι γυναίκες, για παράδειγµα, δεν θεωρούνται ίσες.
-Η πρόταση είναι ότι µόνο καλό µπορεί να προέλθει από την ανέγερση αυτή. Και µου φαίνεται ότι οι µόνοι άνθρωποι που θα µπορούσαν ενδεχοµένως να το πιστεύουν, είναι άνθρωποι εξαιρετικά αφελείς, ανίδεοι ή κάτι χειρότερο.
-∆εν είµαι πολιτιστικός σχετικιστής. ∆εν πιστεύω ότι όλοι οι πολιτισµοί είναι ίσοι. ∆εν πιστεύω ότι όλες οι κουλτούρες είναι ίσες – αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν µπορούµε να ζούµε όλοι µαζί.
-Είναι σηµαντική η συζήτηση αυτή επειδή υπάρχει το πρόβληµα που η Ευρώπη βιώνει µε το Ισλάµ. Το Ισλάµ είναι ένα πολύ σύνθετο πράγµα. ∆εν γενικεύουµε τους µουσουλµάνους, και γνωρίζουµε την ποικιλία των πρακτικών και πεποιθήσεων, εντός του Ισλάµ. Αλλά το να δηµιουργηθεί ένα τεράστιο σύµβολο µε δηµόσια δαπάνη στην Αθήνα αυτή τη στιγµή, θα πρέπει τουλάχιστον να αµφισβητηθεί.
-Θα πρέπει να έχουµε κατά νου ότι υπάρχει πρόβληµα στον κόσµο σήµερα, ως προς την κατεύθυνση προς την οποία το οργανωµένο Ισλάµ σε όλο τον κόσµο αυξάνεται.
-Νοµίζω ότι υπάρχουν πολλά προβλήµατα µε τη θρησκεία – όπως συµβαίνει µε όλες τις θρησκείες. Αλλά στο Ισλάµ υπάρχει ένα ιδιαίτερο πρόβληµα µαγνητικής κυριολεξίας η οποία τραβάει τους ανθρώπους πίσω στη βίαιη τάση της πίστης τους.
-Καλύτερα να ελπίζουµε ότι ο Sheikh Karadaoui, ένας από τους πλέον σηµαίνοντες άνδρες στον κόσµο σήµερα –σε ισλαµικούς όρους– δεν θα βρει καµία δικαιολογία για να επισκευτεί το τζαµί της Αθήνας, γιατί είπε πρόσφατα: «Το Ισλάµ θα επιστρέψει στην Ευρώπη ως κατακτητής και νικητής, µετά την απέλασή του δύο φορές – µια φορά από τον Νότο της Ανδαλουσίας και για δεύτερη φορά από την Ανατολή, όταν χτύπησε αρκετές φορές στις πόρτες της Αθήνας».
-Κυρίες και κύριοι, δεν χρειάζεται να είσαστε αφελείς. ∆εν χρειάζεται να είσαστε ανίδεοι για να παρατηρήσετε ότι συµβαίνει ξανά, και δεν χρειάζεται να ανοίξετε την πόρτα.
Melanie Phillips, Βρετανίδα Συγγραφέας του best seller «Londonistan» και «The World Turned Upside Down: The Global Battle over God, Truth and Power»
-Στο Ισλάµ η πολιτική και η θρησκεία θεωρούνται συνώνυµα. Σήµερα ο ισλαµικός κόσµος κυριαρχείται από τις θρησκευτικές αρχές, οι οποίες επιβάλλουν την καθαρότητα της θεωρίας αυτής. ∆εν υπάγονται όλοι οι µουσουλµάνοι σε αυτήν, αλλά αυτή είναι η επικρατούσα αντίληψη στον ισλαµικό κόσµο.
-Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουµε αυτή την τρελή συζήτηση που ουσιαστικά λειτουργεί ως εξής: οι «ισλαµιστές», όπως τους αποκαλώ, οι άνθρωποι που πιστεύουν στο πολιτικοποιηµένο Ισλάµ, λένε στην πραγµατικότητα: «Αν πείτε πως το Ισλάµ δεν είναι θρησκεία ειρήνης, θα σας σκοτώσω!» ή αλλιώς, θα αναµένουν ειδική µεταχείριση υποστηρίζοντας ότι θέλουν ίσα δικαιώµατα, θέλουν ειδική µεταχείριση.
-Θα έλεγα ότι υπάρχουν δύο προβλήµατα µε το τζαµί: 1. Είναι ένα τζαµί που χτίζεται κυρίως για παράνοµους µετανάστες και 2. Είναι ένα επίσηµο τζαµί της κυβέρνησης.
-Αυτό δεν είναι όµως θέµα προκατάληψης. Είναι θέµα ιθαγένειας. Και αυτό είναι το πραγµατικό πρόβληµα για τους µετανάστες και το Ισλαµ. Γιατί αν έχετε µετανάστες που έρχονται σε µεγάλους αριθµούς, είναι πιθανό να είναι µια οµάδα ανθρώπων που, επειδή είναι παράνοµοι µετανάστες, έχουν επιλέξει να µην κοινοποιούν τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα του πολίτη. ∆εν έχουν κάποια σύνδεση ή αφοσίωση µε τη χώρα όπως οι ιθαγενείς Έλληνες πολίτες. Και έτσι οι άνθρωποι που έρχονται είναι πολύ πιο πιθανό να βρίσκονται αντιµέτωποι µε την πιο προβληµατική ερµηνεία του Ισλάµ.
-Θα φέρουν –ή θα µπορούσαν να φέρουν– προβλήµατα που υπάρχουν προς το παρόν στο περιθώριο, στο προσκήνιο, όπου η µαχητικότητα γίνεται ένα πρόβληµα που δεν έχει υπάρξει προηγουµένως.
-Το θέµα σχετικά µε την ιθαγένεια είναι το εξής: όλα έχουν να κάνουν µε τη µεταχείρηση που έχει η δυτική φιλελεύθερη κοινωνία στην κρίσιµη διάκριση µεταξύ του δηµοσίου και του ιδιωτικού, µεταξύ της θρησκείας και του κράτους. Αυτό δηµιούργησε ένα παζάρι µεταξύ του πολιτισµού υποδοχής και των µειονοτήτων ως εξής: οι µειονότητες ήταν ελεύθερες και ευπρόσδεκτες να ασκούν την πίστη τους.
-Υπάρχουν αναµφίβολα πολλοί µουσουλµάνοι στην Ελλάδα που απλά θέλουν να ζήσουν σε συνθήκες ειρήνης και ευηµερίας και να µεγαλώνουν τα παιδιά τους και αυτό είναι αλήθεια στη Βρετανία και σε άλλες χώρες. Όµως, το πρόβληµα δεν είναι µε αυτούς τους µουσουλµάνους. Το πρόβληµα είναι µε το Ισλάµ το οποίο –όπως γνωρίζουµε– δεν έχει ακόµη το ισοδύναµο της χριστιανικής ανάπλασης που χωρίζει καθοριστικά τη θρησκεία από το κράτος, ούτε την παροχή µέσων για µια φιλελεύθερη κοινωνία.
-Ένα έργο βρίσκεται σε εξέλιξη για να διώξουν την εκκοσµίκευση από όπου και αν γίνεται πρόοδος στον ισλαµικό κόσµο και να υπόκεινται στον υπόλοιπο κόσµο να κυβερνάται από τη Σαρία. Και υπάρχουν αποδείξεις ότι η Μουσουλµανική Αδελφότητα έχει προχωρήσει αρκετά σε αυτόν το στόχο στην Ευρώπη, στην επιβολή πολιτικής και θεολογικής κυριαρχίας. Και τόσο πολύ κυρίαρχο είναι αυτό, που και ο ίδιος ο ισλαµικός κόσµος είναι θύµα του.
-Και αυτός είναι ο λόγος που µετανάστες µουσουλµάνοι τείνουν να µεταναστεύουν για να προσαρµόσουν τη χώρα υποδοχής στα δικά τους µέτρα και όχι για να ενταχθούν οι ίδιοι.
-Για παράδειγµα, αν είναι παράνοµοι µετανάστες αναµένουν να αντιµετωπίζονται µε τα ίδια δικαιώµατα µε τους πολίτες µιας χώρας. Και εάν δεν τους δοθούν τα δικαιώµατα αυτά θα σας κατηγορούν για ισλαµοφοβία! Τα παραδείγµατα δεν είναι καθησυχαστικά.
-Το τζαµί µπορεί να είναι µια δύναµη ριζοσπαστικοποίησης, ιδίως των νέων µουσουλµάνων.
-Και επειδή αυτά τα τζαµιά είναι µεγάλα τζαµιά, κάνουν µια πολιτική δήλωση, το µέγεθός τους, η εξέχουσα θέση τους, και έχουν επίδραση ριζοσπαστικοποίησης στους µουσουλµάνους και εκφοβιστική επίδραση στην κοινότητα υποδοχής.
-Και αυτό οδηγεί σε µια κατάσταση όπου υπάρχουν κυρίως παράνοµοι µετανάστες και η κυβέρνηση λέει «να δώσουµε σ’ αυτούς τους ανθρώπους ειδική µεταχείριση, χειριζόµαστε το Ισλάµ µε διαφορετικό τρόπο». Την ιδέα ότι η κυβέρνηση θα το ελέγχει δεν τη βρίσκω καθησυχαστική. Νοµίζω ότι είναι πράγµατι ένα πρόβληµα. Συµβαίνει επειδή επιθυµεί την εύνοια µε τον ισλαµικό κόσµο.
-Πιστεύω στα ίσα δικαιώµατα για τους µουσουλµάνους, βεβαίως, αλλά ίσα δικαιώµατα για τους µουσουλµάνους ως ισότιµους πολίτες, που σηµαίνει ότι θα πρέπει να αποδεχθούν τη συµφωνία της φιλελεύθερης κοινωνίας και πρέπει να συµπεριφέρονται ισότιµα σε κάθε µειονότητα. ∆εν είναι ίσοι ή ανώτεροι από την κοινότητα υποδοχής.
-Το κακό µήνυµα αυτού του τζαµιού είναι η έγκριση παρανοµίας από την κυβέρνηση και η έγκριση ενός είδους ειδικής µεταχείρισης προς το Ισλάµ. Αντίθετα, πιστεύω στην ισότητα των δικαιωµάτων των µειονοτήτων, χωρίς ειδικά µέτρα, χωρίς δικαιολογίες για παρανοµία, χωρίς επιβράβευση ή προτροπή για παρανοµία.
-Όταν οι Έλληνες µουσουλµάνοι και η ελληνική κυβέρνηση δεχτούν ότι οι Έλληνες µουσουλµάνοι πρέπει να δείξουν ισότητα των ευθυνών ως πολίτες, τότε και µόνο τότε δεν θα υπάρχει πρόβληµα για το τζαµί Αθήνα.
-Πρόκειται για την αναγνώριση σε επίσηµο, κρατικό επίπεδο της παρανοµίας. Αλλά δεν είναι µόνο η παρανοµία των µεταναστών που µε ανησυχεί, είναι επίσης η σηµασία και το µέγεθος ενός τζαµιού – γιατί αυτό είναι από µόνο του ένα πολύ ισχυρό, συµβολικό στοιχείο, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να ριζοσπαστικοποιήσουν ανθρώπους δίνοντας το µήνυµα ότι το Ισλάµ δεν είναι απλώς µια θρησκευτική µειονότητα, αλλά είναι στο δρόµο τού να γίνει µια κυρίαρχη δύναµη. ∆εν νοµίζω ότι είναι συνετό να αγνοήσουµε την πολύ ισχυρή επίδραση του εν λόγω συµβολισµού.
∆ηµήτριος Φλούδας, Επίκουρος Καθηγητής στο Ινστιτούτο της Μόσχας για την Ανάπτυξη των Χρηµατοπιστωτικών Αγορών, Ανώτερος Συνεργάτης στο Hall Hughes, Cambridge University
-Εσείς, κύριε Ramadan, ζείτε στην Ελβετία όπου οι κάτοικοι δεν έχουν συνδυάσει την ηµισέλινο ως ένα σύµβολο στερητικό της ελευθερίας τους. Εδώ δεν έχουν περάσει ούτε 100 χρόνια που το 50% της µικρής µας χώρας ήταν υπό την κατοχή µιας ξένης αυτοκρατορίας.
-Με τις ιστορικές ανακατατάξεις του 20ού αιώνα, µε την ανταλλαγή πληθυσµών, η Ελλάδα κατέληξε να γίνει µία από τις πιο οµοιογενείς χώρες στον κόσµο (θρησκευτική και πολιτισµική οµοιογένεια της τάξεως του 98%). Αυτή η οµοιογένεια αυτοπροσδιορισµού δεν υπήρχε στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης και του κόσµου. Άρα είναι λογικό η αποδοχή του ξένου και του αλλόθρησκου να είναι πάρα πολύ µειωµένη εδώ πέρα.
-Η κυρία Τριανταφυλλίδου µάς λέει πως πρέπει να αισθανόµαστε σαν τα µεγάλα κράτη τα οποία εκµεταλλεύτηκαν τους Ινδούς, Πακιστανούς και Βορειοαφρικανούς αποίκους τους. Εµείς τί χρωστάµε; Σ’ αυτή τη χώρα ποιους από αυτούς είχαµε αποίκους; ∆εν πρέπει να λησµονούµε ότι οµόθρησκοί σας έχουν δώσει την ύστατη θυσία σε ορισµένες από αυτές τις χώρες.
-Όταν βλέπετε ότι ο κόσµος, σε µια σφυγµοµέτρηση της Public Issue πριν από µερικούς µήνες, λέει ότι δύο στους τρεις Έλληνες δεν θέλουν τέµενος, εκεί βρίσκεται η εξήγηση.
