Η κυβερνητική πορεία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κατέρριψε πολύ ισχυρούς μύθους που καλλιεργήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Τώρα σχεδόν όλοι καταλαβαίνουν ότι το μίσος και η ακραία αντιπαλότητα που κυριάρχησαν, είχαν στηριχθεί σε μια φαντασιακή αντίληψη των πραγμάτων. Μια αντίληψη που έλεγε ότι η Ελλάδα είχε τα πυρηνικά όπλα που θα ανάγκαζαν τους δανειστές να υποχωρήσουν, αρκεί στην θέση των “δοσίλογων” να έρχονταν οι σκληροί διαπραγματευτές.
Σήμερα αρκετοί από εκείνους που αποδέχτηκαν τη ρητορική του μίσους και είχαν την ελπίδα ότι η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία θα σήμαινε το τέλος της λιτότητας δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα.
Οι πολίτες αυτοί αντί να σταθούν κριτικά απέναντι σε αυτούς που τους εξαπατούσαν αλλά και να αναρωτηθούν γιατί οι ίδιοι προσφέρθηκαν να εξαπατηθούν τόσο εύκολα, στρέφονται συνολικά κατά του πολιτικού συστήματος και σκέφτονται να ψηφίσουν πρόσωπα που αναδείχτηκαν μέσα από το τηλεοπτικό περιθώριο.
Αρκετοί πιστεύουν ότι με αυτό τον τρόπο τιμωρούν τους πολιτικούς για το κακό που τους έκαναν με τον ερχομό και την συνέχιση της κρίσης. Η στάση αυτή, ενώ ξεκινάει από μια πραγματική βάση, δίνει σημασία μόνο στο παρελθόν και γυρίζει τις πλάτες της στο μέλλον.
Αλλά και το παρελθόν, αν εξεταστεί προσεκτικά, μας λέει ότι η πολιτική δεν ήταν πάντα καταστροφική για τις ζωές των ανθρώπων . Αντίθετα, οι επιλογές που έκαναν σε κρίσιμες καμπές εκείνοι που λάμβαναν τις αποφάσεις, έφεραν στην Ελλάδα πρωτοφανή ευημερία.
Στο τέλος της δεκαετίας του 1940, μετά την κατοχή και τον εμφύλιο,η Ελλάδα ήταν μια πάμφτωχη κατεστραμμένη χώρα, σε πολύ χειρότερη κατάσταση από τους γείτονές της. Σήμερα, ακόμη και μετά από επτά χρόνια κρίσης, είναι η πιο πλούσια και ευημερούσα χώρα της περιοχής. Η πραγματικότητα αυτή αποτυπώνεται όχι μόνο στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αλλά και σε όλους τους δείκτες ανθρώπινης ευημερίας.
Ειδικά η μεταπολίτευση, που τόσο απαξιώνεται στις μέρες μας, ήταν η περίοδος που η οικονομική ανάπτυξη συνδυάστηκε με την πληρέστερη δημοκρατία και τις περισσότερες ελευθερίες για τους πολίτες στην ιστορία της χώρας. Η πρόοδος αυτή δεν προέκυψε τυχαία. Ήταν αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών, που δεν ήταν δεδομένες και αυτονόητες, ούτε εφαρμόστηκαν χωρίς αντιδράσεις και παλινδρομήσεις.
Πολιτικές αποφάσεις οδήγησαν στην ευημερία, όπως πολιτικές πράξεις και παραλήψεις όρισαν και την πορεία προς την οικονομική κρίση. Η δημοκρατία δεν εξασφαλίζει αυτόματα την ευημερία. Η δύναμη της δημοκρατίας βρίσκεται στο ότι παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να καθορίσουν τον τρόπο διακυβέρνησης και να διορθώνουν τις λάθος επιλογές τους.
Η δημοκρατία μεταφέρει την ευθύνη στον ψηφοφόρο. Ακριβώς εδώ βρίσκεται και η μεγάλη της αδυναμία. Ο ψηφοφόρος μπορεί να είναι αγράμματος, χωρίς ενημέρωση, να μη μπορεί να κουμαντάρει το νοικοκυριό του, να είναι ευάλωτος στην εξαπάτηση και στην δημαγωγία. Κι όμως καλείται να αποφασίσει για τα πολύπλοκα ζητήματα της διακυβέρνησης της χώρας.
“Το ισχυρότερο επιχείρημα εναντίον της δημοκρατίας είναι μια πεντάλεπτη συνομιλία με τον μέσο ψηφοφόρο” είχε πει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ. Τα λόγια του αυτά μπαίνουν δίπλα στη διάσημη ρήση του “Η δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα, εξαιρούμενων όλων των άλλων”. Αν την ευθύνη των αποφάσεων δεν τη λαμβάνουν οι πολίτες, θα τους κυβερνούν συνταγματάρχες, ιερωμένοι ή ένα μονοκομματικό καθεστώς, χωρίς δυνατότητα ελέγχου, ελεύθερης έκφρασης και αναίμακτης αλλαγής εξουσίας.
Για να γυρίσουμε στα δικά μας, η αντίδραση των πολιτών στην εξαπάτησή τους θα πρέπει να γίνει δημιουργικά και όχι αυτοκαταστροφικά. Πρώτα από όλα χρειάζεται αυτογνωσία. Από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που βρέθηκαν σε κρίση μόνο η Ελλάδα μπήκε σε μια τόσο μεγάλη περιπέτεια. Αυτό δεν είναι άσχετο με το γεγονός ότι μόνο εδώ υιοθετήθηκαν τα περί κατοχής, γερμανοτσολιάδων και τοκογλύφων.
Αφού δεν θέλαμε να δούμε την κρίση ως αποτέλεσμα δικών μας πολιτικών, ρίξαμε την ευθύνη στους άλλους. Έτσι αρκετοί εκτονώθηκαν, πολλοί υπερασπίστηκαν τα προνόμιά τους και άλλοι έχτισαν καριέρες. Το μόνο που δεν έγινε ήταν η αναγνώριση και η αντιμετώπιση των αιτίων της κρίσης.
Το κράτος δεν μπορούσε να ξοδεύει διαρκώς πολύ περισσότερα από όσα εισπράττει και η χώρα να καταναλώνει περισσότερα από όσα παράγει. Αντί να απαντηθεί αυτό το θεμελιώδες ζήτημα, η συζήτηση ξέφευγε συνεχώς σε εθνικιστικές και λαϊκιστικές δοξασίες. Κι όταν με χίλια ζόρια ήρθε η στιγμή να βγούμε από την ύφεση, βρήκαμε τον τρόπο να ξαναχωθούμε βαθύτερα στην οικονομική κρίση.
Για τους πολίτες που παραπλανήθηκαν και εντάχθηκαν στον αυτοκαταστροφικό χορό έφτασε ή ώρα της αλήθειας. Ορισμένοι όμως, αντί να αναλάβουν την ευθύνη των αποφάσεων τους, πετούν την μπάλα στην εξέδρα. Νομίζουν ότι έτσι γλιτώνουν τη σύγκρουση με τον εαυτό τους, που δεχόταν και αναπαρήγαγε ψέματα και αυταπάτες.
Ενώ ξέρουν πολύ καλά ότι πολιτικές αποφάσεις θα καθορίσουν το μέλλον τους και τη ζωή των παιδιών τους, αρνούνται να διαλέξουν. Τώρα η λεβεντιά εκφράζεται με την πλήρη άρνηση.
Φυσικά, δεν υπάρχουν τέλειοι πολιτικοί, όπως δεν υπάρχει τίποτε τέλειο στον κόσμο. Η χώρα όμως δεν μπορεί να μείνει ακυβέρνητη. Επομένως, η παραίτηση από την ευθύνη της επιλογής ευνοεί τους χειρότερους πολιτικούς και επιβραβεύει τους πιο αδίστακτους απατεώνες. Η αποτυχία της πολιτικής στην Ελλάδα των τελευταίων χρόνων είναι μεγάλη και προφανής. Η αποτυχία αυτή δεν απαξιώνει, αλλά αντίθετα αναδεικνύει την ανάγκη της πολιτικής. Ακριβώς όπως η αρρώστια αναδεικνύει το αγαθό της υγείας μέσα από την απουσία του.
14°
