Η ανακουφιστική φροντίδα δεν είναι μια υπηρεσία για το «τέλος», αλλά μια πράξη βαθιάς ανθρωπιάς που αλλάζει την ποιότητα της ζωής
Η λέξη «θάνατος» προκαλεί συχνά ένα σφίξιμο στο στομάχι. Κουβαλάμε, χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε, φόβους και στερεότυπα που μας κάνουν να αλλάζουμε θέμα ή να αστειευόμαστε για να ξορκίσουμε την αμηχανία. Κάποτε οι άνθρωποι δίσταζαν να μιλήσουν για τη σεξουαλικότητα — σήμερα, αυτό που παραμένει ανείπωτο είναι ο θάνατος. Κι όμως, ο τρόπος που μιλάμε γι’ αυτό το αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής επηρεάζει βαθιά τον τρόπο που τη ζούμε.
Η Μέριμνα αποτελεί τον μοναδικό φορέα στην Ελλάδα που αφιερώνεται αποκλειστικά στη φροντίδα παιδιών με απειλητικές για τη ζωή ασθένειες και στην υποστήριξη οικογενειών που βιώνουν πένθος. Παρέχει ιατρική, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη, ώστε καμία οικογένεια να μην αισθάνεται ότι χρειάζεται να σηκώσει μόνη της ένα τόσο δύσκολο βάρος.
Στο Συμπόσιο, ένας από τους κεντρικούς ομιλητές ήταν ο Allan Kellehear, ο πρωτοπόρος της διεθνούς προσέγγισης των Compassionate Communities. «Συμπονετικές κοινότητες». Η θεώρησή του είναι απλή αλλά βαθιά: η ασθένεια, ο θάνατος και το πένθος δεν είναι μόνο ιατρικά ζητήματα· είναι ανθρώπινες εμπειρίες που απαιτούν τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινότητας. Μια κοινότητα γίνεται «συμπονετική» όταν πολίτες, σχολεία, τοπικοί φορείς, δήμοι, θρησκευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα ενώνονται για να στηρίξουν όσους περνούν μια δύσκολη μεταβατική περίοδο — είτε ζουν με προχωρημένη ασθένεια είτε πενθούν. Οι ειδικοί μίλησαν για μια σκληρή, αλλά ουσιαστική πραγματικότητα: οι άνθρωποι που πενθούν ή είναι σοβαρά άρρωστοι περνούν μόλις το 5% του χρόνου τους με επαγγελματίες υγείας. Το υπόλοιπο 95% το ζουν με συγγενείς, φίλους — ή, συχνά, με την τηλεόραση. Γι’ αυτό ο ρόλος της κοινότητας δεν είναι συμπληρωματικός· είναι καθοριστικός για να μη μείνει κανείς μόνος σε μια από τις πιο ευάλωτες στιγμές της ζωής του.
Στην Ελλάδα, η έννοια της ανακουφιστικής φροντίδας (Palliative Care) συχνά συγχέεται με την «παρηγορητική». Κι όμως, η διαφορά είναι κρίσιμη. Ανακουφιστική: ελαφραίνω τον πόνο, μειώνω την οδύνη. Παρηγορητική: δίνω κυρίως λόγια παρηγοριάς.
Η ανακουφιστική φροντίδα είναι μια ενεργητική, ολιστική και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση. Δεν αφορά μόνο τον πόνο του σώματος, αλλά και τον ψυχικό, κοινωνικό και πνευματικό πόνο — τη συνολική εμπειρία του ανθρώπου και της οικογένειάς του. Η φροντίδα αυτή παρέχεται από μια διεπιστημονική ομάδα που μπορεί να περιλαμβάνει γιατρό, νοσηλευτή, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, φυσιοθεραπευτή ή πνευματικό, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς. Όταν προσφέρεται κατ’ οίκον: προσαρμόζει την αγωγή για να μην υπάρχει πόνος ή δυσφορία, εξασφαλίζει εξοπλισμό για μεγαλύτερη άνεση, στηρίζει συναισθηματικά τον ασθενή και την οικογένεια, παραμένει διαθέσιμη 24 ώρες το 24ωρο.
Η Μέριμνα είναι ο μοναδικός φορέας στην Ελλάδα που προσφέρει δωρεάν ανακουφιστική φροντίδα ειδικά για παιδιά και τις οικογένειές τους — ένα φωτεινό παράδειγμα για το πώς μπορεί μια κοινωνία να στηρίζει έμπρακτα τους πιο ευάλωτους.
Η ανακουφιστική φροντίδα δεν είναι μια υπηρεσία για το «τέλος», αλλά μια πράξη βαθιάς ανθρωπιάς που αλλάζει την ποιότητα της ζωής. Και οι Συμπονετικές Κοινότητες μάς υπενθυμίζουν κάτι πολύτιμο: η φροντίδα δεν είναι προνόμιο των ειδικών· είναι ευθύνη όλων μας.
Μια κοινωνία γίνεται πραγματικά συμπονετική όταν κανένας άνθρωπος δεν χρειάζεται να περάσει μόνος του στιγμές ευαλωτότητας.
13°
