Η εφημερίδα που κυκλοφόρησαν τα παιδιά του 6/θέσιου Δημοτικού του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι ένα μικρό, συλλογικό βήμα στον δημόσιο λόγο
Λίγο πριν πέσει η αυλαία της φετινής σχολικής χρονιάς και με τα σχολεία να έχουν πια κλείσει, τα παιδιά του 6/θέσιου Δημοτικού του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών μας έκαναν ένα ξεχωριστό αποχαιρετιστήριο δώρο: την εφημερίδα τους. Ο Όμιλος Δημοσιογραφίας του σχολείου αποφάσισε να κυκλοφορήσει τη μικρή του εφημερίδα με τίτλο «Τι νέα παιδιά; Τι νέα ΠΣΠΑ;», με την επιμέλεια της εκπαιδευτικού και διευθύντριας του Δημοτικού του ΠΣΠΑ Αναστασίας Ξυνογαλά. Το αποτέλεσμα είναι μια λιτή αλλά γεμάτη περιεχόμενο και πλούσια θεματολογία έκδοση, με απόψεις, ρεπορτάζ, αφιερώματα και σχολιασμό. Στην πρώτη σελίδα, βρίσκουμε άρθρο για την επίσκεψη Βέλγων φοιτητών στο Σχολείο, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος UNIT Mobility, καθώς και μια μικρή ερευνητική εργασία για τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών, βασισμένη σε ερωτηματολόγιο που απάντησαν 19 μαθητές. Ακολουθούν συνεντεύξεις (με εθελόντρια φιλοζωικής, για παράδειγμα), άρθρα γνώμης όπως το «Αγαπάμε τα ζώα» και το «Η φύση είναι παράδεισος χωρίς σκουπίδια». Καθώς και θεματικές όπως οικολογικά σχολεία, τουρισμός, η ναυσιπλοΐα και τα παράξενα έθιμα στον κόσμο. Δεν λείπουν ούτε η κριτική κινηματογράφου, ούτε η σελίδα με τα παιχνίδια. Το ενδιαφέρον είναι ότι η θεματολογία συνδυάζει προσωπική ματιά, ενημερωτικό χαρακτήρα και πρωτοβουλία. Τα παιδιά δεν αναπαράγουν απλώς πληροφορίες προσπαθούν να τις οργανώσουν, να εκφραστούν και να επικοινωνήσουν κάτι που θεωρούν σημαντικό. Η γλώσσα είναι απλή, αλλά όχι πρόχειρη. Το αποτέλεσμα, καθαρό και ευχάριστο. Για τα δεδομένα ενός δημοτικού σχολείου, πρόκειται για αξιόλογη προσπάθεια. Όχι μόνο επειδή έγινε σωστά, αλλά και επειδή δείχνει τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά όταν έχουν πλαίσιο, ενδιαφέρον και χώρο να εκφραστούν. Η εφημερίδα του ΠΣΠΑ είναι ένα μικρό, συλλογικό βήμα στον δημόσιο λόγο και αυτό από μόνο του αξίζει να το προσέξει κανείς.
Οι Βέλγοι φοιτητές στο ΠΣΠΑ: μια συνάντηση με ανοιχτές ερωτήσεις
Ξεχωριστή στιγμή στην έκδοση είναι η συνέντευξη που πήραν οι μικροί δημοσιογράφοι από δύο Βέλγους φοιτητές, τον Martin και την Clementine, οι οποίοι επισκέφθηκαν το σχολείο μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος UNIT Mobility. Οι μαθητές δεν περιορίστηκαν σε τυπικές ερωτήσεις, αλλά προχώρησαν σε ουσιαστική συζήτηση για τη ζωή, την εκπαίδευση, το επάγγελμα και τη σχέση με την Ελλάδα. Οι δύο φοιτητές μίλησαν για τη δυσκολία της ελληνικής γλώσσας, ιδιαίτερα της προφοράς, με την Clementine να αναφέρει ότι δεν καταλαβαίνει καλά όταν της μιλούν γρήγορα. Στο θέμα της ελληνικής ιστορίας, ο Martin ανέφερε ότι στο Βέλγιο όσοι επιθυμούν μπορούν να επιλέξουν μάθημα Αρχαίων Ελληνικών στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, κάτι που θεωρεί πολύ σημαντικό. Η διδασκαλία της μυθολογίας επίσης φαίνεται να τους εντυπωσίασε, καθώς τη θεωρούν θελκτική για τα παιδιά. Σε ό,τι αφορά το ελληνικό σχολείο, και οι δύο φοιτητές τόνισαν πόσο θετική εντύπωση τους έκανε. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι εκκολαπτόμενοι δημοσιογράφοι του ΠΣΠΑ, από τις απαντήσεις των φοιτητών μας φάνηκε ότι το σχολείο της Ελλάδας είναι καλύτερο από το σχολείο του Βελγίου.
Ταξίδι στον χρόνο
Διαβάζοντας τη συνέντευξη, θυμήθηκα και εγώ μια παρόμοια εμπειρία από τα μαθητικά μου χρόνια στο Πειραματικού, στην Γ’ Δημοτικού όταν είχε έρθει μια αποστολή από την Ιαπωνία για να επισκεφθεί το σχολείο. Δείχναμε στους επισκέπτες τις αίθουσες και τις εγκαταστάσεις και, ως αστείο, κάποιος από εμάς με την παιδική φαντασία της στιγμής, τους είπε ότι πίσω από μια κλειστή πόρτα υπήρχε μια μεγάλη πισίνα, απλώς δεν μπορούσαν να τη δουν γιατί ήταν… κλειδωμένη. Θυμάμαι ακόμη τον γυμναστή μας να προσπαθεί να κρατήσει σοβαρότητα. Ίδιο σχολείο, διαφορετικές εποχές, ίδια διάθεση: να μιλήσουμε, να επικοινωνήσουμε, να δείξουμε με υπερηφάνεια αυτό που ζούμε.
Δεν ήταν όμως μόνον η ανάμνηση κάποιας στιγμής. Η μικρή εφημεριδούλα των παιδιών του Δημοτικού με έκανε να ανατρέξω σε ένα περιοδικό που έβγαινε για πολλά χρόνια. «Η Φωνή του Πειραματικού», με άρθρα μαθητών από την Α’ Δημοτικού έως την Γ’ Λυκείου. Από τα δεκάδες άρθρα μεταφέρω κάποιες σκέψεις των παιδιών της τότε ΣΤ’ Δημοτικού, από μια ομαδική τους εργασία με θέμα «Μερικές σκέψεις του ΣΤ’ Πολυθεσίου του ΠΣΠΑ (δεκαετία 80)».
Για την ευτυχία: Η ευτυχία είναι τόσο απλή σ’ αυτό τον κόσμο. Αλλά την ψάχνουμε εκεί που δεν υπάρχει. “Είτε πολύ ψηλά είτε πολύ χαμηλά, ενώ αυτή βρίσκεται στο ύψος των ώμων μας”. Δεν εξαρτάται ούτε από τους ανθρώπους, ούτε από τα πράγματα, αλλά από μας τους ίδιους. Ούτε θα τη βρούμε αν πραγματοποιηθούν οι επιθυμίες μας, γιατί αυτές είναι τόσο πολλές, είναι συχνά τόσο παράλογες κι αλλάζουν τόσο εύκολα. Να ζητούμε είναι πολύ εύκολο. Ξέρουμε όμως εμείς να δίνουμε;
Για τον άνθρωπο και τις ανθρώπινες σχέσεις: Ας προσπαθήσουμε να είμαστε αληθινοί. Να κάνουμε την αλήθεια πράξη. Ας μη λέμε ψέματα από δειλία και φόβο, από ματαιότητα ή για να μη λυπήσουμε κάποιον, για ν’ αποφύγουμε τον πόνο. Το ψέμα δεν άλλαξε ποτέ τίποτα. Δεν ξέρει ούτε να σιάξει, ούτε να ξαναχτίσει. Και ποιες θα είναι οι σχέσεις μεταξύ μας, αν δεν μπορούμε να πιστεύουμε ο ένας τον άλλο;
Να είμαστε δυνατοί. Να μη φοβόμαστε τον πόνο, που δεν είναι κακός. Είναι χρήσιμος. Τι αξία θα είχε η χαρά αν δεν συναλλασσόταν με τη λύπη; Ανάμεσα από τα δάκρυά μας βλέπουμε πιο σωστά. Όταν κλαίμε γινόμαστε καλύτεροι, πιο σοβαροί και με περισσότερη κατανόηση για τους άλλους.
Να είμαστε ελεύθεροι. Να ξέρουμε τι θέλουμε και να κοπιάζουμε σκληρά για να φτάσουμε στο σκοπό μας. Να μην επιτρέπουμε στον ξένο που περνά να σβήσει με τη φωνή του την ήρεμη φωνή της συνειδήσεώς μας. Να έχουμε τη γνώμη μας, το βλέμμα μας, το περπάτημά μας και να μη μιμούμαστε κανέναν.»
Διαβάζοντας αυτές τις σκέψεις, δύσκολα δεν θα χαμογελάσει κανείς. Γιατί μέσα από τα λόγια των παιδιών τότε και τώρα φαίνεται καθαρά η ανάγκη για έκφραση, για ουσιαστική επικοινωνία, για αλήθεια. Φαίνεται και η ίδια ματιά απέναντι στον κόσμο γενναία, ειλικρινής, χωρίς φόβο να ρωτήσει ή να αμφισβητήσει. Και όμως, όσο και αν συγκινούν, οι ελπίδες αυτών των παιδιών για έναν πιο ανθρώπινο κόσμο, για σχέσεις με εμπιστοσύνη, για περισσότερη ελευθερία και σεβασμό συχνά δεν έγιναν πραγματικότητα. Ίσως για αυτό έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία, στο Σχολείο αλλά και στην καθημερινότητά τους, να διδάσκονται όχι μόνο γνώσεις, αλλά και αξίες όπως πειθαρχία, ευγένεια, προσπάθεια, και κυρίως σεβασμό προς τον δάσκαλο τους και τους άλλους. Όχι ως αυστηροί κανόνες, όπως ορισμένοι εκτιμούν, αλλά ως εφόδια ζωής. Γιατί η φωνή των παιδιών, όταν τους δίνουμε χώρο να την υψώσουν, παραμένει η πιο καθαρή: γεμάτη αλήθεια, ελπίδα και σοφία. Και είναι δική μας ευθύνη να την ακούσουμε, να την ενισχύσουμε, να τη σεβαστούμε.
29°
