Οι διαπραγματεύσεις στην Τζέντα αποκάλυψαν πρώτη φορά πιθανή αποδοχή παραχώρησης εδαφών από τον Ζελένσκι, για χάρη της ειρήνης
Σε μια κλειστή αίθουσα ξενοδοχείου στην Τζέντα, στις 11 Μαρτίου, εκτυλίχθηκε –σύμφωνα με τους New York Times– ένα από τα πιο καθοριστικά επεισόδια των παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, άπλωσε στο τραπέζι έναν μεγάλο χάρτη της Ουκρανίας, όπου αποτυπωνόταν η γραμμή επαφής των δύο στρατών. «Θέλω να ξέρω ποιες είναι οι απόλυτες κόκκινες γραμμές σας», φέρεται να ρώτησε την ουκρανική αντιπροσωπεία.
Η συνάντηση ξεκίνησε με την αιφνιδιαστική αλλά άμεση αποδοχή από την ουκρανική πλευρά της πρότασης του Ντόναλντ Τραμπ για καθολική κατάπαυση πυρός διάρκειας 30 ημερών. Στη συνέχεια, ο Μάικ Γουόλτς έδωσε στον Ουκρανό υπουργό Άμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ, έναν σκούρο μπλε μαρκαδόρο, ζητώντας του να σχεδιάσει πάνω στον χάρτη. Ο Ουμέροφ χάραξε πρώτα τα βόρεια σύνορα με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και έπειτα τη γραμμή επαφής κατά μήκος των περιφερειών Χάρκοβο, Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα.
Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, εκείνη τη στιγμή καταγράφηκε η μεγάλη καμπή: «Ήταν η πρώτη φορά που ο Ζελένσκι, μέσω των ανθρώπων του, είπε ότι, για να επιτευχθεί ειρήνη, είναι διατεθειμένος να εγκαταλείψει το 20% της χώρας». Στην αμερικανική αποστολή σχολίαζαν ότι «οι Ουκρανοί και ο Ζελένσκι μπήκαν στο πνεύμα».
Ζαπορίζια και Κινμπούρν: τα κρίσιμα σημεία για τους «ανθρώπους» του Ζελένσκι
Ο Ουμέροφ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, τον οποίο κύκλωσε στον χάρτη. Προειδοποίησε ότι η πλημμελής συντήρηση από τις ρωσικές δυνάμεις δημιουργεί κίνδυνο «πυρηνικής καταστροφής» και ξεκαθάρισε ότι το Κίεβο θέλει τον σταθμό ξανά υπό τον έλεγχό του. Έδειξε επίσης τη λωρίδα της Κινμπούρν στη Μαύρη Θάλασσα, σημειώνοντας ότι η ανάκτησή της θα επέτρεπε την ασφαλή πρόσβαση ουκρανικών πλοίων στα ναυπηγεία του Μικολάιβ.
Στη συνέχεια οι συνεργάτες του Τραμπ χάραξαν τις βασικές παραμέτρους μιας πιθανής συμφωνίας: η Ουκρανία θα παραχωρούσε εδάφη κατά μήκος της γραμμής που είχε σχεδιαστεί, θα μπορούσε να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η ένταξή της στο ΝΑΤΟ θα «πάγωνε». Ο σταθμός της Ζαπορίζια θα τελούσε υπό αμερικανική ή διεθνή διαχείριση, ενώ οι ΗΠΑ θα ζητούσαν από τη Ρωσία την επιστροφή της Κινμπούρν.
Το πιο ακανθώδες ζήτημα παρέμεινε η Κριμαία. Στην ομάδα Τραμπ θεωρήθηκε ότι η αποδοχή της ως ρωσικής θα αποτελούσε ισχυρό κίνητρο για τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Για τους Ουκρανούς, όμως, αυτό ήταν το δυσκολότερο σημείο. Μόνο η αναφορά του θέματος προκάλεσε έντονη αντίδραση από τον Ουμέροφ, ο οποίος τόνισε: «Δεν μπορείτε να πιστεύετε τη ρωσική προπαγάνδα… Είμαι Τατάρος της Κριμαίας και η Κριμαία είναι ουκρανική».
Ο Ρούμπιο προσπάθησε να ρίξει τους τόνους, διευκρινίζοντας ότι μόνο οι ΗΠΑ –και όχι η Ουκρανία ή οι Ευρωπαίοι– θα αναγνώριζαν τη ρωσική κυριαρχία. Παρά τις ενστάσεις, όταν ρωτήθηκε αν αυτό το σημείο θα οδηγούσε σε αποχώρηση από τις συνομιλίες, η απάντηση της ουκρανικής πλευράς ήταν αρνητική.
Στο μεταξύ, ο Τραμπ όρισε τον Κιθ Κέλογκ «Ειδικό Απεσταλμένο για την Ουκρανία», με τον τελευταίο να παραπέμπει στο παράδειγμα της μεταπολεμικής Γερμανίας. Στο τέλος των συζητήσεων, οι Αμερικανοί μετέφεραν στους Ουκρανούς ότι «η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο της Ρωσίας». Κι αν ο Πούτιν αρνηθεί; «Τότε θα έχει πρόβλημα με τον Ντόναλντ Τραμπ», φέρεται να κατέληξε ο Ρούμπιο.
5°
