10 χρόνια μετά το Μπατακλάν, η γαλλική πολιτική φέρει ακόμη τα σημάδια των επιθέσεων
Η εικόνα στο μπαρ Le Carillon στη Γαλλίαπριν την πρόσφατη αναμέτρηση της Παρί Σεν Ζερμέν με τη Μπάγερν Μονάχου θύμιζε έντονα τη σκηνή δέκα χρόνια νωρίτερα, λίγο πριν 15 άνθρωποι δολοφονηθούν στον ίδιο χώρο παρακολουθώντας έναν άλλο ποδοσφαιρικό αγώνα.
Η μοναδική διαφορά είναι ότι, το 2025, οι θαμώνες του μπαρ παρακολουθούνταν από δεκάδες κάμερες ασφαλείας, σύμβολο μιας εποχής όπου η Γαλλία εξακολουθεί να ζει υπό τη σκιά των επιθέσεων της 13ης Νοεμβρίου 2015, που στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 130 ανθρώπους.
Έκτοτε, η χώρα έχει αλλάξει βαθιά – πολιτικά, θεσμικά και κοινωνικά – δίνοντας προτεραιότητα στην ασφάλεια έναντι των ατομικών ελευθεριών.
Το νέο νομικό πλαίσιο και η ενίσχυση της ασφάλειας
Από το 2015, η Γαλλία έχει υιοθετήσει σειρά νόμων που ενισχύουν τις εξουσίες των αρχών ασφαλείας και περιορίζουν τη δυνατότητα ελέγχου τους από τη Δικαιοσύνη. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές επηρέασαν και τη μεταναστευτική πολιτική, καθώς και την εποπτεία θρησκευτικών – κυρίως μουσουλμανικών – οργανώσεων. Ο Ζαν-Μισέλ Φοβέργκ, πρώην επικεφαλής της ειδικής μονάδας RAID και βουλευτής του κόμματος του Μακρόν, χαρακτήρισε το νέο νομικό πλαίσιο «όμορφη ασπίδα που προσφέρει εξαιρετική προστασία». Σύμφωνα με αξιωματούχους των υπηρεσιών πληροφοριών, η πιθανότητα μεγάλης τρομοκρατικής επίθεσης οργανωμένης από το εξωτερικό έχει πλέον «σημαντικά μειωθεί».
Παρά τη σχετική ηρεμία των τελευταίων ετών, οι ειδικοί εκτιμούν ότι είναι απίθανο κάποια κυβέρνηση να περιορίσει τα μέτρα ασφαλείας. Ο πολιτικός επιστήμονας Ζυλιέν Φραγνόν εξηγεί ότι η ιστορία δείχνει πως τέτοιες πολιτικές σπάνια αναιρούνται: «Υπάρχει ένα φαινόμενο κλιμάκωσης· κάθε φορά που ο νόμος γίνεται αυστηρότερος, κανείς δεν θέλει να επιστρέψει στο προηγούμενο στάδιο, από φόβο μήπως κατηγορηθεί για αμέλεια σε περίπτωση νέου χτυπήματος». Όπως σημειώνει, οι κυβερνήσεις συχνά εκμεταλλεύονται τη «στιγμή ευκαιρίας» μετά από μια τραγωδία για να περάσουν μέτρα που σε άλλες συνθήκες θα θεωρούνταν αντιδημοφιλή.
Αντιδράσεις και ανησυχίες για το μέλλον
Η Γαλλία συνεχίζει να θεσπίζει νόμους που επεκτείνουν τις εξουσίες του κράτους στο όνομα της ασφάλειας, όπως ο νόμος του 2017 που επέτρεψε περιορισμούς κυκλοφορίας και το «νομοσχέδιο για τον αποσχιστισμό» του 2021, που ενίσχυσε τον έλεγχο σε θρησκευτικές οργανώσεις.
Η κοινή γνώμη παραμένει υπέρ των μέτρων αυτών, θεωρώντας ότι η δημόσια ασφάλεια αξίζει κάποιους περιορισμούς στις ελευθερίες. Ωστόσο, πολιτικοί όπως ο Πουριέ Αμιρσάχι προειδοποιούν πως τέτοια εργαλεία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά από μια αυταρχική κυβέρνηση για να πλήξουν πολιτικούς αντιπάλους. Όπως είπε, «σε όλες τις χώρες που διολίσθησαν προς τον αυταρχισμό, τα βαριά μέτρα ασφαλείας ήρθαν πρώτα». Παρά τις ανησυχίες, δεν υπάρχει σήμερα πολιτική βούληση να ανακληθούν τα μέτρα που υιοθετήθηκαν μετά το 2015.
12°
