Γάζα: Σε διαπραγματεύσεις Ισραήλ και Χαμάς δύο χρόνια μετά τη σφαγή στο φεστιβάλ «Supernova»
Μετά από δύο χρόνια πολέμου, υπάρχει μια πιθανότητα για μια συμφωνία που θα τερματίσει τις σφαγές και τις καταστροφές στη Γάζα και θα επιστρέψει τους Ισραηλινούς ομήρους – ζωντανούς και νεκρούς – στις οικογένειές τους.
Είναι μια ευκαιρία, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα την αδράξουν η Χαμάς και το Ισραήλ. Όπως αναφέρει σε άρθρο του το BBC, η συγκυρία είναι ζοφερά συμβολική, αφού οι συνομιλίες διεξάγονται ακριβώς δύο χρόνια μετά το τραύμα που προκάλεσε η Χαμάς στους Ισραηλινούς, και το οποίο παραμένει βαθύ.
Η καταστροφική στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της Γάζας και σκότωσε περισσότερους από 66.000 Παλαιστινίους, οι περισσότεροι άμαχοι, ανάμεσά τους πάνω από 18.000 παιδιά.
Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από το υπουργείο Υγείας της Χαμάς. Οι αριθμοί του θεωρούνται συνήθως αξιόπιστοι· μελέτη στο ιατρικό περιοδικό The Lancet πρότεινε ότι μπορεί μάλιστα να είναι υποτιμημένοι.
Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι θέλουν το τέλος του πολέμου
Πάνω από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι στη Γάζα ζουν σε ανθρωπιστική καταστροφή, παγιδευμένοι ανάμεσα στη δύναμη πυρός του ισραηλινού στρατού και την πείνα, με ορισμένες περιοχές να αντιμετωπίζουν λιμό που προκάλεσαν οι περιορισμοί του Ισραήλ στην είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η εκδοχή της Χαμάς που επιτέθηκε με τόση ισχύ στο Ισραήλ πριν από δύο χρόνια έχει πλέον διαλυθεί ως συνεκτική στρατιωτική οργάνωση. Έχει μετατραπεί σε αντάρτικη αστική δύναμη που διεξάγει ανταρτοπόλεμο στα ερείπια.
Η Χαμάς θέλει να βρει τρόπο να επιβιώσει, παρότι έχει δεχθεί να παραδώσει την εξουσία σε Παλαιστίνιους τεχνοκράτες. Δέχεται ότι θα πρέπει να παραδώσει ή να διαλύσει το μεγαλύτερο μέρος των βαρέων όπλων της, αλλά επιδιώκει να διατηρήσει αρκετή δύναμη για να προστατευτεί από Παλαιστίνιους που θέλουν εκδίκηση για σχεδόν δύο δεκαετίες βίαιης διακυβέρνησης και για την καταστροφή που προκάλεσαν οι επιθέσεις της.
Δημόσια δεν το παραδέχεται, αλλά ως κίνημα με υποστηρικτές και καταστατικό που ζητά την καταστροφή του Ισραήλ, θα επιδιώξει να διατηρήσει ό,τι χρειάζεται για να ξαναχτίσει τις δυνάμεις του.
Ο Νετανιάχου επιδιώκει «ολική νίκη» και πολιτική επιβίωση
Το Ισραήλ θα ήθελε να υπαγορεύει τους όρους μιας άνευ όρων παράδοσης της Χαμάς. Αλλά το γεγονός ότι υπάρχει σοβαρή διαπραγμάτευση προσφέρει περισσότερες δυνατότητες από όσες έμοιαζαν πιθανές πριν έναν μήνα, όταν το Ισραήλ απέτυχε να σκοτώσει την ηγεσία της Χαμάς σε χτύπημα στη Ντόχα.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει στο μυαλό του μια διαφορετική μορφή επιβίωσης: θέλει να διατηρήσει την εξουσία του, να καθυστερήσει τη δίκη του για διαφθορά, να κερδίσει τις εκλογές του επόμενου έτους και να μη μείνει στην ιστορία ως ο πρωθυπουργός που απέτυχε να αποτρέψει την πιο αιματηρή ημέρα για τους Εβραίους μετά το Ολοκαύτωμα.
Για να το πετύχει χρειάζεται μια αξιόπιστη «ολική νίκη», όπως την αποκαλεί: επιστροφή των ομήρων, καταστροφή της Χαμάς και αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας. Αν δεν μπορέσει να το εξασφαλίσει, δεν θα αρκεί να επισημαίνει τις ζημιές που προκάλεσε στο Ιράν και τον Λίβανο τα τελευταία δύο χρόνια.
Ο ρόλος Τραμπ και η βάση των συνομιλιών
Οι Ισραηλινοί και οι εκπρόσωποι της Χαμάς δεν θα συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο. Διαμεσολαβητές θα είναι Αιγύπτιοι και Καταριανοί αξιωματούχοι, με τους Αμερικανούς να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο.
Η βάση των συνομιλιών είναι το 20-σημείο ειρηνευτικό σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ. Δεν πρόκειται όμως να τερματίσει τη μακρόχρονη διαμάχη Ισραηλινών και Παλαιστινίων για τη γη από τον Ιορδάνη μέχρι τη Μεσόγειο. Δεν αναφέρει τίποτα για το μέλλον της Δυτικής Όχθης.
Τα διακυβεύματα είναι υψηλά: υπάρχει πιθανότητα κατάπαυσης του πυρός που θα μπορούσε να οδηγήσει στον τερματισμό του πιο καταστροφικού και αιματηρού πολέμου σε περισσότερο από έναν αιώνα συγκρούσεων.
Η πρώτη πρόκληση είναι οι όροι για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα Παλαιστινίους που εκτίουν ισόβια ή κρατούνται χωρίς δίκη. Αυτό δεν είναι καθόλου απλό.
Ο Τραμπ θέλει γρήγορα αποτελέσματα, καθώς ελπίζει να αναβιώσει το σχέδιό του για μια μεγάλη συμφωνία στη Μέση Ανατολή με κεντρικό στοιχείο την προσέγγιση Ισραήλ–Σαουδικής Αραβίας. Οι Σαουδάραβες έχουν καταστήσει σαφές ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς σαφή και μη αναστρέψιμη πορεία προς ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.
Ο Τραμπ ανάγκασε τον Νετανιάχου να υπογράψει έγγραφο που περιλαμβάνει έστω αόριστη αναφορά σε παλαιστινιακή ανεξαρτησία. Ο Νετανιάχου αγνόησε αυτό το σημείο στις δηλώσεις του, επαναλαμβάνοντας ότι οι Παλαιστίνιοι δεν θα αποκτήσουν ποτέ κράτος.
Η εξάρτηση του Ισραήλ από τις ΗΠΑ
Το Ισραήλ εξαρτάται πλήρως από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον παρέχει όπλα, πολιτική στήριξη και διπλωματική προστασία στον ΟΗΕ. Χωρίς τις ΗΠΑ, το Ισραήλ δεν θα μπορούσε να πολεμήσει με τέτοια διάρκεια και ένταση.
Ο Τζο Μπάιντεν δεν άσκησε την πίεση που θα μπορούσε. Ο Τραμπ, αντίθετα, χρησιμοποίησε τη δύναμη των ΗΠΑ για να εξαναγκάσει τον Νετανιάχου να συμμετάσχει στις συνομιλίες. Παραμένει να φανεί αν θα συνεχίσει να πιέζει, καθώς είναι γνωστό ότι αλλάζει γνώμη.
Αν οι συνομιλίες στην Αίγυπτο αποτύχουν, και τα δύο σενάρια παραμένουν ανοιχτά: είτε η συνέχιση του πολέμου μέχρι τελικής πτώσεως, είτε μια συμφωνία που θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία της σύγκρουσης.
16°
