Παγκόσμια Ημέρα Ρέγκε Μουσικής: Η ξεχωριστή σημασία της 1ης Ιουλίου και η ιστορία της ρέγκε
Σήμερα, 1η Ιουλίου τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Ρέγκε Μουσικής. Ακόμα και όσοι γνωρίζουν ελάχιστα για τη Ρέγκε, τη μουσική της και τις επιρροές της, γνωρίζουν πολύ καλά το όνομα Μπομπ Μάρλεϊ, υπήρξε ο κυριότερος εκπρόσωπος της Ρέγκε τη δεκαετία του 1980.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ρέγκε Μουσικής τιμήθηκε για πρώτη φορά το 1994 και ήταν ιδέα της Άντρεα Ντέιβις, η οποία την εμπνεύστηκε αφού άκουσε τη Γουίνι Μαντέλα να εκφωνεί μια ομιλία για την ελπίδα και τη δύναμη που είχε δώσει η μουσική ρέγκε στους Νοτιοαφρικανούς υπό το καθεστώς του απαρτχάιντ. Η Παγκόσμια Ημέρα Ρέγκε Μουσικής γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Ιουλίου στο Κίνγκστον της Τζαμάικα και είναι αφιερωμένη στον εορτασμό αυτού του στυλ μουσικής που εισήλθε στον κόσμο σε μια ήσυχη μικρή νησιωτική χώρα στην Καραϊβική, με χιλιάδες θαυμαστές και μουσικούς από όλο τον κόσμο να συγκεντρώνονται εκεί για να γιορτάσουν την ιστορία της ρέγκε.
Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ρέγκε Μουσικής για το 2025
Με θέμα «Μία Αγάπη. Μία Φωνή. Μία Μέρα», η Διεθνής Ημέρα Ρέγκε (IRD) 2025 «χτυπά μια δυνατή χορδή σε όλες τις ηπείρους, συσπειρώνοντας θαυμαστές, δημιουργούς και συνεργάτες μέσων ενημέρωσης για να γιορτάσουν το παγκόσμιο μήνυμα της Ρέγκε για ενότητα, αλήθεια και πολιτιστική υπερηφάνεια». Η Διεθνής Ημέρα Ρέγκε ή Παγκόσμια Ημέρα Ρέγκε αποτελεί μια ισχυρή υπενθύμιση για το τι μπορεί να συμβεί όταν η μουσική γίνεται κίνημα, δήλωσε η Άντρεα Ντέιβις, ιδρύτρια και παραγωγός του IRD. «Το φετινό θέμα αντικατοπτρίζει τη δύναμη της συλλογικής δράσης - μία αγάπη, μία φωνή, μία μέρα - που ενισχύεται σε όλους τους πολιτισμούς, τις χώρες και τις κοινότητες».
Τι είναι η ρέγκε
Η ρέγκε είναι σύγχρονο μουσικό είδος που αναπτύχθηκε με επίκεντρο την Τζαμάικα στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Σε σύντομο χρονικό διάστημα εξελίχθηκε σε κυρίαρχο είδος της τζαμαϊκανής μουσικής σκηνής, ενώ παράλληλα διαδόθηκε διεθνώς με αξιοσημείωτη απήχηση στη Βρετανία, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και στην Αφρική. Οι ρίζες της ανιχνεύονται στο παραδοσιακό είδος που ονομάζεται μέντο (mento) και χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς και στο είδος τού σκα (ska). Το μέντο χαρακτηρίζεται ως μία κατά βάση λαϊκή και εορταστική μουσική, συνδεδεμένη με το χορό, που αναπτύχθηκε αρχικά στο περιβάλλον των αγροτικών πληθυσμών της Τζαμάικας. Η μουσική σκα, επίσης ρυθμική και χορευτική, αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, με χαρακτηριστικό ρυθμό 4/4, παρόμοιο με εκείνο του κλασικού rhythm and blues.
Ο μουσικός όρος ρέγκε και ο χαρακτηριστικός ρυθμός που ταυτίζεται με αυτόν χρονολογούνται από το 1968, έτος κυκλοφορίας του τραγουδιού "Do the Reggay" του συγκροτήματος Toots & the Maytals. Ένας ακόμα εκπρόσωπος της ρέγκε, ο δημοφιλής τραγουδιστής Τζίμι Κλιφ (Jimmy Cliff), κατάφερε να αποκτήσει διεθνή φήμη ως πρωταγωνιστής της ταινίας The Harder They Come (1972), που συνέβαλε σημαντικά στη διάδοση του νέου μουσικού είδους. Η ρέγκε διατήρησε κυρίως τοπικό χαρακτήρα κατά τα πρώτα χρόνια διαμόρφωσής της, καθώς οι περισσότεροι εκπρόσωποί της παρέμεναν στην Τζαμάικα, ενώ μικρό δείγμα της μουσικής τους ακουγόταν σε ραδιοφωνικούς σταθμούς εκτός της χώρας, κυρίως τραγούδια των Τζίμι Κλιφ και Ντέσμοντ Ντέκερ που περιστασιακά προβάλλονταν στην Αμερική και στην Ευρώπη. Στη δεκαετία του 1970 διαδόθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, κυρίως μέσω Τζαμαϊκανών μεταναστών αλλά και εγχώριων μουσικών, ενώ σημαντική συνεισφορά στη διάδοση της στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε πολλές ακόμα χώρες του κόσμου είχε ο Μπομπ Μάρλεϊ, ηγέτης του συγκροτήματος The Wailers και ένας από τους δημοφιλέστερους καλλιτέχνες του είδους παγκοσμίως. Ο Μάρλεΐ εισήγαγε επίσης ορισμένες καινοτομίες στη ρέγκε, επιταχύνοντας ελαφρά τον ρυθμό της, χρησιμοποιώντας ενισχυμένες ροκ και μπλουζ κιθάρες καθώς και ένα φωνητικό γκόσπελ τρίο (I-Threes). Επιπλέον, οι Wailers ενσωμάτωσαν στοιχεία δανεισμένα από παραδοσιακούς αφρικανικούς και τζαμαϊκανούς ρυθμούς, όπως και από τους τελετουργικούς τυμπανισμούς που αποτελούσαν μέρος της μουσικής παράδοσης του κινήματος των Ρασταφάρι.
Ως μουσικό είδος εξέφρασε κυρίως τις καταπιεσμένες και οικονομικά υποβαθμισμένες κοινωνικές τάξεις, με συχνές αναφορές στην ανάγκη ισότητας και δικαιοσύνης, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στους στίχους των τραγουδιών. Ο τραγουδιστής του συγκροτήματος των Maytals Φρέντερικ Χίμπερτ όρισε τον όρο ρέγκε σχολιάζοντας χαρακτηριστικά: «Ρέγκε σημαίνει ό,τι προέρχεται από το λαό, κάτι καθημερινό, από το γκέτο [...] σημαίνει φτώχεια, δεινά, Ρασταφάρι, οτιδήποτε από το γκέτο. Είναι μουσική επαναστατών, ανθρώπων που δεν έχουν αυτό που επιθυμούν». Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η ρέγκε συνδέθηκε επίσης στενά με το ρασταφαριανισμό, μεταφέροντας τα κοινωνικά και θρησκευτικά μηνύματά του και συμβάλλοντας στη διάδοσή του.
15°
