Tζίμι Κάρτερ: Η στενή φιλία με τον αντίπαλο και προκάτοχο του Τζέραλντ Φορντ
Οι πρώην πρόεδροι Τζίμι Κάρτερ και Τζέραλντ Φορντ επέστρεφαν αεροπορικώς στις ΗΠΑ από την Αίγυπτο το 1981. Μόλις είχαν παραστεί στην κηδεία του Ανουάρ Σαντάτ, προέδρου της Αιγύπτου κατά τη διάρκεια και των δύο προεδριών τους.
Ο Κάρτερ είχε μεσολαβήσει προσεκτικά και με οικειότητα σε μια συνθήκη ειρήνης μεταξύ του Σαντάτ και του πρωθυπουργού του Ισραήλ το 1978, συνδέοντας τους δύο άνδρες μαζί μέχρι τη δολοφονία του Σαντάτ.
«Οι εκλογές του 1976 ήταν μια «ευγενική υπόθεση» σε σύγκριση με τις σημερινές», λέει ο Daniel K. Williams, συγγραφέας και καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Τζόρτζια. Παρόλα αυτά, οι εκλογές εξακολουθούσαν να διεξάγονται με πάθος και ο Φορντ «δυσανασχέτησε» με τη συνήθη ταύτιση του Κάρτερ με τον προκάτοχό του Ρίτσαρντ Νίξον. Αφού έχασε, ο Φορντ αστειεύτηκε: «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έχασα από έναν αγρότη».
Καθώς ο Φορντ αποδέχθηκε την ήττα του, ο νέος - τότε- πρόεδρος άπλωσε κλάδο ελαίας στην πρώτη πρόταση της εναρκτήριας ομιλίας του τον Ιανουάριο του 1977: «Για τον εαυτό μου και για το έθνος μας», είπε ο Κάρτερ με τον Φορντ να κάθεται κοντά του, «θέλω να ευχαριστήσω τον προκάτοχό μου για όλα όσα έκανε για να θεραπεύσει τη χώρα μας».
Από τότε, ο Κάρτερ μπόρεσε να στηριχθεί στον Φορντ κατά τη διάρκεια της τετραετούς προεδρίας του. Ο Φορντ βοήθησε τον διάδοχό του να ασκήσει πιέσεις στους Ρεπουμπλικάνους στο Καπιτώλιο και τον συμβούλευσε για τις συνθήκες της Διώρυγας του Παναμά. Ο Φορντ ήταν μάλιστα το πρώτο τηλεφώνημα του Κάρτερ μετά την επίτευξη της ειρηνευτικής συμφωνίας Αιγύπτου-Ισραήλ.
«Η σχέση μετατράπηκε σε φιλία κατά τη μακρά αεροπορική επιστροφή από την Αίγυπτο το 1981», λέει ο ιστορικός Ρίτσαρντ Νόρτον Σμιθ, πρώην εκτελεστικός διευθυντής του προεδρικού μουσείου του Φορντ στο Γκραντ Ράπιντς και συγγραφέας της οριστικής βιογραφίας του Φορντ, που κυκλοφόρησε πέρυσι.
«Τόσο ο Κάρτερ όσο και ο Φορντ προέρχονταν από ταπεινές καταβολές, υπηρέτησαν στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ και είχαν βαθιά χριστιανική πίστη. Είχαν ισχυρές γυναίκες για μητέρες και συζύγους και ο καθένας τους μεγάλωσε τρεις γιους και μια κόρη. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό που τους έφερε κοντά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο», ανέφερε ο Σμιθ με δόση χιούμορ, «ήταν το γεγονός ότι και οι δύο έβαλαν υποψηφιότητα εναντίον του Ρόναλντ Ρίγκαν».
Ο Κάρτερ και ο Φορντ συνεργάστηκαν σε περισσότερα από 25 έργα από τη δεκαετία του 1980 μέχρι τον θάνατο του Φορντ πριν από 17 χρόνια. Το 1988, προήδρευσαν της «Αμερικανικής Ατζέντας», ενός πρωτοφανούς διακομματικού σχεδίου για την αντιμετώπιση των πολιτικών διαιρέσεων των ΗΠΑ.
Μετά τις αμφιλεγόμενες εκλογές του 2000, ηγήθηκαν μιας επιτροπής εκλογικής μεταρρύθμισης που παρήγαγε κατευθυντήριες γραμμές που εφαρμόστηκαν εν μέρει από το Κογκρέσο. Και μόλις τον προηγούμενο εκλογικό κύκλο, τα ιδρύματά τους συνεργάστηκαν για την προώθηση της πολιτικής εκστρατείας.
Όταν οι πρώην πρόεδροι συγκεντρώθηκαν στην Ουάσινγκτον πριν από 23 χρόνια για να γιορτάσουν την 200ή επέτειο του Λευκού Οίκου, θυμήθηκε κάποτε ο Κάρτερ, «οι ιστορικοί που ήρθαν εκεί για να μιλήσουν συμφώνησαν όλοι ότι οι δύο στενότερες σχέσεις μεταξύ πρώην προέδρων στην ιστορία (της) Αμερικής» ήταν μεταξύ εμού και του Φορντ».
Καθώς οι δύο άνδρες γερνούσαν και ήρθαν πιο κοντά, ο Κάρτερ και ο Φορντ έκαναν μια συμφωνία ότι όποιος ζούσε περισσότερο από τον άλλον θα μιλούσε στην κηδεία του. Ο Φορντ, ο οποίος ήταν 11 χρόνια μεγαλύτερος, πέθανε το 2006 σε ηλικία 93 ετών.
Στην κηδεία στο Γκραντ Ράπιντς, ο Κάρτερ ξεκίνησε τον επικήδειο λόγο του με την εναρκτήρια πρόταση της εναρκτήριας ομιλίας του: «Για τον εαυτό μου και για το έθνος μας, θέλω να ευχαριστήσω τον προκάτοχό μου για όλα όσα έκανε για να θεραπεύσει τη χώρα μας». «Αυτή δεν ήταν απλώς μια επίσημη δέσμευση», δήλωσε ο Σμιθ. «Ήταν η πράξη ενός φίλου που τίμησε έναν φίλο».
Ο Κάρτερ συνέχισε να τιμά τον Φορντ και τα επόμενα χρόνια. Το 2014, έδωσε διάλεξη στο Grand Rapids Community College και αποκάλεσε τον Ford «τον καλύτερο δημόσιο υπάλληλο που γνώρισα ποτέ».
Όταν ο νεότερος γιος του προέδρου Φορντ, ο Στίβεν, απένειμε στον Κάρτερ το βραβείο δημόσιας υπηρεσίας πριν από έξι χρόνια, υπενθύμισε ένα μόνιμο μήνυμα πίστης από τον πατέρα του.
«Νομίζω ότι ήταν ο μπαμπάς που μας έλεγε ότι ήταν τόσο εντυπωσιασμένος από τις κοινές αξίες που είχατε», είπε ο Στίβεν Φορντ στον Κάρτερ, «την κοινή πίστη που είχατε μαζί και η οποία δημιούργησε αυτή τη φιλία ζωής».
