School shooting: Ο τρόμος στα σχολεία πέρασε τον Ατλαντικό

Τα παιδικά γέλια και τα εφηβικά καλαμπούρια μετατρέπονται σε ουρλιαχτά τρόμου, οι αίθουσες του σχολείου από χώρους γνώσης (και ενίοτε βαρεμάρας) γίνονται «οχυρά» απέναντι στον εχθρό που σπέρνει τη φρίκη, τα θρανία και οι καθηγητές λειτουργούν ως ασπίδες. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα ενός school shooting, ενός περιστατικού που για τα ελληνικά δεδομένα μάς φαίνεται τόσο μακρινό – είναι απλά ένας τίτλος σε είδηση, μια σκηνή από αμερικανική ταινία.

Η πρόσφατη εισβολή του 14χρονου μακελάρη στο δημοτικό σχολείο στο Βελιγράδι υπενθυμίζει ότι τέτοια ζοφερά επεισόδια συμβαίνουν και στην Ευρώπη, συμβαίνουν κοντά στη χώρα μας. Πράγματι, δεν γίνεται κάτι τέτοιο σχεδόν σε μηνιαία συχνότητα, όπως στις ΗΠΑ, αλλά με μια μικρή αναδρομή φαίνεται ότι δεν είναι και ανήκουστες τέτοιου είδους επιθέσεις στη Γηραιά Ήπειρο.

Η επίθεση με πυροβολισμούς στο Βελιγράδι είναι η πρώτη στην ιστορία που σημειώνεται σε σχολικό χώρο στα Βαλκάνια. Η μόνη που προηγείται είναι μια περίεργη υπόθεση στη Σόφια της Βουλγαρίας, ανήμερα των Χριστουγέννων του 1974: τότε ένας νεαρός, που του είχε καρφωθεί η έμμονη ιδέα να σκοτώσει την ξαδέλφη του, εισέβαλε με πιστόλι στον κοιτώνα του πανεπιστημίου της και καθώς την έψαχνε, σκότωσε οκτώ άτομα. Ποτέ άλλοτε, όμως, σε βαλκανική χώρα δεν έχει χυθεί αίμα μαθητών μέσα στο σχολείο σε περιστατικό με πυροβολισμούς.

Χωρίς να είναι όλα θανατηφόρα, η Γερμανία έχει την αρνητική πρωτιά με επτά περιστατικά με πυροβολισμούς σε χώρους εκπαίδευσης. Το παλαιότερο ήταν το 1913 – ίσως ήταν από τα πρώτα τέτοια περιστατικά στην Ευρώπη. Πιο πρόσφατα, περίοδος έξαρσης ήταν αυτή μεταξύ του 2002 και του 2009. 

Τα τελευταία χρόνια η Ρωσία ανεβαίνει με ταχύτατους ρυθμούς, με συνολικά έξι περιστατικά και όλα τους θανατηφόρα. Το πρώτο mass shooting στη Ρωσία δεν ήταν στις αρχές του 20ού αιώνα, όπως στη Γερμανία, αλλά μόλις το 2015. Έχει ενδιαφέρον, λοιπόν, πώς αυξήθηκε η ένοπλη βία, επί της ηγεσίας μάλιστα του Βλαντίμιρ Πούτιν, σε μια χώρα που δεν ήξερε μέχρι πρότινος τι εστί περιστατικό μαζικών πυροβολισμών σε σχολείο.

Ακολουθούν όλες οι θανατηφόρες επιθέσεις με όπλα σε σχολεία ή πανεπιστήμια επί ευρωπαϊκού εδάφους από το 2022 μέχρι και το 1989. Συνολικά, πρόκειται για 14 περιστατικά, αλλά είναι αξιοσημείωτο ότι –μαζί με αυτό στο Βελιγράδι– τα 12 από αυτά συνέβησαν τα τελευταία 22 χρόνια (από το 2002 και μετά). Φυσικά, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τέτοια συμβάντα έχουν καταγραφεί και πριν το 1989, αλλά όχι με τέτοια συχνότητα.

Ο 14χρονος που έσπειρε τον θάνατο 

Εννέα νεκροί και πέντε τραυματίες είναι ο μέχρι στιγμής απολογισμός της φριχτής επίθεσης σε δημοτικό σχολείο στο Βελιγράδι της Σερβίας.

Ο 14χρονος δράστης, του οποίου τα αρχικά φέρεται να είναι Κ.Κ., σχεδίαζε την επίθεση εδώ και έναν μήνα με ακρίβεια επαγγελματία, ενώ έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιό του με ψυχρότητα εκτελεστή. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, στο σπίτι του δράστη βρέθηκε σχεδιάγραμμα του σχολείου και κατάλογος με τα ονόματα των μαθητών που ήθελε να σκοτώσει, όπως επίσης και της καθηγήτριας της Ιστορίας που είχε «βάλει στο μάτι» και παλεύει για τη ζωή της.

Είχε επιλέξει με ακρίβεια μέχρι και την ημερομηνία που θα έκανε το χτύπημα, καθώς σήμερα η τάξη είχε τη δεύτερη ώρα το μάθημα της Ιστορίας και η αίθουσα διδασκαλίας βρίσκεται πολύ κοντά στην είσοδο του σχολικού κτιρίου.

Ο έφηβος πυροβόλησε τη δασκάλα του σήμερα το πρωί μέσα στε τάξη σχολείου στο Βελιγράδι, προτού ανοίξει πυρ εναντίον άλλων μαθητών και φρουρών ασφαλείας, σκοτώνοντας οκτώ μαθητές και έναν φύλακα.

Αφού ολοκλήρωσε το αποτρόπαιο έργο του, ο μακελάρης φέρεται να ειδοποίησε ο ίδιος την αστυνομία να έρθει να τον συλλάβει, όπως και έγινε τελικά. Θα οδηγηθεί σε ψυχιατρική κλινική, ενώ συνελήφθησαν και οι γονείς του.

Στο Ιζέφσκ

To πιο πρόσφατο περιστατικό ένοπλης επίθεσης σε σχολείο με νεκρούς σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 στην πόλη Ιζέφσκ της Ρωσίας, όταν ένας ένοπλος άνδρας εισήλθε στον χώρο και άνοιξε πυρ.

Συνολικά, 18 άτομα σκοτώθηκαν και 23 τραυματίστηκαν. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν 11 μαθητές, δύο δάσκαλοι και δύο φύλακες, ενώ ανάμεσα στους τραυματίες βρίσκονταν 22 παιδιά.

Ο δράστης της επίθεσης αυτοκτόνησε.

Τραγωδία σε νηπιαγωγείο στη Ρωσία

Στις 26 Απριλίου του 2022, ο 26χρονος Ρουσλάν Αχτιάμοβ εισέβαλε με καραμπίνα σε νηπιαγωγείο στην πόλη Veshkayma της Ρωσίας.

Αφού πρώτα σκότωσε έναν εργαζόμενο, μπήκε σε αίθουσα την ώρα που τα παιδάκια κοιμούνταν και σκότωσε δύο από αυτά, καθώς και άλλο ένα μέλος του προσωπικού. Στο τέλος, έστρεψε το όπλο προς τον εαυτό του και έδωσε τέλος στη ζωή του.

Επεισόδιο στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης

Αν και η Γερμανία έχει τα περισσότερα περιστατικά με πυροβολισμούς σε χώρους εκπαίδευσης από όλες τις χώρες της Ευρώπης, αυτά σε πανεπιστήμια δεν είναι τόσο συνηθισμένα.

Ένα τέτοιο περιστατικό συνέβη στις 24 Ιανουαρίου 2022. Ο 18χρονος φοιτητής Nikolai G. μπήκε σε αίθουσα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, κατά τη διάρκεια διάλεξης, και άνοιξε πυρ. Ο απολογισμός ήταν ένας νεκρός φοιτητής και τρεις τραυματίες.

Ο Νικολάι διέφυγε από το σημείο και λίγο αργότερα έδωσε τέλος στη ζωή του. Αν και υπήρξαν διάφορες έρευνες και αναλύσεις, τα κίνητρα του δράστη δεν διαλευκάνθηκαν ποτέ.

Σφαγή στο Πανεπιστήμιο της Περμ

Έξι άτομα έχασαν τη ζωή τους και 47 τραυματίστηκαν, όταν ένοπλος άνοιξε πυρ σε πανεπιστήμιο στην πόλη Περμ της Σιβηρίας, στη Ρωσία, τον Σεπτέμβριο του 2021.

Οι εικόνες με τους φοιτητές να πηδούν από τα παράθυρα για να σωθούν από τους πυροβολισμούς έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου.

Δράστης της επίθεσης ήταν ο 18χρονος Τιμούρ Μπεξμανσούροφ, ο οποίος συνελήφθη έπειτα από ανταλλαγή πυροβολισμών με την αστυνομία.

Ο μακελάρης του Καζάν

Στις 11 Μαΐου του 2021, ο 19χρονος φοιτητής Ιλνάζ Γκαλιαβίγεφ εισέβαλε στο παλιό του γυμνάσιο και άρχισε να πυροβολεί αδιακρίτως. Το περιστατικό συνέβη στην πόλη Καζάν, στη μουσουλμανική ημιαυτόνομη Δημοκρατία του Ταταρστάν, στη Ρωσία.

Εννέα άτομα, ανάμεσά τους επτά μαθητές, σκοτώθηκαν και τουλάχιστον 23 τραυματίστηκαν. Ήταν τέτοιο το μένος του δράστη που χρησιμοποίησε ακόμη και έναν αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό μέσα στο παλιό του σχολείο, πέρα από την ημιαυτόματη καραμπίνα με την οποία διέπραξε τους φόνους.

Πριν πραγματοποιήσει τη σφαγή, ανέβασε μια φωτογραφία του στο Telegram όπου φορούσε μάσκα προσώπου με τη λέξη «Θεός» και τη λεζάντα «σήμερα θα σκοτώσω μερικά βιοαπόβλητα και θα αυτοκτονήσω».

Ωστόσο, ο Γκαλιαβίγεφ δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το σχέδιό του, αφού συνελήφθη. Η δίκη του άρχισε πέρσι και μόλις πριν λιγότερο από έναν μήνα, στις 13 Απριλίου, καταδικάστηκε σε ισόβια φυλάκιση.

Μακελειό στην Κριμαία

Οι εικόνες από τη συγκεκριμένη επίθεση, στις 17 Οκτωβρίου 2018, είχαν επίσης κάνει τον γύρο του κόσμου. Πρόκειται για την πιο θανατηφόρα επίθεση σε χώρο εκπαίδευσης σε περιοχή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Δράστης ήταν ο 18χρονος Βλαντισλάβ Ροσλιακόβ, πρώην φοιτητής του Πολυτεχνικού Κολλεγίου του Κερτς. Ο νεαρός αγόρασε νόμιμα μια καραμπίνα έναν μήνα πριν την επίθεση και έσπειρε τον θάνατο στην τεχνική σχολή, σκοτώνοντας 20 ανθρώπους (κυρίως σπουδαστές) και τραυματίζοντας άλλους 70.

Δεν δίστασε, μάλιστα, να εκπυροσκροτήσει και μια βόμβα με καρφιά για να επιτελέσει το μακάβριο έργο του. Τελικά ο 18χρονος αυτοκτόνησε.

Ομηρία και αίμα στη Μόσχα

Στις 3 Φεβρουαρίου 2015, o 15χρονος μαθητής Σεργκέι Γκορντέγιεβ μπήκε στο 263ο σχολείο στο προάστιο Otradnoye της Μόσχας και άνοιξε πυρ, σκοτώνοντας τον καθηγητή του στη Γεωγραφία. Θεωρείται το πρώτο χρονικά περιστατικό με πυροβολισμούς σε σχολείο στη Ρωσία.

Εν συνεχεία, κράτησε ομήρους 29 συμμαθητές τους. Εντωμεταξύ, στο σχολείο έσπευσαν δύο αστυνομικοί –οι πρώτοι που έφτασαν στο σημείο– και ο νεαρός σκότωσε τον έναν από αυτούς. Τελικά, ο δράστης παραδόθηκε στις αρχές.

Ο Γκορντέγιεβ διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και το δικαστήριο τον καταδίκασε απλά σε εγκλεισμό σε ψυχιατρείο, ενώ υποχρέωσε τους γονείς του να πληρώσουν αποζημίωση στην οικογένεια του καθηγητή που σκότωσε.

Η σφαγή στο Βίνεντεν

Πρόκειται για το πιο πολύνεκρο περιστατικό σε σχολείο στην ιστορία της Γερμανίας. Ντυμένος με μαύρη στρατιωτική περιβολή, ο 17χρονος Τιμ Κρέτσμερ εισέβαλε με όπλο στο γυμνάσιο Albertville Realschule στην πόλη Βίνεντεν, από όπου είχε αποφοιτήσει τον προηγούμενο χρόνο. Το ημερολόγιο έδειχνε 11 Μαρτίου του 2009.

Ο νεαρός σκότωσε εννέα μαθητές και τρεις καθηγητές, πυροβολώντας τα περισσότερα θύματά του στο κεφάλι. Το δράμα, όμως, δεν τελείωσε εκεί: αφού διέφυγε από το σημείο, σκότωσε έναν 56χρονο κηπουρό.

Έπειτα, μπήκε με τη βία στο αυτοκίνητο ενός άνδρα με το όνομα Ίγκορ Βολφ και υπό την απειλή όπλου τον ανάγκασε να οδηγήσει προς μια πόλη που βρισκόταν σε απόσταση 40 χιλιομέτρων. Κάποια στιγμή, κοντά στο τέλος της διαδρομής, ο Βολφ κατάφερε να κάνει μια απότομη μανούβρα με το αυτοκίνητο και να πεταχτεί έξω από αυτό. «Γιατί το κάνεις αυτό;» είχε ρωτήσει τον δράστη, για να πάρει την απάντηση «για πλάκα».

Ο Κρέτσμερ συνέχισε ακάθεκτος πεζός και βρέθηκε σε μια βιομηχανική περιοχή με καταστήματα, όπου σκότωσε άλλα δύο άτομα. Τελικά, ενώ η Αστυνομία τον είχε περικυκλώσει και είχε ανοίξει πυρ προς το μέρος του, ο νεαρός αυτοκτόνησε. Ο συνολικός απολογισμός των νεκρών, μαζί με τον δράστη, ήταν 16 άτομα.

Τα δύο back-to-back περιστατικά στη Φινλανδία

Ήταν 23 Σεπτεμβρίου 2008, όταν ο νεαρός Μάτι Σάαρι εισέβαλε στην επαγγελματική σχολή, όπου φοιτούσε και ο ίδιος, στο Kauhajoki της βορειοδυτικής Φινλανδίας.

Ο δράστης της επίθεσης σκότωσε εννιά άλλους μαθητές, καθώς και ένα μέλος του προσωπικού, πριν στρέψει το όπλο προς τον εαυτό του.

Πριν από λιγότερο από έναν χρόνο, στις 7 Νοεμβρίου 2007, είχε συμβεί το πιο πολύνεκρο περιστατικό με πυροβολισμούς σε σχολείο στην ιστορία της χώρας. Για σχεδόν τρεις ώρες, ο 18χρονος Πέκα-Έρικ Άουβινεν σκόρπισε τον τρόμο στο λύκειο Jokela της ομώνυμης πόλης, σκοτώνοντας συνολικά οκτώ άτομα και τραυματίζοντας (άμεσα ή έμμεσα) δεκάδες ακόμα.

Ο νεαρός μπήκε αργοπορημένος στο σχολείο, όπου φοιτούσε και ο ίδιος, σκοτώνοντας πρώτα έναν μαθητή στον διάδρομο και άλλους τρεις στην τουαλέτα. Στη συνέχεια, κυνήγησε και σκότωσε τη νοσοκόμα του σχολείου.

Ενώ καθηγητές και μαθητές είχαν ήδη αρχίσει να κλειδώνονται στις τάξεις, ο Άουβινεν άρχισε να πυροβολάει τις κλειστές πόρτες. Τελικά, βρήκε δύο άτυχους μαθητές που είχαν μείνει εκτός τάξεως και σκότωσε τον έναν.

Έπειτα, άρχισε να χύνει ένα μείγμα πετρελαίου και βενζίνης, προσπαθώντας εις μάτην να βάλει φωτιά στο σχολείο. Κάποια στιγμή, πέτυχε και τη διευθύντρια του σχολείου την ώρα που προσπαθούσε να φύγει από το σημείο και τη σκότωσε με επτά σφαίρες.

Ανενόχλητος, κατάφερε να μπει σε μια αίθουσα και άρχισε να τρομοκρατεί τους μαθητές και τους καθηγητές χωρίς να σκοτώσει κανέναν. Σε εκείνο το σημείο, επιτέλους εμφανίστηκε η αστυνομία. Έπειτα από ανταλλαγή πυροβολισμών, ο 18χρονος πήγε σε μια τουαλέτα και αυτοκτόνησε.

Η τραγωδία στο Έρφουρτ

Ήταν η αποβολή του από το σχολείο Gutenberg, στο Έρφουρτ της Γερμανίας, που όπλισε το χέρι του 19χρονου Ρόμπερτ Στάινχαουζερ. Στις 26 Απριλίου 2002, πήρε ένα πιστόλι 9 χιλιοστών, μια καραμπίνα και ένα μαχαίρι και γύρισε στο σχολείο από το οποίο είχε αποβληθεί.

Εκεί, σκότωσε 13 μέλη του προσωπικού και έναν από τους αστυνομικούς που έσπευσαν στο σημείο, προτού βάλει τέλος στη ζωή του.

Αν και, σύμφωνα με μαρτυρίες, ο νεαρός απέφευγε εσκεμμένα να στρέψει τα πυρά του προς μαθητές, τη ζωή τους από τα σκάγια έχασαν και δύο ανήλικοι.

Το μακελειό στο Ντάνμπλεϊν

Τον Μάρτιο του 1996, ο 43χρονος Τόμας Χάμιλτον εισέβαλε ένοπλος σε δημοτικό σχολείο στο Ντάνμπλεϊν της Σκωτίας, σκότωσε 16 παιδιά, τη δασκάλα τους και στη συνέχεια αυτοκτόνησε.

Στον απόηχο της τραγωδίας, η βασίλισσα Ελισάβετ βρέθηκε στο σχολείο όπου έγινε η επίθεση και απέτισε φόρο τιμής στα θύματα.

Από τότε, εισήχθη σκληρή νομοθεσία για τα όπλα σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, μειώνοντας δραματικά κάθε είδους περιστατικά μαζικών πυροβολισμών.

Το μόνο περιστατικό στη Δανία

Το μοναδικό περιστατικό με πυροβολισμούς σε εκπαιδευτικό χώρο στη Δανία συνέβη το μακρινό 1994. Στις 4 Απριλίου, ο 35χρονος φοιτητής Φλέμινγκ Νίλσεν πήρε μια αυτοσχέδια καραμπίνα, μπήκε στο Πανεπιστήμιο Aarhus και πυροβόλησε τέσσερις φοιτήτριες, με δύο από αυτούς να βρίσκουν τραγικό θάνατο.

Στη συνέχεια, ο Νίλσεν πήγε στις τουαλέτες του υπογείου και αφαίρεσε τη ζωή του. Σύμφωνα με την αυτοψία, ο δράστης είχε πάρει φαρμακευτική ουσία πριν την επίθεση, ενώ στο σπίτι του βρέθηκε σημείωμα που εξηγούσε την πρόθεσή του να αυτοκτονήσει «γιατί δεν άντεχε άλλο» τη ζωή, αφού πρώτα όμως αφαιρέσει και τις ζωές άλλων.

Στο πρώτο περιστατικό στη Φινλανδία ο δράστης δεν τιμωρήθηκε ποτέ

Πρόκειται για το πρώτο school shooting που καταγράφηκε στη Φινλανδία και συνέβη στις 25 Ιανουαρίου 1989.

Ένας 14χρονος τότε μαθητής πήρε ένα πιστόλι που ανήκε στον πατέρα του και το πήγε στο γυμνάσιο Raumanmeri στην πόλη Ράουμα. Εκεί, πυροβόλησε και σκότωσε δύο συμμαθητές του.

Ο δράστης ισχυρίστηκε ότι ήταν θύμα bullying. Λόγω του γεγονότος ότι ήταν κάτω των 15 ετών, δεν του ασκήθηκε πότε ποινική δίωξη με βάση την τότε νομοθεσία.