Κατερίνα Ταγαρά, Τώνια Τσαρούχα και Φώτης Σκουρλέτης μιλούν για τα βιβλία τους: «Αποτεφρώσεις», «O Κήπος της ανυπακοής» και «Μεταμορφώσεις» (εκδόσεις Βακχικόν).
Συνέντευξη στον Γιάννη Παπαδόπουλο
Πρόσφατα οι εκδόσεις Βακχικόν κυκλοφόρησαν τρεις νέες ποιητικές συλλογές αξιόλογων νέων και αλλά ήδη δοκιμασμένων ποιητών. Οι Κατερίνα Ταγαρά και Τώνια Τσαρούχα κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση με τις «Αποτεφρώσεις» και τον «Κήπο της ανυπακοής» αντίστοιχα. Ενώ ο Φώτης Σκουρλέτης, μετά την υποψηφιότητα για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή «Γιάννης Βαρβέρης» της Εταιρείας Συγγραφέων για τα «Φαντάσματα», επανέρχεται μετά από σχεδόν τρία χρόνια με τις «Μεταμορφώσεις». Ας τους ακούσουμε σε αυτήν την κοινή τους συνέντευξη.
Τι είναι εκείνο που σας ωθεί να γράφετε;
Κ.Τ. Η ανάγκη μου να επικοινωνήσω την κατάσταση των πραγμάτων Τ.Τ. Η τριβή με τις λέξεις και τις ιδέες μέσω της ανάγνωσης, το νευρικό μου σύστημα (δεν θα πω «οι δαίμονές μου») και κυρίως, η υπερβολική πραγματικότητα που δεν την αντέχω, ούτε την κατανοώ δίχως τη διαμεσολάβηση των λέξεων. Φ.Σ. Η έμφυτη ανάγκη για έκφραση και επικοινωνία. Η εκδήλωση της συναισθηματικής μου κατάστασης. Η αποτύπωση μιας στιγμής του προσωπικού μου χωροχρόνου.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσάς είναι να καταφέρετε να εκφράσετε τη σκέψη σας πάνω στο χαρτί;
Κ.Τ. Γίνεται δύσκολο όταν δεν μπορώ να διακρίνω την αφετηρία. Τ.Τ. Γράφοντας λογοτεχνία κάνεις κάτι διαφορετικό απ' το να εκφράζεις απλώς τις σκέψεις σου στο χαρτί. Πρόκειται για κάτι πιο περίπλοκο, στην ουσία κατασκευάζεις μια γλωσσική υπερπραγματικότητα. Επομένως, η γλώσσα είναι που κατευθύνει, δυσκολεύει ή διευκολύνει αυτή την κατασκευή, το πώς δηλαδή θα μπουν οι λέξεις στη σειρά, και είναι φορές που οι λέξεις ρέουν ανεμπόδιστα και το ποίημα μοιάζει να γράφεται από μόνο του, κι άλλες φορές που πρέπει να το ζορίσεις αρκετά μέχρι να πάρει τη μορφή που θέλεις. Φ.Σ. Άλλοτε είναι εύκολο κι άλλοτε δύσκολο. Εξαρτάται από τη στιγμή και την καθαρότητα της σκέψης. Μάλλον θα έλεγα ότι είναι θέμα συντονισμού σκέψης και συναισθήματος.
Ποιες είναι οι επιρροές σας;
Κ.Τ. Είναι τόσες πολλές που δεν ξεχωρίζουν. Τ.Τ. Οι περισσότερες δεν είναι συνειδητές και δεν προέρχονται μόνο από την ποίηση. Αντλώ ερεθίσματα και ιδέες από τον δοκιμιακό λόγο, την πεζογραφία, το θέατρο και τις άλλες τέχνες. Δεν μας επηρεάζουν, κατ' ανάγκη, οι δημιουργοί που μας αρέσουν περισσότερο αλλά εκείνοι που εξυπηρετούν την άρθρωση της δικής μας φωνής. Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω ότι η Έμιλυ Ντίκινσον ήταν ένας σημαντικός οδηγός για τη συγγραφή του βιβλίου μου, όχι τόσο με τα ποιήματα της, αλλά κυρίως με την αλληλογραφία της και τον τρόπο ζωής της. Φ.Σ. Τα πάντα. Οτιδήποτε αντιλαμβάνομαι με τις αισθήσεις μου και κυρίως όλα όσα με ξεπερνούν και βρίσκονται σε ένα απέραντο πεδίο που εκτείνεται πέρα από τον κόσμο των αισθήσεων. Το άγνωστο.
Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σας;
Κ.Τ. Η δυσκολία. Η αποδοχή της δυσκολίας. Η στιγμή. Τ.Τ. Η λογοτεχνία, η ενηλικίωση, ο έρωτας, η μνήμη, η πολιτικοκοινωνική συνθήκη η αναζήτηση της ταυτότητας και τα έμφυλα ζητήματα. Φ.Σ. Η παρατήρηση του εαυτού μου και όλων όσων με περιβάλλουν. Η αναζήτηση της ουσίας των πραγμάτων πίσω από την υλική τους υπόσταση.
Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο σας.
Κ.Τ. Οι «Αποτεφρώσεις» είναι μία ποιητική συλλογή. Είναι στιγμιότυπα συναισθημάτων που ζουν μέσα σε εικόνες. Τ.Τ. Είναι ένα αρκετό προσωπικό βιβλίο, όπου η αυτοβιογραφία συνυφαίνεται με την μυθοπλασία και η εξομολογητική ποίηση συνδυάζεται με τη μυθική μέθοδο. Στις σελίδες του παρελαύνουν υπαρκτά και μυθικά πρόσωπα ως αλληγορίες του εγώ και της (γυναικείας) εμπειρίας. Τα ομιλούντα ποιητικά υποκείμενα αρθρώνουν έναν λόγο ανυπακοής αλλά και επιθυμίας για αυτοπραγμάτωση και επικοινωνία. Αναπόφευκτα βέβαια, όταν γράφεις για τον εαυτό σου, γράφεις και για την εποχή σου. Ως εκ τούτου, Ο κήπος της ανυπακοής είναι ένα βιβλίο όχι μόνο για το ατομικό αλλά και για το συλλογικό βίωμα και την κοινωνικοπολιτική συνθήκη μέσα στην οποία γράφτηκε. Φ.Σ. Οι «Μεταμορφώσεις» είναι μια συλλογή ποιημάτων που γράφτηκαν μέσα σε μια δεκαετία (2009-2018). Παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία ως προς τη φόρμα και το περιεχόμενο. Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρεις ενότητες και ο αναγνώστης μπορεί να συναντήσει ποιήματα με θέμα τον έρωτα, το χωρισμό, το καλοκαίρι, όπως επίσης ποιήματα πολιτικά, κοινωνικά, κ.ά.
Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι;
Κ.Τ. Δεν γνωρίζω. Προσωπικά οι λέξεις με ακολουθούν από πάντα. Είναι ο τρόπος μου να επικοινωνώ. Τ.Τ. Η ανάγνωση ενδέχεται να σε οδηγήσει στη συγγραφή την οποία εξελίσσεις δουλεύοντας με τις λέξεις. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει μια έμφυτη δημιουργική σπίθα, η δουλειά δεν αρκεί, το πολύ πολύ να σε βοηθήσει να γίνεις ένας καλός τεχνίτης του λόγου. Φ.Σ. Δεν πιστεύω στη μοίρα, δηλαδή σε μια προκαθορισμένη γραμμή της ζωής μας, την οποία ακολουθούμε τυφλά κι όταν προσπαθήσουμε να παρεκκλίνουμε από αυτή, ένα αόρατο χέρι θα μας επαναφέρει στη θέση μας. Πιστεύω ότι όλα μπορούν να συμβούν. Όλα είναι στο χέρι μας ή, καλύτερα, στο μυαλό μας.
Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας, τι θα ήταν αυτό;
Κ.Τ. Θα ήταν ωραίο να υπάρχει και κρατική υποστήριξη. Η τέχνη μάς αφορά όλους. Χρειάζεται να επενδύουμε στον πολιτισμό. Τ.Τ. Θα έκανα την ελληνική λογοτεχνία περισσότερο εξαγώγιμη, δημιουργώντας και υποστηρίζοντας μεταφραστικά προγράμματα και δραστηριότητες για τη προώθηση των λογοτεχνικών βιβλίων στο εξωτερικό. Φ.Σ. Δεν θα άλλαζα κάτι στη λογοτεχνία αλλά σε εμένα. Θα ήθελα να διάβαζα πιο συχνά και πιο εύκολα. Δυσκολεύομαι να κρατήσω το ενδιαφέρον μου όταν τα βιβλία είναι πολυσέλιδα.
Έχετε επόμενα συγγραφικά σχέδια;
Κ.Τ. Όσο γεννιούνται ποιήματα και έχω επιθυμία, θα τα μοιράζομαι. Φ.Σ. Η επόμενη ποιητική συλλογή είναι στα σχέδιά μου αλλά όχι άμεσα. Επίσης, υπάρχει στο μυαλό μου ένα βιβλίο που θα ήθελα να γράψω μέσα στο 2022. Θα βασίζεται σε προσωπικά βιώματα.
25°
Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο σας.
