Στο βιβλίο του Φαμπιάν Περιέ «Αλέξης Τσίπρας και οι μεταμορφώσεις της πολιτικής» που κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδόσεις Τόπος, μαθαίνουμε άγνωστα παρασκήνια.
Ο Φαμπιάν Περιέ μοιράζει τη ζωή του σε Ελλάδα και Γαλλία. Τα τελευταία 11 χρόνια είναι ανταποκριτής στη χώρα μας των εφημερίδων Liberation (Γαλλία), Le Soir (Βέλγιο), Le Temps (Ελβετία), αρκετών επαρχιακών και του ραδιοφώνου Europe 1. Παρακολούθησε από κοντά την πορεία του αρχηγού του Σύριζα και πρώην πρωθυπουργού, έζησε όλες τις στιγμές των θριάμβων και της ήττας, βρέθηκε μέσα στο Μαξίμου, μίλησε με πολλούς συντρόφους του πρωθυπουργού, ανάμεσα στους οποίους όπως φαίνεται από το βιβλίο ο Γιάννης Μηλιός, ο Στέλιος Κούλογλου, η θεία του πρωθυπουργού Λαοκρατία Λάππα και η συμμαθήτριά του Βίκυ Κοβάνη στο Λύκειο Αμπελοκήπων, η οποία διηγείται πώς έγινε γραμματέας της ΚΝΕ στο σχολείο:
Μέσα σ’ αυτό το κάπως τοξικό πολιτικό κλίμα, ο Αλέξης Τσίπρας συνεχίζει τα μαθήματά του στην ΚΝΕ. Αρχίζει μάλιστα να ανεβαίνει λίγο λίγο στην ιεραρχία της. Η Βίκυ Κοβάνη γραμματέας της ΚΝΕ στο λύκειο των Αμπελοκήπων, παίζει ξανά κάποιο ρόλο σ’ αυτό: «Όταν έφυγα από γραμματέας της ΚΝΕ στο λύκειο των Αμπελοκήπων, το 1989, άφησα στη θέση μου τον Αλέξη Τσίπρα», μας αφηγείται. «Ήταν ένας άνθρωπος πολύ ήρεμος και ήσυχος, που ήξερε να κερδίζει την εμπιστοσύνη των άλλων. Όταν μιλούσε, ο λόγος του είχε πάντα εξαιρετική συνοχή. Αν και δεν θα έλεγα ότι μιλούσε συχνά».
«Εμπιστοσύνη»: αυτή είναι η λέξη-κλειδί. Ήταν αυτό που πιθανότατα είχε ανάγκη η οργάνωση την εποχή που ο Αλέξης Τσίπρας διαδέχεται τη Βίκυ Κοβάνη. Καθώς, όπως λέει η ίδια, «η χρονιά εκείνη θα ήταν πολύ δύσκολη για την ΚΝΕ. Αυτός μπορούσε να ενώσει τον κόσμο».
Η Δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο
Το 2008, αρχηγός πια του Συνασπισμού, ο Αλέξης Τσίπρας δείχνει για μια ακόμα φορά, τη μεγάλη του ικανότητα να χειρίζεται τα Μέσα Ενημέρωσης, να προκαλεί επικοινωνιακά γεγονότα και να κερδίζει τον πόλεμο της προπαγάνδας με απλές κινήσεις. Είναι Ιούλιος, ο μήνας για την καθιερωμένη δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο, στην οποία εμφανίζεται ντυμένος επίτηδες με τζην και συνοδευόμενος:
Αθήνα, 24 Ιουλίου 2008, μια ηλιόλουστη μέρα. Ο Αλέξης Τσίπρας γιορτάζει τα τριακοστά τέταρτα γενέθλιά του. Χαμογελαστός, φορώντας ένα σκούρο μπλουτζίν, λευκό πουκάμισο κι ένα μαύρο ριγέ σακάκι με κατακόκκινη φόδρα, φτάνει στη δεξίωση που διοργανώνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας για την επέτειο της αποκατάστασης της δημοκρατίας.
Ο νεαρός πρόεδρος του Συνασπισμού δεν συνοδεύεται από τη Μπέτυ, τη σύντροφό του, που είναι γνωστή σε όλο το περιβάλλον του αφού το ζευγάρι γνωρίστηκε το 1987 στο γυμνάσιο των Αμπελοκήπων. Το βράδυ εκείνο, πλάι στον Τσίπρα στέκεται μια όμορφη και άγνωστη νέα γυναίκα 23 ετών, η Καντίτσα Σάνγκο. Φορά ένα κομψό εμπριμέ φόρεμα και μια κοντομάνικη ζακέτα σε εκτυφλωτικό πορτοκαλί χρώμα. Γεννημένη στην Ελλάδα με καταγωγή από τη Σιέρα Λεόνε, μιλά άψογα ελληνικά και κατά τη διάρκεια της βραδιάς αναφέρεται στους στίχους του τραγουδιού «Όνειρο ζω» του Μιχάλη Χατζηγιάννη, ενός τραγουδιστή που ήταν πολύ της μόδας εκείνη την εποχή. Αλλά η Καντίτσα Σάνγκο δεν έχει ελληνική υπηκοότητα. […] Γιατί προσκάλεσε αυτό το νέο κορίτσι σε μια τόσο επίσημη εκδήλωση; Ο Αλέξης Τσίπρας εξηγεί την κίνησή του: «Σήμερα η δημοκρατία μας γίνεται 34 ετών. Πρέπει να τονίσουμε ότι δεν είναι ανοιχτή σε όλους τους πολίτες. Υπάρχουν πολίτες χωρίς χαρτιά, χωρίς δουλειά, χωρίς μέλλον και χωρίς δικαιώματα, και αυτό θέλουμε να καταδείξουμε σήμερα».
Κατά τη διάρκεια της βραδιάς, η Καντίτσα Σάνγκο συζητά με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, που προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ, καθώς και με άλλους πολιτικούς ηγέτες, ειδικά τον Γιώργο Παπανδρέου. Αυτές οι εικόνες κάνουν τον γύρο των τηλεοπτικών καναλιών, οι εφημερίδες είναι γεμάτες από φωτογραφίες του απρόσμενου διδύμου που παρουσιάστηκε στην προεδρική δεξίωση. Η Καντίτσα Σάνγκο και ο Αλέξης Τσίπρας κλέβουν την παράσταση από την παλιά πολιτική τάξη. Ο στόχος επιτεύχθηκε. Η σκηνή υπήρξε εμβληματική για μια ολόκληρη γενιά. Αν και σήμερα αρκετοί βεβαιώνουν ότι η ιδέα αυτή άνηκε στην Μπέτυ, το κέρδος το εισπράττει ο Αλέξης Τσίπρας. Έδειξε ότι μπορεί να δημιουργήσει θόρυβο γύρω από το όνομά του και επιβεβαίωσε τον ρόλο του ταραξία που ήθελε να παίξει σε μια χώρα όπου το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ κυριαρχούσαν στην πολιτική σκηνή για περισσότερες από τρεις δεκαετίες […]
Η επίσκεψη στην Αμερική
Στις περιγραφές του Περιέ, αποκαλύπτεται ένα ιδιαίτερο περιστατικό, το οποίο είχε εντυπωσιάσει τον Γιάννη Μηλιό και το εκμυστηρεύεται στον συγγραφέα. Είναι Ιανουάριος του 2013 και το πολυσυζητημένο ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στην Αμερική.
Αλλά η στιγμή που έχει βαρύνουσα σημασία για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η επίσκεψη του Τσίπρα στο BrookingsInstitutionστην Ουάσινγκτον, μία από τις παλαιότερες αμερικανικές thinktanks. Με μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια λόγω της διαφοράς της ώρας, ο Αλέξης Τσίπρας, με σκούρο μπλε κοστούμι και γαλάζιο πουκάμισο, κάνει μια ομιλία στην οποία εκφράζει τις θέσεις του […]
«[…] Ήμασταν πάντα και θα είμαστε πάντα ένα ευρωπαϊκό κόμμα. Και ο στόχος μας είναι να σώσουμε τη χώρα και να τη διατηρήσουμε στη ζώνη του ευρώ»
Αυτό που εξέπληξε περισσότερο τον Γιάννη Μηλιό είναι ένα μικρό στιγμιότυπο. «Πήγαμε σε ένα ραντεβού στο Ινστιτούτο για τη Νέα Οικονομική Σκέψη. Το ινστιτούτο αυτό είναι ένα ερευνητικό κέντρο κι ένας από τους ιδρυτές του είναι ο Ούγγρος δισεκατομμυριούχος Τζορτζ Σόρος». Σύμφωνα με τον Γιάννη Μηλιό, αυτή η συνάντηση δεν ήταν προγραμματισμένη. «Όταν φτάσαμε, στο κέντρο του Μανχάταν, ο άνθρωπος που μας άνοιξε την πόρτα ήταν ο Γιάνης Βαρουφάκης! Είναι αυτός που θα οργανώσει το δεύτερο «αμερικανικό ταξίδι» του Αλέξη Τσίπρα, από τις 4 έως τις 7 Νοεμβρίου του 2013. Θα τον συνοδεύσει στο Τέξας, όπου ο Τσίπρας θα δώσει δυο ομιλίες στη Σχολή Δημόσιων Υποθέσεων LBJ [εκ του LyndonB.Johnson], μια σχετικά με την κρίση και μια για το ζήτημα του ευρώ. Και πάλι, θα πάει στην Ουάσινγκτον και τη Νέα Υόρκη: η επίσκεψη θα είναι πάντα οργανωμένη από τον Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος είχε, σύμφωνα με διάφορες πηγές, γράψει και τις ομιλίες.
Ο οικονομολόγος Ερίκ Τουσέν, εκπρόσωπος της Επιτροπής για τη Διαγραφή του Χρέους στον Τρίτο Κόσμο αποκαλύπτει ότι είχε ανταλλάξει πολλές φορές απόψεις με τον πρώην πρωθυπουργό γι’ αυτό το θέμα:
«Στην αρχή ο Αλέξης Τσίπρας λάμβανε σοβαρά υπόψη την ανάγκη ενός λογιστικού ελέγχου του χρέους, σε συνδυασμό με την αναστολή πληρωμής του», λέει ο Τουσέν, ο οποίος ήταν επίσης μέλος της Επιτροπής Εσωτερικού Ελέγχου του Δημόσιου Χρέους στο Εκουαδόρ, η οποία είχε συσταθεί το 2007 από τον πρόεδρο Ραφαέλ Κορέα. Αυτός επιμένει: το ζήτημα του χρέους είναι ένα βασικό εργαλείο στον συσχετισμό δυνάμεων με τους δανειστές. «Στο πλαίσιο των συναντήσεών μου με τον Αλέξη Τσίπρα, κατάλαβα ότι εκείνος ήθελε να αποφύγει τη σύγκρουση και ότι κατά τη γνώμη του η αναστολή πληρωμών δεν θα λειτουργούσε. Στην πραγματικότητα, δεν ασπάστηκε ποτέ την ιδέα ενός λογιστικού ελέγχου του χρέους». Εξάλλου, όπως επισημαίνει ο Ερίκ Τουσέν στην ομιλία του στις Βρυξέλλες, ο Αλέξης Τσίπρας δεν έθεσε καν το ζήτημα της διαγραφής του ελληνικού χρέους.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης γίνεται ο νέος υπουργός Οικονομικών, παρότι δεν ανήκει στον ΣΥΡΙΖΑ και έχει ασκήσει κριτική στο οικονομικό πρόγραμμα του κόμματος του Τσίπρα. Άλλο ένα όνομα ήταν υποψήφιο γι’ αυτή τη θέση. Αυτό του Γιάννη Μηλιού. Δεν θα επιλεγεί. Σύμφωνα με ένα στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, το επιχείρημα ήταν το εξής: «Ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν ένας φημισμένος οικονομολόγος, που μας έδινε συμβουλές όταν ήμασταν στην αντιπολίτευση. Είχε επίσης μια πλευρά «ροκ σταρ» που μας βοηθούσε να κερδίσουμε τη συμπάθεια κάποιων στην Ευρώπη. Στην αρχή, ο Αλέξης Τσίπρας ήταν πεπεισμένος ότι σκεφτόταν ορθά, ότι είχε ένα ισχυρό σχέδιο». Γι’ άλλους, ήταν μια μοιραία επιλογή, που όμως είχε γίνει πολύ πριν από τον Ιανουάριο του 2015. «Ο Αλέξης Τσίπρας μού είχε εμπιστευτεί ότι θα έδινε αυτή τη θέση στον Βαρουφάκη. Το θυμάμαι πολύ καλά, ήταν στη διάρκεια μιας συνάντησης στις 20 Δεκεμβρίου 2013, στο γραφείο του στη Βουλή, όπου συζητήσαμε γι ‘αυτό το σχέδιο. Από τη μια πλευρά, ήταν πεπεισμένος ότι ήταν ο καλύτερος. Από την άλλη πλευρά, πίστευε ότι έπρεπε να βάλει υπουργό κάποιον που δεν ήταν μέλος του ΣΥΡΙΖΑ», αφηγείται σήμερα ο Γιάννης Μηλιός. Τη νύχτα της 25ης προς την 26η Ιανουαρίου, ο Αλέξης Τσίπρας καλεί τον Γιάννη Μηλιό και του προτείνει μια θέση. «Μου ζήτησε να επιλέξω ανάμεσα στον Τουρισμό και τη Ναυτιλία. Δέκα λεπτά μετά, τον πήρα τηλέφωνο και αρνήθηκα την προσφορά».
Το «Όχι» που έγινε «Ναι»
Όταν φτάνει η στιγμή που αποτέλεσε ταυτόχρονα θρίαμβο και Βατερλώ, η στιγμή του δημοψηφίσματος, τα πράγματα στο μυαλό των πρωταγωνιστών ακόμα και σήμερα, φαίνονται συγκεχυμένα. Τελικά ποιος ήθελε το Όχι στο δημοψήφισμα;
Καθώς η συμφωνία θεωρήθηκε ακόμα χειρότερη από τα προηγούμενα μνημόνια, έγινε αντιληπτή σαν μια ταπείνωση για την κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό. Το κείμενο τα προβλέπει όλα, μέχρι και τις ημερομηνίες προκειμένου να αρχίσουν να εφαρμόζονται τα μέτρα. […]
Στους διαδρόμους της Βουλής η ένταση είναι αισθητή. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου, η πρόεδρος της Βουλής, είναι έξαλλη. Πιστεύει ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει υποταχθεί στον εκβιασμό των Βρυξελλών […]
Η γαλλική εφημερίδα LeCanardenchaîné αναφέρει ότι στα τέλη Ιουνίου ο Αλέξης Τσίπρας είχε εξομολογηθεί στον Φρανσουά Ολάντ κάτι που ο τελευταίος μετέφερε ως εξής: «Με πληροφόρησε ότι αν υποχωρούσε πολύ στις απαιτήσεις της τρόικας, κινδύνευε να χάσει όχι μόνο το κόμμα του, αλλά επίσης και τη σύντροφό του, που είναι πιο αριστερή απ’ αυτόν». […]
Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης στο Μέγαρο Μαξίμου, ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου ρώτα τον Τσίπρα γιατί δεν παραιτήθηκε μετά την υπογραφή της συμφωνίας: «Θα είχε γίνει ήρωας για μια μέρα ίσως. Αλλά μετά; Οι Έλληνες θα έρχονταν να μας βρουν και να μας κρεμάσουν! Η λέξη «Αριστερά» θα ήταν απαγορευμένη».
2019. Το φινάλε
Ο Φαμπιάν Περιέ αποκαλύπτει ότι παρ’ ότι οι δημοσκοπήσεις έδιναν μεγάλη διαφορά υπέρ της ΝΔ, η ομάδα του Μαξίμου δεν πίστευε ότι θα χάσει τις εκλογές.
«Το απόγευμα στο Μαξίμου, αρνούνταν να πιστέψουν τις πληροφορίες που έφταναν. Κατά τη γνώμη τους, ήταν λανθασμένες», λέει ένας συνεργάτης. «Μέχρι τις πέντε το απόγευμα, ο κύκλος γύρω από τον Αλέξη Τσίπρα αρνιόταν την πραγματικότητα των exitpolls», λέει ο Στέλιος Κούλογλου, ο οποίος δεν εκπλήσσεται από αυτή την άρνηση. Θυμάται να μιλά στον Αλέξη Τσίπρα σχετικά με μια δημοσκόπηση του Φεβρουαρίου που έδινε στη Νέα Δημοκρατία μεγάλο προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ: «Είπε ότι όλες οι δημοσκοπήσεις ήταν λάθος». Ο ευρωβουλευτής προσθέτει: «Κάποια στιγμή αργότερα, μου έστειλε μια φωτογραφία μιας πολυπληθούς συγκέντρωσης σε μια πλατεία και μου έκανε ειρωνικά την ερώτηση με SMS: «Έτσι καταρρέουμε;»
17°
Αλλά η στιγμή που έχει βαρύνουσα σημασία για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η επίσκεψη του Τσίπρα στο Brookings Institution στην Ουάσινγκτον, μία από τις παλαιότερες αμερικανικές think tanks. Με μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια λόγω της διαφοράς της ώρας, ο Αλέξης Τσίπρας, με σκούρο μπλε κοστούμι και γαλάζιο πουκάμισο, κάνει μια ομιλία στην οποία εκφράζει τις θέσεις του […]
