«NYC: Hopes, dreams and hard times» (Πόλη της Νέας Υόρκης: Ελπίδες, όνειρα και δύσκολοι καιροί). «Νεα Υόρκη τώρα: Κρίση, Ομπάμα, 11η Σεπτεμβρίου. 150 συμμετέχοντες. Πορτρέτα στην πόλη. Προσωπικές ιστορίες. Καθημερινή ζωή. Από την 5η Λεωφόρο ως τα γκέτο του Bedstuy. Έρευνα - κείμενα: Αχιλλέας Πεκλάρης. Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Λαμπροβασίλης». Βιβλιοπωλείο της Εστίας, με την υποστήριξη του Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα 2010.
Σπάνια ένα βιβλίο αυτοπαρουσιάζεται με τόσες πολλές πληροφορίες στο εξώφυλλό του. ( Ό,τι βλέπετε στην προηγούμενη παράγραφο, εκτός από τις εννιά λέξεις της παρένθεσης, υπάρχει όντως στην όψη). Αυτό το βιβλίο όμως είναι εξαίρεση, γιατί το μεγάλο σχήμα του -σχήμα λευκώματος, άλλωστε- όχι σύνηθες βιβλίο, δίνει τη δυνατότητα να έχει τα πάντα μπροστά, συν φωτογραφία της Νέας Υόρκης- και να μην έχει τίποτα στο οπισθόφυλλο.
Καρπός μιας μεγάλης δημοσιογραφικής και ταυτόχρονα προσωπικής έρευνας σε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πόλεις του κόσμου, το λεύκωμα παρουσιάζει τη Νέα Υόρκη όπως είναι σήμερα. Αλλά την παρουσιάζει μέσα από τα πορτρέτα των κατοίκων της και όχι με συνολικές κρίσεις του εξωτερικού παρατηρητή (εξαιρώντας τα εφτά κείμενα που προλογίζουν το έργο). Είναι ευθύνη του αναγνώστη-θεατή, αφού μελετήσει τα λόγια του κάθε ανθρώπου, αφού διεισδύσει στις εκπληκτικές φωτογραφίες (που άλλωστε εκτέθηκαν στο Μουσείο Μπενάκη), να μαζέψει μόνος του τα ελάσσονα και να προχωρήσει στα μείζονα: σε γενικεύσεις, σε συνολικές γνώμες, σε κρίσεις.
Το λένε επαγωγή, το λένε γενίκευση. Όχι όμως ότι είναι κι απαραίτητο. Και σίγουρα, αν το προσπαθήσετε, θα δυσκολευτείτε.
Γιατί εδώ πρόκειται για πανσπερμία. Πρόκειται για τον ορισμό του ετερόκλητου. Είναι ένα απίθανο για μωσαϊκό ανθρώπινων τύπων. Εδώ θα βρείτε άντρες και γυναίκες, γκέι και στρέιτ. Θα δείτε μαύρους, λευκούς, μιγάδες και ινδιάνους. Θα δείτε γραμματισμένους και αγράμματους, καθηγητές πανεπιστημίου και φοιτητές. Θα βρείτε Ασιάτες, Άραβες, Έλληνες, Εβραίους, Ιταλούς, Αφρικάνους. Θα βρείτε άνεργους, αυτοαπασχολούμενους, υπαλλήλους, εργάτες, μεγαλοεπιχειρηματίες. Θα δείτε ντόπιους πάππου προς πάππο Νεοϋορκέζους, άλλους που είναι λίγα χρόνια στην πόλη κι άλλους που είναι νεοφερμένοι κι ακόμα δεν ξέρουν πού παν τα τέσσερα. Θα σταματήσετε σε άσημους (κυρίως) και διάσημους (μερικούς).
Όσον αφορά τα επαγγέλματα και τις ξεχωριστές ιδιότητες, θα συναντήσετε έναν ταξιτζή που είναι και μουσικός, ένα τραπεζικό στέλεχος, κάποιον που άργησε να πάει στη δουλειά του στους Δίδυμους Πύργους την 11η του Σεπτέμβρη και γλίτωσε, μια συνταξιούχο του αμερικάνικου στρατού που είναι ειρηνίστρια, μια μοντέλα που τώρα πουλάει ρολόγια, έναν έμπορο ναρκωτικών (που βεβαίως φωτογραφίζεται πλάτη), έναν αναρχικό φοιτητή (η ωραιότερη φωτογραφία, κατά τη γνώμη μου), έναν άστεγο της Τάιμς Σκουέαρ, έναν άνεργο που επαναπροσλήφθηκε (και ποζάρει κουστουμάτος), τρία τυχαία παιδιά της γειτονιάς από το Μπρούκλιν, πολλούς υποστηρικτές του Ομπάμα, έναν μπόντι πέιντερ που είναι καρακίτς και ο ίδιος και το ντεκόρ του, την πολύ-καλλιτέχνιδα Μονέ «ψυχή της Νέας Υόρκης», το γνωστό και μη εξαιρετέο Νόαμ Τσόμσκι, μια λεσβία συγγραφέα ερωτικών διηγημάτων, ένα ζευγάρι Κινέζων που ελπίζει ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ να είναι Ασιάτης, μια ανύπαντρη δημόσια υπάλληλο μάνα τεσσάρων παιδιών, ένα πρώην νταβατζή, διάφορους ελληνοαμερικάνους, έναν συλλέκτη βιβλίων που τις ελεύθερες ώρες του δικηγορεί, πολλές νέες καλλιτέχνιδες και καλλιτέχνες διαφόρων τεχνών, δυο τρεις πολιτειακούς πολιτευτές, έναν εστιάτορα της γειτονιάς που τον γονατίζουν οι έλεγχοι και τα δημοτικά τέλη, μια αξιωματικό της αστυνομίας που μιλάει για το τι έκανε την 11η του Σεπτέμβρη, ένα Σύρο κορνιζά, μόνιμο ύποπτο μετά την ίδια ημερομηνία, έναν υπαίθριο πωλητή αποφλοιωτών πατάτας και καρότου, διάσημο για τα κουστούμια και την οξφορδιανή του προφορά (ο οποίος στο μεταξύ πέθανε), και πολλούς πολλούς άλλους και άλλες.
Ελπίζω ότι μπόρεσα να μεταφέρω κάπως το multi αίσθημα που αποπνέει το βιβλίο, που μπορεί να θεωρηθεί και ως ένα σκόρπιο, δυνατό ανθρωπολογικό δοκίμιο «για την εποποιία της καθημερινότητας» (όπως θα έλεγε ο Αναγνωστάκης) στη σύγχρονη Νέα Υόρκη. Όποιος ή όποια κάνει τον κόπο ν΄ αγοράσει και να μελετήσει το βιβλίο, είναι σα να έχει πάρει ένα δυνατό απόσταγμα «newyorkism» (δεν ξέρω αν υπάρχει ο όρος) από ταινίες του Γούντι Άλεν, του γνωστότερου τέκνου της πόλης. Το όλο πόνημα ξεχειλίζει από ζωντάνια, αποφασιστικότητα και αισιοδοξία. Δεν ταιριάζει διόλου στο σκηνικό της μιζέριας που ζούμε εμείς και που (νομίζουμε ότι) ζουν στη Νέα Υόρκη. Τι να κάνουμε, αρέσει δεν αρέσει, το «αμερικάνικο όνειρο» ζει ξανά, στη μετά τον Μπους εποχή.
Υ.Γ. 1 Αποφάσισα να προχωρήσω στη μικρή αυτή παρουσίαση γιατί είναι κρίμα οι χρήστες του μπλογκ σάιτ μας να χάσουν ένα τέτοιο εγχείρημα, μόνο και μόνο γιατί ο σεμνός Πεκλάρης συμβαίνει να είναι ο αρχισυντάκτης του μπλογκ σάιτ- κι άρα ούτε θα παρουσίαζε ποτέ το έργο του ο ίδιος, ούτε θα το ανέθετε σε άλλον, until doomsday, για να μείνουμε λίγο στο αμερικάνικο κλίμα.
Υ.Γ. 2 Ήθελα από χρόνια να φτιάξω ένα παρόμοιο βιβλίο για την Αθήνα, που αλλάζει και «πολυχρωματίζεται» ραγδαία. Δε με νοιάζει που ο Πεκλάρης και ο Λαμπροβασίλης «κάψανε» την ιδέα μου, αφού η πραγμάτωσή τους για τη Νέα Υόρκη είναι καλύτερη απ΄ ό,τι φανταζόμουνα εγώ ως δική μου πραγμάτωση για την Αθήνα.
10°
