Σαν σήμερα, πριν από ακριβώς 40 χρόνια, περιορισμένος στο μακρινό Σουργκούτ της Σιβηρίας, αυτοκτόνησε ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο αμφιλεγόμενος επί πολλά χρόνια ηγέτης του ΚΚΕ και αρχηγός του Δημοκρατικού Στρατού κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Πιστός στον Στάλιν, ο Ν. Ζαχαριάδης εκδιώχθηκε από τη θέση του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ το 1956, στην 6η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ στη Ρουμανία και ένα χρόνο μετά εκτοπίστηκε αρχικά στο Μποροβίτσι του Νόβγκοραντ και στη συνέχεια στο Σουργκούτ της Σιβηρίας. Ήταν η περίοδος που ο Νικήτα Χρουτσώφ επιχειρούσε την «αποσταλινοποίηση» της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Ζαχαριάδης, ο οποίος προσπαθούσε συνεχώς να αποδράσει, το 1962 δήλωσε με επιστολή του στην ελληνική κυβέρνηση ότι δεχόταν να επιστρέψει στην Ελλάδα για να δικαστεί, αίτημα που ποτέ δεν έγινε αποδεκτό. Λίγες ημέρες πριν αυτοκτονήσει, στις 26 Ιουνίου 1973, έγραφε σε επιστολή του: «Σήμερα, ύστερα απόλα αφτά, δηλώνω ότι αν δεν αρθούν ΟΛΑ τα μέτρα περιορισμού, εξορίας, στέρησης ελευθερίας μετακίνησης και αναχώρησης απτή Σοβ. Ένωση κτλ. κτλ. που εφαρμόζονται ενάντιά μου, τότε την 1η Αυγούστου 1973, σαν έκφραση έσχατης ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ, θ’ αφτοκτονήσω. Αν υπάρξει απάντησή σας να μου μεταβιβαστεί μονάχα με το γιο μου Σηφάκο (Αλέξη)».
Μια προσπάθεια του ΚΚΕ να μεταπειστεί ο Ζαχαριάδης (ο Χ. Φλωράκης απέστειλε τον Κ. Λουλέ στη Σιβηρία, μεταφέροντας πρόταση επανένταξης στο Κόμμα υπό προϋποθέσεις, που ο Ζαχαριάδης δεν αποδέχθηκε) απέτυχε, και τελικά βρέθηκε απαγχονισμένος στο χώρο όπου κρατούνταν την 1η Αυγούστου του 1973. Οι σοβιετικοί απέκρυψαν την πραγματική αιτία θανάτου του, ενώ ως το 1989 το ΚΚΕ ανέφερε πως ο Ζαχαριάδης είχε πεθάνει από ανακοπή καρδιάς. Τότε, στα χρόνια της περεστρόικας έγινε γνωστή η αυτοκτονία του και τελικά το 1991 η σορός του Ζαχαριάδη επέστρεψε στην Ελλάδα για να ταφεί στο Α’ Νεκροταφείο, παρουσία της ηγεσίας του ΚΚΕ και πλήθος κόσμου. Πάντως, ακόμα και σήμερα κάποιοι εκτιμούν ότι ο Ζαχαριάδηςδεν αυτοκτόνησε αλλά δολοφονήθηκε από πράκτορες της πανίσχυρης τότε KGB.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο οποίος γεννήθηκε στις 27 Απριλίου του 1903 στην Αδριανούπολη, έχοντας καταγωγή από τη Ρούμελη και τα Άδανα, έζησε πολλά χρόνια της ζωής του σε φυλακές, κυνηγημένος από τις ελληνικές κυβερνήσεις προπολεμικά, τους Γερμανούς στην Κατοχή (Νταχάου) και τους Σοβιετικούς, μεταπολεμικά. Από τους (πρώην) συντρόφους του κατηγορήθηκε ως χαρακτηριστική περίπτωση σταλινικού ηγέτη, που περιόριζε την εσωκομματική δημοκρατία.
Η αποκατάσταση του Ν. Ζαχαριάδη από το ΚΚΕ «ως αφοσιωμένου, ασυμβίβαστου, πρωτοπόρου και μαχητικού λαϊκού ηγέτη στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στον προλεταριακό διεθνισμό, στην πάλη για κοινωνική απελευθέρωση», όπως δήλωσε τότε η Αλέκα Παπαρήγα, έγινε τον Οκτώβριο του 2011.
25°
