Όπως το θέτει και ο ίδιος, «είμαι χρόνιος συλλέκτης παιχνιδιών. Πηγαίνω σε παζάρια και τσακώνομαι με τα πιτσιρίκια για το ποιος θα λαφυραγωγήσει πρώτος τα καλάθια. Οπότε, ποια καλύτερη δικαιολογία για να τα αγοράζεις από το να τα χρησιμοποιείς στη δουλειά σου;» Τα παιχνίδια του Βίκτωρα Κοέν είναι μόχθος ζωής, ένα απροσμέτρητο έργο που φλερτάρει ταυτόχρονα με το τρομώδες, το παιγνιώδες και το γκροτέσκο, μια ψηφιακή μυθολογία που αντλεί από την εικονογραφία των υπερηρώων, την αισθητική του πεδίου μάχης και μια κυβερνοπάνκ αίσθηση του χιούμορ, για να βγάλει προς τα έξω μια στιγμιαία αληθοφάνεια που συντείνει σε ένα εντελώς προσωπικό σύμπαν ημιπραγματικού σουρεαλισμού.
Toy No.15
Πρόκειται για ένα μνημειώδες στιλ που έχει αναδείξει τον δημιουργό του σε όνομα παγκοσμίου μεγέθους, με τη δουλειά του να φιλοξενείται τακτικά στους «New York Times», το «Newsweek», το «Sports Illustrated», το «Wired», το «Esquire», το «Forbes». Σήμερα, ο Βίκτωρ Κοέν κάνει εξώφυλλα για το «Economist», αύριο αφίσες για τον υπόγειο της Νέας Υόρκης, την επαύριο εικονογραφήσεις για το BBC. Το πελατολόγιό του συμπεριλαμβάνει την Delta Airlines, την ΙΒΜ, την Penguin Books, τη Random House, τη Harper Collins, το «National Geographic», το «Rolling Stone», τους «Los Angeles Times», την «Boston Globe».
Είναι ένας καλλιτέχνης που διαμορφώνει μαζική κουλτούρα; «Όταν οι “New York Times” πουλάνε 18 εκατομμύρια φύλλα καθημερινά και εσύ βλέπεις ανθρώπους στο μετρό να διαβάζουν μια σελίδα με το όνομά σου, η δύναμη οπωσδήποτε σε μεθά. Πώς να το περιγράψω; Κάνω ένα εξώφυλλο για το “Business Week”, το βλέπω στο JFK, προσγειώνομαι στο Χίθροου και είναι εκεί. Στο Ελευθέριος Βενιζέλος, το ίδιο. Το βλέπω στα γιαπωνέζικα, τα κορεάτικα, κάνει τον γύρο του κόσμου μέσα σε λίγες ώρες, και γεμίζω ευθύνη, γιατί είναι σημαντικό να σου εμπιστεύονται κάτι που θα αφομοιωθεί από ολόκληρο τον πλανήτη».
Πέρα από την εντυπωσιακή καριέρα του ως freelance καλλιτέχνης, ο Κοέν ανήκει στο διδακτικό σώμα του τμήματος εικονογράφησης του Parsons School of Design της Νέας Υόρκης, ενώ παράλληλα είναι καθηγητής μεταπτυχιακού στο School of Visual Arts. Όλα αυτά, από ένα παιδί το οποίο στην Α’ Δημοτικού σχεδίαζε περίτεχνους κροκόδειλους που επιτίθονταν σε κανό, όταν οι συμμαθητές του έφτιαχναν καλικαντζούρες. «Ο δάσκαλός μου στη Θεσσαλονίκη ήταν σίγουρος ότι θα γίνω καλλιτέχνης». Παρ’ όλα αυτά, όταν ήρθε η ώρα, ο νεαρός καλλιτέχνης δεν έγινε δεκτός σε ελληνική σχολή Καλών Τεχνών. Οπότε, «έφυγα επιτόπου στο Ισραήλ. Σπούδασα στην Bezalel Academy of Arts and Design στην Ιερουσαλήμ, και απέκτησα το μεταπτυχιακό μου στο School of Visual Arts στη Νέα Υόρκη. Είναι απλά τα πράγματα: πηγαίνεις εκεί που σε θέλουν».
Έχοντας ταξιδέψει με τη δουλειά του σε τέσσερις ηπείρους, μετρώντας 32 ατομικές και 126 ομαδικές εκθέσεις, ο Βίκτωρ Κοέν επέστρεψε στη γενέτειρά του, τη Θεσσαλονίκη, για πρώτη φορά μετά το 2004, οπότε είχε παρουσιάσει τη σειρά «Δεσποσύνες εν όπλοις». Η ανοιξιάτικη ρετροσπεκτίβα, η οποία εκτέθηκε στο Kalos & Klio Showroom από τις 10 Μαΐου έως τις 8 Ιουνίου, περιελάμβανε υλικό από τις συλλογές «Warphabet», «Toyphabet», «Dark Peculiar Toys», καθώς και τα «Warheads», τρεις ευμεγέθεις εκτυπώσεις που συνοδεύουν τα πέντε διαφορετικά αλφάβητα που επινόησε ο δημιουργός, υπό τον γενικό τίτλο «Metamorphabets». Βασισμένα στην τυπογραφία, την οποία ο Κοέν χαρακτηρίζει δεύτερη φύση του, τα στοιχεία των «Metamorphabets» αναμειγνύουν φωτογραφία, ψηφιακή επεξεργασία και σύνθεση στον υπολογιστή.
Αποτελούνται από θραύσματα και bit εκατοντάδων εικόνων, που όχι μονάχα ανταποκρίνονται στην πρόκληση να διατηρήσουν τη σαφήνεια του τυπικού αλφαβήτου, αλλά παράλληλα σχηματίζουν αλλοπρόσαλλες φόρμες με έντονα συμβολιστικά στοιχεία, δημιουργώντας μια καινούργια, δική τους γλώσσα. Τα «Metamorphabets» έγιναν εξώφυλλο στο Book’s Review των «New York Times» και παρουσιάστηκαν στην γκαλερί Type Director’s Club, ενώ οι κριτικοί απέδωσαν στον Κοέν τον χαρακτηρισμό «γραφέας του Photoshop».
Η σχέση του δημιουργού με την τεχνολογία, πάντως, χαρακτηρίζεται διαλεκτική. «Το μηχάνημα δεν είναι παρά το μέσο. Ο υπολογιστής είναι η μοναδική πλατφόρμα που μπορεί να κουβαλήσει τη δουλειά μου στους ώμους, να βγάλει προς τα έξω τις εικόνες που θέλω να εκφράσω. Είναι ωραίο να λερώνεσαι με ψηφίδες, ωστόσο δε λησμονώ την κλασική μου παιδεία. Όταν ξεκίνησα τα “Metamorphabets”, το πιο προηγμένο εργαλείο ήταν το Photoshop 2.1, τώρα έχουμε φτάσει στην έκδοση 6.1. Ακόμα και να είχαμε μείνει σε εκείνη την εποχή, θα μου αρκούσε. Είμαι ψηφιακός παλιομοδίτης. Δεν ερωτεύομαι καθετί καινούργιο».
Δηλώνει άνθρωπος ακραίας εκμετάλλευσης του χρόνου. «Ο καλλιτέχνης πρέπει να παράγει σε μόνιμη βάση και η δουλειά του να κυκλοφορεί έξω. Είμαι εργάτης, κυνηγάω το μάξιμουμ δημιουργίας, το να μιλάω για την τέχνη δε μου λέει κάτι. Προτιμώ να τη φτιάχνω για να τη βλέπεις». Προκειμένου να συντονιστεί με τον πυρετώδη τρόπο ζωής του, ο Κοέν δουλεύει από τις 5.30 το πρωί, εφαρμόζοντας μια ιδιότυπη εργασιακή ρουτίνα, βάσει της οποίας διεκπεραιώνει τις μηχανικές δουλειές νωρίς, όταν θέλει να είναι ανοιχτός σε εξωτερικά ερεθίσματα, και ανεβάζοντας τη δημιουργικότητά του όσο προχωρά η μέρα.
Παραμονές της έκθεσης, ο Κοέν πραγματοποίησε επίσης ένα masterclass εικονογράφησης στη Θεσσαλονίκη, από τις 6 ώς τις 10 Μαΐου, σε διοργάνωση της AKTO, που προσέφερε το εργαστήριο σαν scholarship σε 6 μαθητές της, καθώς και σε 6 επαγγελματίες του χώρου. Για τον υφηγητή, το masterclass ήταν μια ευκαιρία να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να «δουν έξω από το κουτί, να προσπαθήσουν να γίνουν ανταγωνιστικοί με βλέμμα προς το εξωτερικό». Άλλωστε, η βαριά βιομηχανία του Έλληνα, κατά τον Βίκτωρα Κοέν, είναι η ευφυΐα. Έχοντας και ο ίδιος μεντορική σχέση στο παρελθόν με καθηγητές του, βρίσκει την επαφή με μαθητές συγκινητική. «Πολλά έχουν αλλάξει με μια κουβέντα που μας είπε κάποιος. Δε θέλω να χάσω την ευκαιρία να την αρθρώσω με τη σειρά μου προς όφελος άλλων». Προπάντων, πιστεύει πως από τη συναλλαγή κερδίζει και ο ίδιος. «Κλέβω ενέργεια από τα νιάτα και την ανταλλάζω με σοφία».
info
Τα «Dark Peculiar Toys» φιλοξενούνται στο United Photo Industries από τις 4 ως τις 28 Οκτωβρίου.
13°
