Cyclone Project: Ο «Κυκλώνας» που καθαρίζει τη στεριά και αλλάζει τη νοοτροπία

Η περιβαλλοντική κρίση, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας, «ζητά» τη δική μας άμεση και ουσιαστική δράση. Η φύση, η θάλασσα, η γη, παραδίδονται στα χέρια μας και δεν υπάρχει πλέον χρόνος για αναβολές. Η βιωσιμότητα δεν είναι απλά μια έννοια της «μόδας», ούτε άλλη μία θεματική που θα ενταχθεί στην ημερήσια ατζέντα και θα παραληφθεί. Η υιοθέτηση ενός πιο βιώσιμου τρόπου ζωής που έχει ως αποτέλεσμα έναν πιο βιώσιμο πλανήτη είναι στάση ζωής και εμείς καλούμαστε να γίνουμε φορείς αυτού του «πράσινου» οράματος.

Cyclone Project, το πρόγραμμα καθαρισμού χερσαίου εδάφους του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης

Το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης ως φορέας βιωσιμότητας

Ένας τέτοιος φορέας, που έχει ως στόχο την προστασία και την ανάδειξη του περιβάλλοντος είναι το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης, που εδώ και χρόνια πρωταγωνιστεί στην αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης. Οι πολυετείς δράσεις στο πεδίο, στις ακτές, με «ναυαρχίδα» όλων τη δράση του “Τυφώνα” -το επιχειρησιακό πλοίο του Ιδρύματος που εδώ και έξι χρόνια καθαρίζει καθημερινά τις απρόσιτες ελληνικές ακτές-, οδήγησαν την ομάδα του  Ιδρύματος σε μία από τις κύριες πηγές ρύπανσης, τη στεριά, καθώς μεγάλος όγκος των σκουπιδιών που απομάκρυναν προερχόταν από την ενδοχώρα και πιθανόν έφταναν στη θάλασσα μέσα από ποτάμια και ρέματα. 

Από την ακτή στη στεριά: Η δύναμη του «Κυκλώνα»

Έτσι, τον Απρίλιο του 2024, το Ίδρυμα ξεκίνησε ένα νέο πρόγραμμα χερσαίων καθαρισμών, το “Cyclone Project”. «Τώρα, έχουμε ένα “Τυφώνα” - προστάτη των ακτών και ένα “Κυκλώνα” - προστάτη της στεριάς», αναφέρει η Πρόεδρος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης, Εύη Λαζού-Λασκαρίδη. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που έρχεται να ανταποκριθεί με τόλμη και αφοσίωση στην τρέχουσα επιτακτική περιβαλλοντική ανάγκη, καθαρίζοντας τη στεριά από τους τόνους των απορριμμάτων που προκαλούν καταστροφή. Συγκεκριμένα, δίνεται βάση στον καθαρισμό ποταμών, λιμνών, επαρχιακών δρόμων και αρχαιολογικών χώρων, σημεία που επιβεβαιώνουν καθημερινά την ανάγκη των χερσαίων καθαρισμών, καθώς εκεί απορρίπτονται μαζικά και αλόγιστα τα αστικά απορρίμματα. Όπως αναφέρει η Πρόεδρος: «Οι πολυάριθμες δράσεις στο πεδίο και τα δεδομένα που συλλέγουμε σχεδόν καθημερινά μας δίνουν την πλήρη εικόνα του προβλήματος της ρύπανσης και μας φέρνουν στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισής της. Ειδικά με τον “Τυφώνα”, έχουμε καταφέρει να συγκεντρώσουμε τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων για τη θαλάσσια ρύπανση σε όλη την Μεσόγειο. Με αυτά τα δεδομένα για “οδηγό” και, φυσικά, τους καθαρισμούς στις παράκτιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, αντιληφθήκαμε πως μεγάλος όγκος των σκουπιδιών που κατέληγε στη θάλασσα προερχόταν από την ενδοχώρα. Τότε σκεφτήκαμε να ξεκινήσουμε ένα νέο πρόγραμμα χερσαίων καθαρισμών, το Cyclone Project».

Το ιστορικό των δράσεων

Το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά από τη Λίμνη του Μαραθώνα, συνεχίστηκε στο Δέλτα του Ασωπού, ενώ από τον Μάιο του 2024 υλοποιείται στην Αργολίδα. «Μόλις λίγες μέρες από την πρώτη πιλοτική δράση του προγράμματος, η ανάγκη ύπαρξης ενός τέτοιου προγράμματος αποδείχτηκε επιτακτική», συμπληρώνει η κα Λαζού-Λασκαρίδη.

Μέχρι σήμερα, σε 241 ημέρες δράσης και 55.000 ώρες εργασίας, οι ομάδες του «Κυκλώνα» έχουν απομακρύνει 840 τόνους απορριμμάτων,  συλλέγοντας 1.096.000 τεμάχια. Σε όγκο, ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε 8.000 κυβικά μέτρα. Μεταξύ των απορριμμάτων που συλλέγουν βρίσκονται τα συνηθέστερα πλαστικά, κυρίως πλαστικά μίας χρήσης, πλαστικά και μεταλλικά οικοδομικά υλικά, παλέτες και κομμάτια ξύλου, καθώς και νάιλον φύλλα. Φυσικά, δεν απουσιάζουν τα πιο ογκώδη και αξιοπερίεργα απορρίμματα, όπως ηλεκτρικές συσκευές, καναπέδες, έργα τέχνης -κυρίως πίνακες με κεντήματα- αλλά και εξαρτήματα αυτοκινήτων. «Βρίσκουμε συχνά παράξενα αντικείμενα στις περιοχές που καθαρίζουμε. Μου είχε κάνει εντύπωση μία πινακίδα δρόμου μέσα σε ποτάμι, όταν δουλεύαμε στην περιοχή του Ωρωπού. Βρίσκουμε σχεδόν καθημερινά έπιπλα, ρούχα και παιχνίδια που θα μπορούσαν να ξαναχρησιμοποιηθούν αντί να πεταχτούν μέσα στα ρέματα», λέει η Εύη Κορώνη, μέλος της ομάδας καθαρισμού του “Cyclone Project”.

Σήμερα, μία ομάδα του Κυκλώνα επιχειρεί στο νομό Αργολίδας, στο Άργος, και παράλληλα μια δεύτερη στο νομό Μεσσηνίας, στην Πύλο. Οι πολυμελείς ομάδες του «Κυκλώνα» υλοποιούν καθημερινά καθαρισμούς μεγάλης κλίμακας και συμμετέχουν σε κοινές περιβαλλοντικές δράσεις με σχολεία και εθελοντικές ομάδες τις εκάστοτε περιοχής.

Η ομάδα του “Cyclone Project”

Ποιες είναι οι εικόνες και οι σκέψεις των ανθρώπων του “Cyclone Project” που βρίσκονται καθημερινά στο πεδίο, απομακρύνοντας τόνους απορριμμάτων; Είναι αυτοί οι σιωπηλοί ήρωες που συμβάλλουν με το λιθαράκι τους σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. «Την στιγμή που αντικρίζεις μια ρυπασμένη περιοχή το συναίσθημα είναι πολύ λυπηρό. Αφού όμως την καθαρίσουμε, κοιτάζοντάς την ξανά, η ικανοποίηση και η χαρά που νιώθουμε εκείνη την στιγμή είναι η αμοιβή μας», μοιράζεται ο Ζαφείρης Μαραγκός, μέλος της ομάδας. Η Εύη Κορώνη, συμπληρώνει: «Μέσα από το πρόγραμμα είδα εικόνες που δεν είχα φανταστεί. Είναι διαφορετικό να βλέπεις σκουπίδια στους δρόμους της γειτονιάς σου, από το να βλέπεις ολόκληρα ποτάμια, παραλίες, ρέματα και αρχαιολογικούς χώρους καλυμμένα από αμέτρητα απορρίμματα. Εκεί καταλαβαίνεις το περιβαλλοντικό πρόβλημα που έχουμε δημιουργήσει. Αρκετές φορές χαζεύω τις φωτογραφίες πριν τον καθαρισμό και μετά τον καθαρισμό και η ικανοποίηση που νιώθω είναι τεράστια».

 

Πώς μοιάζει ένας καθαρισμός στο Cyclone Project;

«Το πρώτο πράγμα που κάνουμε μόλις φτάνουμε στο σημείο καθαρισμού είναι η ανίχνευση της περιοχής και η φωτογράφισή της, ώστε να καταγράψουμε την επιβάρυνση από τα απορρίμματα. Στη συνέχεια, οριοθετούμε το μέρος που θα καθαρίσουμε την συγκεκριμένη ημέρα και χωριζόμαστε σε δύο ομάδες, περίπου των 10 ατόμων, έτσι ώστε να καλύψουμε μεγαλύτερο εύρος έκτασης. Έπειτα, ξεκινά η περισυλλογή των αντικειμένων που ρυπαίνουν την περιοχή, χρησιμοποιώντας μεγάλα big bags. Μόλις ολοκληρωθεί η περισυλλογή, αυτά φορτώνονται στα φορτηγάκια και μεταφέρονται στη ζυγαριά, όπου ζυγίζουμε και καταγράφουμε τα τεμάχια που συλλέξαμε ανά κατηγορία. Στη συνέχεια, κατευθυνόμαστε στον χώρο της διαλογής, όπου κάνουμε δειγματοληψία και ξεχωρίζουμε τα απορρίμματα ανάλογα με το υλικό τους, δηλαδή πλαστικά με πλαστικά, γυαλιά με γυαλιά, ξύλα με ξύλα, λάστιχα με λάστιχα, μέταλλα με μέταλλα κτλπ. Τέλος, φωτογραφίζουμε τον καθαρισμένο χώρο, ώστε να έχουμε την εικόνα του πριν και του μετά, καθώς και τα διαχωρισμένα απορρίμματα όλα μαζί», εξηγούν η Εύη και ο Ζαφείρης.

Γίνεται αντιληπτό ότι κάθε συμμετοχή στο εν λόγω πρόγραμμα είναι μια δέσμευση για την καλυτέρευση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Είναι η απάντηση στη ρύπανση που απειλεί την ισορροπία της φύσης, αλλά και το βήμα προς μια πιο υπεύθυνη κοινωνία. Ωστόσο, με κάθε καθαρισμό, η ομάδα δεν προσφέρει μόνο έναν καθαρό χώρο, αλλά μια νέα προοπτική.

Η προστασία του περιβάλλοντος είναι συλλογική προσπάθεια

Σημαντικό ωστόσο είναι να κατανοήσουμε την πηγή του προβλήματος. «Όσο και να καθαρίζουν εκατοντάδες “Τυφώνες” και “Κυκλώνες”, αν δεν σταματήσει η ρύπανση από τις πηγές, αν δεν γίνει συλλογική συνείδηση η μείωση και η σωστή διαχείριση των απορριμμάτων που δημιουργεί ο καθένας από εμάς, τότε δεν θα καταφέρουμε πολλά”, πολύ σωστά επισημαίνει η κα Λαζού-Λασκαρίδη.

Ως εκ τούτου, στόχος του «επαναστατικού» προγράμματος, πέρα από τον καθαρισμό είναι η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση του κοινού- το μεγάλο στοίχημα είναι η αλλαγή νοοτροπίας. «Με κάθε πρόγραμμα που υλοποιούμε θέλουμε να ενισχύουμε τη γνώση των πολιτών για το πρόβλημα της ρύπανσης, αλλά και να εμπνεύσουμε περισσότερους ανθρώπους κάθε ηλικίας να αλλάξουν συνήθειες. Η γνώση αυτή χρειάζεται ώστε να γίνουμε όλοι πιο υπεύθυνοι. Σε όσες περιοχές έχουμε επιχειρήσει μέχρι σήμερα, έχουμε καταφέρει να ευαισθητοποιήσουμε αρκετούς εθελοντές, τοπικές ομάδες και σχολεία να συμμετέχουν μαζί μας στους καθαρισμούς. Αυτό είναι τρανή απόδειξη του ότι όταν βρεθείς στο πεδίο και συλλέξεις ένα-ένα τα σκουπίδια με το χέρι σου, τότε θα αντιληφθείς το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος. Ένα πρώτο “σοκ”  είναι κάποτε αναγκαίο για να δούμε την αλήθεια και να κινητοποιηθούμε», προσθέτει.

Όπως γίνεται αντιληπτό, το “Cyclone Project” δεν περιορίζεται στην απομάκρυνση σκουπιδιών, αλλά ενώνει ανθρώπους, ευαισθητοποιεί, ενεργοποιεί  τη συνείδησή μας και καλεί όλους μας αναλάβουμε την ευθύνη για την προστασία του πλανήτη μας- μιας και planet B, δεν υπάρχει. «Η αισιοδοξία πως μπορούμε να διασώσουμε το περιβάλλον είναι το κίνητρο όλων των προγραμμάτων που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε», αναφέρει η κα Εύη Λαζού-Λασκαρίδη. Ας μοιραστούμε αυτή την αισιοδοξία και ας συνεργαστούμε για ένα καλύτερο και πιο βιώσιμο μέλλον με πρωταγωνιστές εμάς και το «μεγάλο μας σπίτι».