«Η τέχνη ανήκει σε όλους και σε κανέναν. Η τέχνη ανήκει σε όλες τις εποχές και σε καμία…» Τίμιες απαντήσεις, όποιος κι αν τις δίνει – ο Μπαρνς ή ο ήρωάς του ο Ντιμίτρι Σοστακόβιτς. Ένα είναι σίγουρο: Στο μυθιστόρημα του πρώτου, «Ο Αχός της Εποχής», που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Mεταίχμιο, η τέχνη ακούγεται σαν μια ηχηρή πιστολιά που διαπερνά το χρόνο και εκδικείται την ιστορία.
Από έναν συγγραφέα που ξέρει καλά τι σημαίνει ειρωνεία –«Ο σαρκασμός ήταν η ειρωνεία που είχε χάσει την ψυχή της»– δεν θα μπορούσε κανείς να περιμένει κάτι λιγότερο από ένα καλοζυγισμένο μυθιστόρημα το οποίο στοχάζεται πάνω στην εξουσία και τον φόβο που αυτή γεννά, πάνω στο θάνατο που θα μπορούσε να απελευθερώσει τη μουσική ενός ιδιοφυούς αλλά καταπιεσμένου καλλιτέχνη, πάνω στο δίπολο δειλίας και θάρρους στο βαθμό που «η δειλία απαιτούσε πείσμα, επιμονή και άρνηση αλλαγής, πράγματα τα οποία καθιστούσαν κατά κάποιο τρόπο τη δειλία μια μορφή θάρρους».
Ο Τζούλιαν Μπαρνς επιχειρεί στο πλαίσιο του μεταμοντέρνου να καθυποτάξει την ιστορία καταδεικνύοντας πώς ένα ιστορικό πρόσωπο εξαϋλώνεται μέσα από τη μυθοπλασία. Ο «Αχός της εποχής» είναι κάτι περισσότερο από μια μυθιστορηματική βιογραφία. Είναι η λογοτεχνία που στοχάζεται πάνω στη φυσική των ψυχών και στον εξεγερμένο άνθρωπο της τέχνης. Είναι ο συγγραφέας που δεν διστάζει να δηλώσει πως «όποιος έχει ταλέντο πρέπει να έχει πιο αγνή ψυχή από τους άλλους».
Κανείς δεν βγαίνει ανεπηρέαστος από την ανάγνωση αυτού του βιβλίου. Κανείς δεν ξεχνά εύκολα τη σκηνή με τον ανελκυστήρα, τον ανακριτή Ζακρέφσκι, τον εμετικό Χρένικοφ ή τις πιτζάμες του Προκόφιεφ. Σε αυτό συμβάλλει ασφαλώς και η μετάφραση του Θωμά Σκάσση που διατήρησε ακέραιο το άρωμα της σκέψης του Μπαρνς αλλά και τη βαθιά σοβαρότητα του συγγραφέα με τις λέξεις.
17°
