«Ξεφυλλίζοντας» στον υπολογιστή την εφημερίδα New York Times, το μάτι μου έπεσε σε δύο άρθρα. Το ένα αφορούσε τις σφοδρές χιονοπτώσεις στο Ιράν. Προσεύχονταν για βροχές, αλλά τους προέκυψαν χιόνια ακόμα και μέσα στην Τεχεράνη. Το άλλο είχε έναν άκρως ελκυστικό τίτλο και αφορούσε τον παράδεισο των περιοδικών. Εάν υπάρχουν περιοδικά που πηγαίνουν στην κόλαση, αυτό είναι άλλο κεφάλαιο. Προφανώς έχει να κάνει με τις αμαρτίες τους.
Και πού βρίσκεται αυτή η ευλογημένη όαση; Στο Λονδινάκι. Εκεί όπου ένας τύπος ονόματι Τζέιμς Χάιμαν άρχισε να συλλέγει περιοδικά από όταν ήταν έφηβος. Τέλη της δεκαετίας του ’80. Τα χρόνια περνούσαν. Τα περιοδικά πλήθαιναν και κάποια στιγμή η σύζυγος του Χάιμαν δεν άντεξε τη χαρτούρα που απλωνόταν σε κάθε σπιθαμή του παιδικού δωματίου και του ζήτησε να βρει μια λύση.
Δεν ήταν ακριβώς τελεσίγραφο. Ήταν περίπου τελεσίγραφο. Σύντομα θα γίνονταν τρεις. Πού θα κοιμόταν το μωρό; Πάνω στα εξώφυλλα του Zoom ή στις ντάνες με τα κορίτσια του Playboy;
Με λίγα λόγια, το 2010 γεννήθηκε το αρχείο Χάιμαν. Το Hyman Archive. Ο 47χρονος Λονδρέζος δεν ήταν μόνο ο τρελός που έχει μια αποθήκη με χιλιάδες περιοδικά.
Κατάλαβε πολύ νωρίς πως ο περιοδικός Τύπος έχει τη δική του αξία, είναι πολιτιστικός πόρος. Είναι η έντυπη μορφή της λαϊκής κουλτούρας. Με μια κοινότητα ανθρώπων που ανανεώνεται και για διαφορετικούς λόγους, από ακαδημαϊκούς μέχρι ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς ανατρέχει σε αρκετούς από τους εκατοντάδες χιλιάδες τίτλους. Το μελάνι έχει πάψει να μυρίζει προ πολλού, αλλά η αξία του έντυπου ιλουστρασιόν κόσμου είναι ανεκτίμητη, κατά πώς φαίνεται. Όχι μόνο για τους νοσταλγούς και τους ρομαντικούς. Περιοδικά κυκλοφορούν ακόμα. Ευτυχώς. Και αρκετά από αυτά είναι υψηλής αισθητικής και υψηλής ποιότητας. Τα πιο «κουτσομπολίστικα» υποστηρίζονται φανατικά από τα κομμωτήρια.
Δεν είναι καθόλου φτηνή υπόθεση να μπεις στον κόσμο του Hyman Archive, της μεγαλύτερης συλλογή περιοδικών του κόσμου σύμφωνα με το βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες (2012). Τότε ο ανήσυχος Τζέιμς είχε 50.953 περιοδικά, από τα οποία τα 2.312 ήταν μοναδικοί τίτλοι. Σήμερα το αρχείο του περιλαμβάνει 160.000 περιοδικά. Η πλειονότητα των οποίων δεν έχει ψηφιοποιηθεί ούτε υπάρχουν κάπου στο Ίντερνετ. Η συνέντευξη που έδωσε στο BBC προ εξαετίας έφερε δωρεές και χορηγίες, καθώς δεν ήταν λίγοι εκείνοι που βρήκαν την ιδέα του εξαιρετική και εμπλούτισαν το αρχείο του με μοναδικές συλλογές περιοδικών ακόμα και από τη δεκαετία του 1930.
Σε αυτό το κατά κυριολεξία μουσείο των περιοδικών δεν υπάρχουν hashtags, ούτε facebook, ούτε insta. Το αρχείο αποτελεί μαρτυρία της άλλοτε πανίσχυρης στιλπνής στερεότητας. Τα άρθρα, οι συνεντεύξεις και οι ρουμπρίκες δεν ξεθωριάζουν την επόμενη μέρα μαζί με τις βινιέτες τους. Οι υπογραφές δεν είναι αναλώσιμες και οι γραμματοσειρές έχουν τη δική τους μαγεία.
Και όσο για τα εξώφυλλα; Αφηγούνται ιστορίες. Πάρα πολλές ιστορίες. Πριν από τον Χάιμαν, ένας μίνι παράδεισος βρισκόταν εδώ, στην Ελλάδα. Εκατοντάδες τίτλοι. Χαμός. Διαδίκτυο, κατά κύριο λόγο, και οικονομική κρίση αποδεκάτισαν τα περιοδικά. Να στείλουμε στο Hyman Archive κούτες με ελληνικά περιοδικά. Περιοδικά που διαμόρφωσαν κουλτούρες, που επηρέασαν συμπεριφορές, ενθάρρυναν φαντασιώσεις με μεγάλη επιδραστικότητα. Κατηγορήθηκαν ακόμα και για το γκλάμουρ καθεστώς της αστακομακαρονάδας. Μια βιομηχανία που υπήρξε ελκυστική, πολύπτυχη, λαμπερή και πανίσχυρη.
Πίσω στο Λονδίνο. Η τιμή εισόδου; Τσουχτερή. Περίπου 75 λίρες την ώρα. Με έκπτωση 20% για τους φοιτητές, ενώ το συζητάνε για την ημερήσια χρέωση. Όσο για τον δανεισμό ενός περιοδικού; Αυτός απαιτεί προσοχή, όχι λαδιές και λεκέδες από καφέ, και 50 λίρες για τρεις εργάσιμες ημέρες.
Τη δουλειά, ο Χάιμαν δεν την κάνει μόνος του. Πολύτιμες συνεργάτιδές του, η Τόρι Τερκ αλλά και μια «δικιά» μας, μια Ελληνίδα. Η Αλεξία Μαρμαρά. Τελικά, όποιο περιοδικό και να σηκώσεις όλο και κάποιον Έλληνα θα βρεις.
Τρελός και παλαβός με το γιαπωνέζικο περιοδικό Popeye είναι ο Τζέιμς τώρα τελευταία. Δεν έχει διαβάσει ακόμα Athens Voice, γι’ αυτό.
