Πέθανε η συγγραφέας Έντνα Ο' Μπράιαν

Η Έντνα Ο' Μπράιαν πέθανε σε ηλικία 93 ετών, αφήνοντας πίσω της πλούσιο συγγραφικό έργο. Η συγγραφέας πέθανε «ήσυχα το Σάββατο 27 Ιουλίου έπειτα από μακρά ασθένεια», σύμφωνα με μήνυμα της εκπροσώπου της Καρολάιν Μισέλ και του εκδότη της, Faber, που δημοσιεύτηκε στο X.

«Η Έντνα Ο' Μπράιαν ήταν μια από τις μεγαλύτερες συγγραφείς της εποχής μας, έφερε επανάσταση στην ιρλανδική λογοτεχνία, σκιαγραφώντας τη ζωή των γυναικών και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης κατάστασης σε μια πεζογραφία που ήταν φωτεινή και απλή, και η οποία είχε βαθιά επίδραση σε τόσους συγγραφείς που την ακολούθησαν», προστίθεται στην ανακοίνωση.

Θλίψη στην Ιρλανδία για τον θάνατο της Έντνα Ο' Μπράιαν

Ο Ιρλανδός πρόεδρος Μάικλ Ντ. Χίγκινς, στην ανακοίνωσή του την περιγράφει ως «μια από τις πλέον εξαιρετικές συγγραφείς της σύγχρονης εποχής», αποτίοντας φόρο τιμής στην "υπέροχη" λογοτέχνη, προικισμένη με το «ηθικό ανάστημα να αντιμετωπίσει την ιρλανδική κοινωνία μαζί με πραγματικότητες που αγνοούνταν εδώ και πολύ καιρό», μια «άφοβη αφηγήτρια αληθειών», και αγαπημένη φίλη, όπως την αποκαλεί.

Δύο φορές υποψήφια στη Γαλλία για τα βραβεία Médicis και Femina ξένου μυθιστορήματος, το 2013 για την αυτοβιογραφία της "The Country Girls" (στα ελληνικά "Κορίτσια από την επαρχία" από τις εκδόσεις Γλάρος) και το 2016 για το μυθιστόρημά της "The Little Red Chairs" ("Οι Μικρές κόκκινες καρέκλες" από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος), η Ιρλανδή συγγραφέας έλαβε το 2018 το λογοτεχνικό "Βραβείο PEN/Nabokov, ένα από τα πιο σημαντικότερα αμερικανικά βραβεία PEN, γιατί «κατέρριψε τους κοινωνικούς και σεξουαλικούς φραγμούς που υπήρχαν σε βάρος των γυναικών στην Ιρλανδία και πολύ πέρα από αυτήν».  Η κριτική επιτροπή του βραβείου Femina της απένειμε ένα ειδικό βραβείο για το σύνολο του έργου της το 2019.

Έντνα Ο' Μπράιαν: Το βιβλίο της που προκάλεσε σκάνδαλο και η απαγόρευσή του από τα βιβλιοπωλεία

Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Κορίτσια από την επαρχία», ιστορία της σεξουαλικής μύησης δύο κοριτσιών, προκαλεί σκάνδαλο το 1960 στην πατρίδα της, την τότε αυστηρά καθολική και συντηρητική Ιρλανδία. Το βιβλίο απαγορεύεται να πωλείται στα βιβλιοπωλεία του Δουβλίνου και μερικές φορές καταλήγει στην πυρά για "έλλειψη θρησκείας και πορνογραφία". Τα έξι επόμενα μυθιστορήματά της θα έχουν την ίδια τύχη.

Στα σχεδόν είκοσι μυθιστορήματά της, η Ιρλανδή συγγραφέας παρουσιάζει τη χώρα της ως έναν χαρακτήρα βίαιο και οπισθοδρομικό. Με την ακατέργαστη και λυρική γλώσσα της, η Έντνα Ο' Μπράιαν διερευνά την ιδιωτικότητα των γυναικών που θυσιάστηκαν από μια εκπαίδευση την οποία χαρακτηρίζει κατασταλτική και μεσαιωνική.

Η Έντνα Ο' Μπράιαν στα ελληνικά

Το πιο πρόσφατο βιβλίο της που έχει μεταφραστεί στα ελληνικά ήταν το 2020 και πρόκειται για το Κορίτσι (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου, εκδ. Κλειδάριθμος).

H Edna εμφανίστηκε στη λογοτεχνική σκηνή το 1960 με την έκδοση του πρώτου της μυθιστορήματός The country girls, το οποίο ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Από τότε κυκλοφόρησε περισσότερα από 20 μυθιστορήματα, διηγήματα και θεατρικά έργα που ξεχώρισαν για τον τρόπο απεικόνισης των γυναικών, τη βία την οποία αυτές υφίστανται, τις υποβλητικές περιγραφές και τη σεξουαλική ευθύτητά της.

Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης καριέρας της, η O’Brien έχει λάβει πολυάριθμα βραβεία μεταξύ των οποίων το Irish PEN Lifetime Achievement Award, το American National Arts Gold Medal, το Frank O’Connor Prize, ενώ το 2019 της απονεµήθηκε το Prix Femina Special και το David Cohen Lifetime Achievement Award για το σύνολο του έργου της. Επιπλέον, το 2021 τιμήθηκε με την υπέρτατη πολιτιστική διάκριση της Γαλλίας. Συγκεκριμένα χρίστηκε Ταξιάρχης του γαλλικού Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών, μια κορυφαίας σημασίας τιμητική διάκριση, η οποία αποδίδεται κάθε χρόνο σε σημαίνοντα πρόσωπα των τεχνών και του πολιτισμού.

Το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά της, με τίτλο Κορίτσι, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις μας το 2020 σε μετάφραση Χριστίνας Σωτηροπούλου. Για τη συγγραφή του η O’Brien, παρά το προχωρημένο της ηλικίας της, ταξίδεψε στη Δυτική Αφρική και πραγματοποίησε μια μεγάλη έρευνα για τα κορίτσια που έχουν απαχθεί από τη Μπόκο Χαράμ, μετουσιώνοντας τις εμπειρίες της σε μια συγκλονιστική ιστορία για τη βία κατά των γυναικών, που είναι άλλωστε μια από τις διαχρονικές θεματικές στις οποίες έχει επικεντρώσει το έργο της.