Fata Libelli: Το πρώτο αμιγώς βιβλιοπωλείο στον Πειραιά άνοιξε ο Σπύρος Βαλτετσιώτης τον Απρίλιο του 2021
Είναι κάπως δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο Πειραιάς μέχρι τον περσινό Απρίλιο του δεν διέθετε ένα αμιγές βιβλιοπωλείο. Την αρχή έκανε ο Σπύρος Βαλτετσιώτης ανοίγοντας το πρώτο, πραγματοποιώντας το όνειρό του, όπως μου λέει, καθώς συζητάμε ανάμεσα σε πολλά βιβλία σ’ έναν μοντέρνο και ζεστό χώρο που φαίνεται ότι έχει φτιαχτεί με πολύ μεράκι και αγάπη. Ο ίδιος εξηγεί πώς, πού, πότε, γιατί:
«Διαβάζω συστηματικά ή με πάθος από τα 18 μου. Σπούδασα κάτι τελείως διαφορετικό, συντηρητής έργων τέχνης, φοβήθηκα όμως να ακολουθήσω το επάγγελμα. Τελείωσα τον στρατό το 1996 και θέλησα να ασχοληθώ με τα βιβλία. Ήταν άλλες εποχές τότε, το να βρεις δουλειά ήταν εύκολο. Έχω δουλέψει σε βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς οίκους όπως στου Παπασωτηρίου που έμεινα για μια δεκαετία, μέχρι που έκλεισε, στον Ευριπίδη και τελευταία στο Λεξικοπωλείο.
Στο λέω με σιγουριά ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος, ο οποίος διαβάζει πολύ, ονειρεύεται είτε να έχει ένα δικό του βιβλιοπωλείο είτε να δουλεύει σ’ ένα. Πάντα ονειρευόμουν να έχω ένα δικό μου βιβλιοπωλείο αλλά ποτέ δεν αποφάσιζα να το υλοποιήσω. Όταν βρέθηκα εκτός δουλειάς αναρωτήθηκα εάν είχε έρθει η ώρα να κάνω αυτό το βήμα. Πρέπει όμως να έχεις την απαραίτητη προϋπηρεσία, να ξέρεις την δουλειά, δεν μπορείς να το κάνεις ανά πάσα στιγμή. Εγώ τώρα είμαι μόνος μου εδώ, τα κάνω όλα, από παραγγελίες, παραλαβές, εκδόσεις, υπάλληλος, μέχρι και καθάρισμα.
Είμαι Πειραιώτης, έχω γεννηθεί και ζω εδώ, αγαπώ πολύ τον Πειραιά. Δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο. Ήθελα να δημιουργηθεί ένα βιβλιοφιλικός χώρος όπου να μπορεί να έρθει ένας άνθρωπος που διαβάζει και να ενημερωθεί για τις νέες εκδόσεις, να μιλήσει με κάποιον που μοιράζεται το ίδιο πάθος για το αντικείμενο, για τα βιβλία δηλαδή, και όχι απλώς κάποιον που αγαπά τα βιβλία. Ήθελα να μπορώ να επικοινωνώ με τους θαμώνες. Ένα μικρότερης κλίμακας βιβλιοπωλείο άλλωστε, όπως αυτό, βασίζεται περισσότερο στο ανθρώπινο στοιχείο και την ανθρώπινη επαφή.
Ο χώρος έχει σχεδιαστεί από μια νεαρή αρχιτέκτονα, την Άννα Γιωτάκου. Ήθελα έναν νέο άνθρωπο που να έχει όραμα και να ξεφύγει από τα τετριμμένα. Σίγουρα κάποια πράγματα θα είναι ίδια, από εκεί και πέρα ήθελα να είναι κάτι καινούριο. Και πιστεύω το πετύχαμε αυτό.
Ονειρεύομαι ένα χώρο ο οποίος θα μπορέσει να συμβάλλει πολιτιστικά στην τοπική κοινωνία του Πειραιά. Ήθελα να γνωριστώ με τους βιβλιόφιλους του Πειραιά και αυτοί μαζί μου. Και αν μπορούμε να έχουμε κάποια επιρροή να ασχοληθούν περισσότεροι με το διάβασμα και να γνωρίσουν πράγματα και χώρους που δεν ήξεραν μέσω των βιβλίων. Αυτό ήθελα να κάνω.
Υπάρχουν πολλά προβλήματα που βασανίζουν τον χώρο του βιβλίου. Το ζήτημα όμως είναι ότι όταν θες να κάνεις κάτι, δεν θα πρέπει να σε αποτρέψει το ότι ίσως δεν θα βρεις δουλειά. Δεν μιλάει η λογική σ’ αυτά τα πράγματα. Και σ’ εμένα το ίδιο. Το βιβλιοπωλείο δεν είναι μια επένδυση που θα σου αποφέρει χρήματα και θα σε κάνει ευκατάστατο.
Ο πιο φυσικός -δεν θα πω ο πιο σωστός τρόπος- να γνωρίσεις ένα βιβλίο είναι να έρθεις, να ενημερωθείς για τις νέες κυκλοφορίες, να δεις τα ίδια τα βιβλία. Το βιβλίο είναι κάτι «ζωντανό», είναι αντικείμενο με βάρος, με υφή, με μυρωδιά. Αυτά είναι στοιχεία που μιλούν στις αισθήσεις ενός βιβλιόφιλου και που μια εικόνα στον υπολογιστή ποτέ δεν θα αντικαταστήσει.
Αν βασιστούμε σε μια ζωή με τους υπολογιστές, τότε αυτό που μέχρι σήμερα ονομάζαμε ζωή θα εκλείψει. Δηλαδή, τα βιβλία θα υπάρχουν σε μια μεγάλη αποθήκη, που εμείς δεν θα έχουμε πρόσβαση, και η οποία θα μας τροφοδοτεί με βιβλία που θα παραγγέλνουμε. Υπάρχουν μαγαζιά που κάνεις μια βόλτα, περνάς ωραία, το να απομονωθεί ο κάθε άνθρωπος και οι δουλειές να γίνονται από έναν υπολογιστή δεν είναι ζωή. Οποιοδήποτε κατάστημα λιανικής δεν είναι ένα πρατήριο, μια μεγάλη αποθήκη. Ακόμα και στα ρούχα ακολουθείς την ίδια διαδικασία, πηγαίνεις, τα βλέπεις, τα δοκιμάζεις. Αντίστοιχο είναι και στα βιβλία και έχει να κάνει, πιστεύω, με την ποιότητα της ζωής μας. Δεν αφορά μόνο τους «ψαγμένους» αναγνώστες η επίσκεψη και η επαφή με το βιβλίο δηλαδή.
Το μέλλον του βιβλίου δεν το θεωρώ δυσοίωνο. Πολλοί προσπάθησαν να το θάψουν πριν την ώρα του. Όταν βγήκαν τα e-books για παράδειγμα. Και παρότι θα έλεγε κανείς ότι είναι πρακτικό, δεν πέτυχε. Εκεί βλέπεις μια φωτογραφία, ένα PDF. Ενώ το χαρτί το τσαλακώνεις, έχεις περάσει ώρα μαζί του, μπορεί να σε πήρε ο ύπνος διαβάζοντάς το, είναι κομμάτι σου. Μ’ ένα PDF δεν μπορείς να έχεις μνήμες. Είναι ένα ηλεκτρονικό αρχείο με γράμματα, δεν είναι βιβλίο. Ακόμα και ολόγραμμα να φτιάξεις, πάλι είναι ολόγραμμα ενός αντικειμένου, δεν είναι βιβλίο.
Έρχονται άνθρωποι όλων των ειδών στο βιβλιοπωλείο και αρκετοί νέοι. Ένας νέος άνθρωπος δεν μπορεί να έχει διαβάσει πολλά, είναι στην αρχή του. Και είναι ωραίο να του προτείνεις κάτι να διαβάσει και μετά όταν ξαναέρθει να σου πει ότι του άρεσε πολύ, ότι του άνοιξε δρόμους. Όταν μου συμβαίνει κάτι τέτοιο νιώθω ότι έφτασα στην κορυφή, πέτυχα τον στόχο μου.
Ένα μικρό βιβλιοπωλείο δεν έχει να κάνει με το κέρδος, αλλά με πιο βαθιά πράγματα. Είναι ένας χώρος πολιτισμού, όπως και να το κάνουμε. Και δεν είναι τόσο τα βιβλία. Βιβλιοπωλεία που άφησαν ιστορία στην Αθήνα, όπως η Εστία ή ο Κάουφμαν, είναι επειδή θυμάσαι την ατμόσφαιρα και τις κουβέντες που έγιναν εκεί μέσα με τους πωλητές ή με τους άλλους πελάτες.
Έχω την ελπίδα ότι θα πετύχει το βιβλιοπωλείο αλλά αυτό εξαρτάται και από την στήριξη των ανθρώπων. Αλλά και να μην κρατήσει δεν θα το μετανιώσω που έκανα αυτό το βήμα. Είχα πει στην αρχιτέκτονα όταν τελείωσε ότι δεν έχει σημασία αν θα αποτύχουμε ή όχι. Η διαδρομή τελείωσε, φτάσαμε. Δεν έχει σημασία αν θα γίνει εμπορικός χώρος, εμπορική επιτυχία. Άλλωστε δεν προοριζόταν γι’ αυτό».
22°
