Georges Simenon - Το Τραίνο: Βιβλιοκριτική για το μυθιστόρημα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα.
Εδώ δεν υπάρχουν ούτε φόνοι ούτε κλοπές. Δεν παίζουν σπαζοκεφαλιές ή επείγουσες εξιχνιάσεις που καλείται να διαλευκάνει επιθεωρητής Μαιγκρέ. Tο «Τραίνο» ανήκει στη μαύρη σειρά του, αυτή που οι εκδόσεις Άγρα και οι φανατικοί του Ζορζ Σιμενόν την αποκαλούν τα «Σκληρά». Γνωστό τοις πάσοι, ο μετρ δεν επαναπαύτηκε στις δάφνες του κλασικού αστυνομικού και, με μια βαθιά βουτιά στο νουάρ, μας φιλοδώρησε με 21 έξτρα μυθιστορήματα, όπου, ακόμα και αν υπάρχει η αστυνομική πλοκή, το σασπένς δείχνει να συμβαίνει τύποις.
Αναμφίβολα αυτή είναι η κουλτούρα και η υπεραξία της «Σκληρής» σειράς. Ο Σιμενόν μας χάρισε ιστορίες- πορτρέτα ανθρώπων που πάσχουν από ύπαρξη, όπως θα έλεγε κι ο Καρούζος. Εδώ ανήκει και το «Τραίνο» και μιλάει ο Μαρσέλ Φερόν, τεχνικός ραδιοφώνου, που μαζί με την έγκυο γυναίκα και την τετράχρονη κόρη του ζει μια συμβατική ζωή σε ένα παραμεθόριο χωριό της Γαλλίας. Ακούγοντας στα νέα πως η Γερμανία, μετά την κατάκτηση της Δανίας, της Νορβηγίας και της Ολλανδίας στρέφεται ενάντια στο Βέλγιο και τη Γαλλία, ο Μαρσέλ αποφασίζει να κατηφορίσει προ τον νότο. «Παρ’ όλα αυτά, και είναι απόλυτα ειλικρινές, την ημέρα της κήρυξης του πολέμου ένιωσα ανακούφιση. Είχα εκπλαγεί κι ο ίδιος με αυτό. Δεν ήταν η Γαλλία και η Γερμανία, ούτε η Πολωνία, η Αγγλία, ο Χίτλερ, ο ναζισμός ή ο κομμουνισμός, όχι δεν ήταν αυτοί οι λόγοι που σκεφτόμουν έτσι. Ουδέποτε ενδιαφέρθηκα για την πολιτική και δεν γνωρίζω τίποτα επί του θέματος. Μετά βίας θα μπορούσα να αναφέρω τα ονόματα τριών ή τεσσάρων Γάλλων υπουργών, κι αυτό μόνο επειδή τους άκουσα στο ραδιόφωνο. Όχι! Αυτός ο πόλεμος που ξεσπούσε ξαφνικά, μετά από έναν χρόνο ψεύτικης ύφεσης, ήταν μια προσωπική υπόθεση ανάμεσα στη μοίρα και σ' εμένα».
Κι έτσι η οικογένεια του Μαρσέλ Φερόν ανεβαίνει σε ένα τρένο γεμάτο ασφυκτικά με φυγάδες, νομίζοντας πως οι Γερμανοί δεν θα φτάσουν στη Νότια Γαλλία. Μόνο που από μια λάθος αποσύνδεση κάποιων βαγονιών, ο αρχικός συρμός χωρίζεται στα δυο και ο Μαρσέλ Φερόν χωρίζεται από την έγκυο γυναίκα του και το παιδί του. Πανικοβάλλεται; Καθόλου. Γιατί; Γιατί αδιάκοπα μέσα του, όλα τα προηγούμενα χρόνια, ο Μαρσέλ επιθυμούσε να γυρίσει σελίδα στη ζωή του. Και ο πόλεμος όχι απλώς του δίνει την ευκαιρία, αλλά του τη σερβίρει και στο πιάτο. Μια εποχή φεύγει και, παρόλο που κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί και τι αντικαταστήσει την παλιά ζωή του Μαρσέλ, είναι ο ίλιγγος του απρόβλεπτου, η περιδίνιση και η περιπέτεια που τον εξιτάρουν. Καθώς το τρένο κατευθύνεται για το πουθενά, χωρίς κανένας από τους επιβάτες να ξέρει πού θα σταματήσει, ο Μαρσέλ Φεράν παρατηρεί τη γαλλική ύπαιθρο, βλέπει τις μέρες να γίνονται νύχτες, τη φύση, τα χωριά και τις κωμοπόλεις να αλλάζουν χρώματα και διαθέσεις, τον ουρανό να πολυβολεί θάνατο καθώς δεκάδες γερμανικά αεροπλάνα επιτίθενται στα βαγόνια.
Όμως όλος αυτός ο κίνδυνος και η απελπισία εξαφανίζονται, όταν στο βαγόνι του γνωρίζεται με την Άννα Κούπφερ, μια μοναχική γυναίκα, Τσέχα Εβραία. «Δεν ήταν ομιλητική. Ούτε κι εγώ. Και να ήμασταν, υπήρχαν τόσα θέματα ταμπού μεταξύ μας που δεν θα βρίσκαμε και πολλά πράγματα να πούμε. Ούτε παρελθόν ούτε μέλλον. Μόνο ένα εύθραυστο παρόν, που το καταβροχθίζαμε και το απολαμβάναμε μαζί». Μαντέψτε: η Άννα γνωρίζει την οικογενειακή κατάσταση του Μαρσέλ και δεν έχει κανένα πρόβλημα. Πρόβλημα όμως δεν έχει ούτε ο Μαρσέλ, αφού ο κάποτε σεμνός μικροαστός και επαρχιώτης δείχνει να μη νοιάζεται για το πού βρίσκονται η έγκυος γυναίκα και η κόρη του. Έχει ο Θεός. Κι έτσι ο Σιμενόν βρίσκει την ευκαιρία να γράψει για μια αγάπη δίχως αύριο.
«Όσο για τη σεξουαλική μας πείνα, είμαι σχεδόν σίγουρος ότι δεν αποτελούσαμε εξαίρεση. Δεν είχα περάσει ούτε μια νύχτα που να μην ακούσω κορμιά να κινούνται με προσοχή, λαχανιασμένες ανάσες ή ερωτικούς αναστεναγμούς». Γιατί στο τρένο έχει καταλυθεί κάθε έννοια τάξης ή πολιτισμού. Οι επιβάτες πίνουν, καπνίζουν, αφοδεύουν, πηδιούνται και λειτουργούν πρόστυχα σαν να μην υπάρχει αύριο. Κάβλα και θάνατος, ατμόσφαιρα παζολινική. Σε αυτή την κατάσταση πραγμάτων, όπου όλα κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να εξαφανιστούν από μια βόμβα που θα τα διαλύσει, ο Μαρσέλ δεν ντρέπεται να παραδεχτεί πως είναι ευτυχισμένος. Εκστατικά απολαμβάνει αυτό το διάλειμμα, ηδονίζεται που ζει εκτός τόπου, χρόνου και συμβάσεων. Σε αυτό το καινούργιο σύμπαν, γεμάτο φιλιά, χιλιόμετρα και τρόμο, ο Σιμενόν προικίζει το ζευγάρι των εραστών του με τόλμη, αχαλίνωτη σεξουαλικότητα και ανεμελιά, που μόνο όσοι κατέχουν τα μυστικά της λίμπιντο γνωρίζουν ότι οι αισθήσεις εκτροχιάζονται κάθε φορά που διασαλεύεται η τάξη και ο κόσμος δείχνει δίχως αύριο.
Το «Τραίνο» έγινε ταινία από τον Πιέρ Γκρανιέ-Ντεφέρ με τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και τη Ρόμι Σνάιντερ (1973). Διαβάστε το. Γράφτηκε το 1961 αλλά η γλώσσα και ο ρυθμός του, η πλοκή και το στιλ του, η μαεστρία του Σιμενόν και η επιθυμία του να γράψει μια νουάρ ερωτική ιστορία πέντε αστέρων, το τοποθετούν στην κορυφή της λίστας με τα «Σκληρά».
Ταυτόχρονα με τη λαγνεία των σελίδων, ο ρομαντισμός και η τρυφερότητα ξεχειλίζουν, οι δύο εραστές γνωρίζουν πως κάποτε το ταξίδι θα τελειώσει, όμως… δεν κάνω σπόιλερ! «Γυρίζαμε σελίδα. Μια εποχή είχε πια περάσει, γι' αυτό ήμασταν πλέον σίγουροι όλοι, παρόλο που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τι θα την αντικαθιστούσε. Δεν ήταν μόνο η δική μας τύχη η τύχη που παιζόταν, αλλά η τύχη όλου του κόσμου, του οποίου αποτελούσαμε μόλις ένα τμήμα». Η μετάφραση είναι της Αργυρώς Μακάρωφ, αφού, ως γνωστόν, από το 2002 Μακάρωφ, Άγρα, Σιμενόν με Μαιγκρέ και Σιμενόν με τη Σκληρή σειρά, πάνε πακέτο.
17°
