- CITY GUIDE
- PODCAST
-
24°
Για το βιβλίο του Νικόλα Σεβαστάκη «Άνθρωπος στη σκιά»
H πρώτη πετυχημένη απόβασή του στην πεζογραφία του μυθιστορήματος
![stavros-konstantinidis.jpg stavros-konstantinidis.jpg](/images/120x120/3/jpg/sites/default/files/stavros-konstantinidis_0.jpg)
![Νικόλας Σεβαστάκης © Stelios Kouvelis Νικόλας Σεβαστάκης © Stelios Kouvelis](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2019/08/22/1.jpg)
Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης γράφει για το νέο βιβλίο του Νικόλα Σεβαστάκη «Άνθρωπος στη σκιά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.
Όποιος δεν μπορεί να ερμηνεύσει την ιστορία της ελληνικής μεταπολίτευσης είναι δύσκολο να αναγνωρίσει σε βάθος και τη σημερινή εξελισσόμενη πολιτική πραγματικότητα. Η ερμηνεία αυτή δεν μπορεί να εξαντλείται ούτε σε εύκολους φορμαλισμούς των ιδεολογικών φορτίσεων, ούτε σε οικονομικοκεντρικές μόνο θεωρίες. Κεντρική θέση στα χρόνια μετά το '74 έχουν οι γεωμετρίες, οι εντάσεις και οι μεταπτώσεις στους κόλπους της πολυδιασπασμένης αριστεράς. Ριζοσπαστικοποιημένη από την αντιδικτατορική αντίσταση, σε ευθεία απόσταση μίας γενιάς από το δράμα και τη μνήμη του εμφυλίου, και χωρίς να έχει εσωτερικεύσει την εκτόνωση του Μάη του '68 στην Ευρώπη, εμφανίζεται μεταχρονολογημένα στην ελληνική σκηνή με όλες τις δυνατές εκδοχές και πολυχρωμίες της, από την ένοπλη πάλη και τρομοκρατία μέχρι τη συμβιβασμένη έκφρασή της στους κόλπους του σοσιαλισμού του τρίτου δρόμου. Είναι φανερό πως η ριζοσπαστικοποιημένη φαντασίωση της ανατροπής, «έτσι» ή «αλλιώς» είναι κοινός τόπος για όλους τότε. Αυτό το τραχύ κλίμα της παθιασμένης πολιτικοποίησης των νέων, ακατανόητο για το άλλο μισό του πληθυσμού, επικάθεται έτσι πάνω σε μια κοινωνία κατά βάση συντηρητική, πατριαρχική και οικογενειοκεντρική, ενίοτε θρησκόληπτη, μακριά από τον φιλελεύθερο αέρα της Ευρώπης της εποχής.
![Νικόλας Σεβαστάκης © Stelios Kouvelis Νικόλας Σεβαστάκης © Stelios Kouvelis](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/3_230.jpg)
Μετά τις συλλογές διηγημάτων «Η γυναίκα με ποδήλατο» (2014) και τον «Άντρα που πέφτει» (2015), ο συγγραφέας Νικόλας Σεβαστάκης παραδίδει το πρώτο μυθιστόρημά του «Άνθρωπος στη σκιά» στο αναγνωστικό κοινό. Λέγοντας συγγραφέας εννοώ εδώ τον λογοτεχνικό Σεβαστάκη, γιατί η συγγραφική - επιστημονική παραγωγή του Καθηγητή των Πολιτικών επιστημών του ΑΠΘ είναι αξιοσημείωτα πυκνή τα τελευταία χρόνια, πέραν της σχεδόν καταιγιστικής δημόσιας παρουσίας του ως αρθρογράφου, που τον καθιστά έναν από τους πιο επιδραστικούς διανοούμενους της χώρας. Παρατηρώντας τους τίτλους διαφαίνεται ένα συνδετικό νήμα μέσα από το οποίο δηλώνεται ένα ισχυρό σήμα σαρκασμού, μία γερή δόση ανεκτικότητας και μία βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης τραγικότητας. Αλλά μπορεί να ιδωθεί και σαν μια τριλογία που γεφυρώνει τον Σεβαστάκη από τη διηγηματική φόρμα στην πιο περίπλοκη μυθιστορηματική γραφή. Ο «Άνθρωπος στη σκιά» είναι μια ανατομή της ελληνικής μεταπολίτευσης, φωτισμένη κυρίως από την οπτική του φαντασιακού, της προσδοκίας και της ματαιότητας της αριστεράς και των ριζοσπαστικών μορφών της. Ο συγγραφέας πλέκει ένα πολιτικό μυθιστόρημα δίνοντας έμφαση στην ιδιοπροσωπία των πρωταγωνιστών, στο πεδίο της επικοινωνίας τους, τις ψυχαναλυτικές καταβολές, αλλά σίγουρα δανείζεται ατμόσφαιρα από το γνώριμο σε αυτόν πεδίο του κοινωνικοπολιτικού προτάγματος. Εκείνη την περίοδο βέβαια η ζωή είναι για τους πολλούς η πολιτική.
Ο Νικόλας Σεβαστάκης διαισθάνεται όσο λίγοι το υπόγειο «καρδιοχτύπι» της νεοτερικής ελληνικής κοινωνίας. Γεννημένος το 1964 και παρότι δεν προλαβαίνει να είναι ενεργό κομμάτι της λεγόμενης γενιάς του Πολυτεχνείου, φαίνεται βιωματικά να την έχει το ίδιο ισχυρά εσωτερικευμένη με τους κεντρικούς πρωταγωνιστές της. Μπορεί και συνοψίζει το ίδιο εύστοχα, παρατηρητικά, στοχαστικά, και λεπτά τις διάφορες ιδεολογικές και κοινωνικές φυλές, σαν ήταν εκεί παρών. Σαν να έχει ζήσει ως σύγχρονος, το βαθύ σημαινόμενο της πρώτης μεταπολίτευσης. Η τριπλή του ιδιότητα, ως ειδήμονα της πολιτικής επιστήμης, ως άνθρωπο που έζησε από κούνια και με στοχασμό τις περιπέτειες της αριστεράς και ως συγγραφέα, του προσδίδει το «γαλλικό κλειδί» για να μιλήσει με εμβριθείς κοινωνικές και ψυχολογικές αναγνώσεις, από τον μικροαστισμό μέχρι την τρομοκρατία, από τα στιλιστικά συμφραζόμενα μέχρι τις σταδιακές συμπεριφορικές μεταλλάξεις. Ξέρει ποιοι μηχανισμοί εδραιώνουν τον κοινωνικό συμβιβασμό ή πώς ξετυλίγεται η αιφνίδια ριζοσπαστική αμφισβήτηση.
Ο εξηντάρης τρομοκράτης Φάνης Αυγερινός έχει βρεθεί κρεμασμένος σε ένα δένδρο, έχοντας αυτοκτονήσει το 2015, σε μια ως φαίνεται τελευταία πεζοπορία του στον αστικό λόφο του Υμηττού. Ο συγγραφέας επιλέγει την αναδρομική αφήγηση ξεκινώντας με το τέλος. Και τα ενδιάμεσα κεφάλαια δεν ακολουθούν τη χρονοσειρά των γεγονότων από το 1973 έως το 2015, αλλά παρατίθενται εναλλάξ μπρος και πίσω στο χρόνο με στόχο να φωτίσουν κρίσιμες πτυχές, πρόσωπα και σκηνές που καθορίζουν τις γωνίες της αφήγησης. Γωνίες που συμπυκνώνουν ταυτόχρονα σε μικρογραφία την ελληνική κοινωνία της εποχής.
![Νικόλας Σεβαστάκης «Άνθρωπος στη σκιά», εκδόσεις Πόλις Νικόλας Σεβαστάκης «Άνθρωπος στη σκιά», εκδόσεις Πόλις](/images/w250/3/jpg/sites/default/files/da5e830c-f195-41cf-a95c-9aa12de3fa04.jpg)
Απολαυστικό για τους μυημένους και με ελκυστική πλοκή, με γλώσσα μεστή, δεξιοτεχνικές περιγραφές και υπαινικτικές αιωρήσεις σε αόρατες λεπτομέρειες της σημαντικής σημειολογίας, μια διαγώνια ενδοσκόπηση της Αθήνας, της καθημερινής ζωής των τελευταίων 45 χρόνων, μέσα στον πραγματικό καμβά μίας παλλόμενης αλλά και ομφαλοσκοπικής κοινωνίας. Ωραίες και ρεαλιστικές περιηγήσεις σε δρόμους και γνωστά αστικά σταυροδρόμια, σημεία και στέκια της Αθήνας, όπως ακριβώς υπήρξαν με το λεπτό και ειδικό τους βάρος. Ο Νικόλας Σεβαστάκης κάνει την πρώτη πετυχημένη απόβαση στην πεζογραφία του μυθιστορήματος. Παρότι η ιστορία εξελίσσεται μέσα σε μία άκρως πολιτική ατμόσφαιρα, τον αφορά η εμβάθυνση στην ατομική ψυχαναλυτική διεργασία, τον ενδιαφέρουν τα ρευστά όρια της εκτροπής, το αναπόδραστα τυχαίο στις συμπεριφορές, ο στοχασμός απέναντι στις οδύνες της ανθρώπινης μοίρας.
![Νικόλας Σεβαστάκης © Stelios Kouvelis Νικόλας Σεβαστάκης © Stelios Kouvelis](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/2_271.jpg)
Είναι σχεδόν ευλαβική η χειροτεχνία της περιγραφής των χαρακτήρων και των προσώπων, το σημειολογικό συμφραζόμενο, η ενδυματολογική αποκωδικοποίηση, η γνώση των τάσεων και των μικροαποχρώσεων της στιλιστικής πρόζας των συμπεριφορών.
Θα μπορούσα να ξεχωρίσω πολλά λογοτεχνικά «καρέ» που δημιουργούν ένταση, αγωνία, συναισθηματικές μεταπτώσεις και συγκινησιακές φορτίσεις θα σταθώ όμως εδώ σε αυτό το κείμενο στην πολυσήμαντη και εμβληματική σκηνή της συνάντησης της Κατερίνας, της πρώην ερωμένης του Φάνη Αυγερινού με την ανιψιά του δολοφονηθέντος Μαζαράκη. Αποτυπώνει με ακρίβεια, συνοπτικά και τόσο πειστικά ακριβώς τον εθνικό διχασμό, το συναισθηματικό ασύμπτωτο, τους υποκειμενισμούς, τους δύο παράλληλους κόσμους, που μέχρι σήμερα ακόμη αντιπαλεύουν στο πραγματικό πολιτικό «θέατρο» της χώρας.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ένα διήγημα για τα 100 χρόνια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι το 1924
Ένα μυθιστόρημα φαντασίας για παιδιά, κόντρα στις προκαταλήψεις
Ένα μυθιστόρημα φτιαγμένο από εικόνες, φως, νερό, ειλικρίνεια, αγάπη — και καλοκαίρι
Μιλήσαμε με τον συγγραφέα για την πρώτη του συλλογή διηγημάτων
60 χρόνια από την κυκλοφορία ενός ιστορικού βιβλίου για τα ΜΜΕ
Μιλήσαμε μαζί της για το νέο της βιβλίο «In God we trust»
Για το βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα του Χουάν Βιγιόρο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Carnívora (μετάφραση Χριστίνα Φιλήμονος)
Διαβάστε το ποίημα από τη συλλογή «Κλαγγή των όπλων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Tι μας ενδιαφέρει η πεισιθάνατη αναζήτηση ενός μετανάστη Ιρανού που μέσα σε όλα τα άλλα είναι και ορφανός από μητέρα, ενώ ο πατέρας του δουλεύει σε εκτροφείο ορνίθων;
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.