Tο μυθιστόρημα του Γκράχαμ Σουίφτ «Τελευταίος γύρος» (εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας) αποτίνει φόρο τιμής σε ένα από τα κλασικά βιβλία του 20ού αιώνα.
Από τις πρώτες κιόλας σελίδες του μυθιστορήματος του Γκράχαμ Σουίφτ «Τελευταίος γύρος» (εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας) αντιλαμβάνεται κανείς πως ο συγγραφέας αποτίνει φόρο τιμής, θεματικά και υφολογικά, σε ένα από τα κλασικά βιβλία του 20ού αιώνα, το «Καθώς ψυχορραγώ» του Γουίλιαμ Φόκνερ.
Θεματικά, επειδή τούτο το μυθιστόρημα, όπως και αυτό του Φόκνερ, πραγματεύεται τη μεταφορά της σορού (εδώ τέφρα) ενός νεκρού από τα αγαπημένα του πρόσωπα προς την τοποθεσία που επέλεξε ο εκλιπών ως τελευταία του κατοικία. Και υφολογικά, επειδή κι εδώ η πλοκή αποτελεί πρόσχημα για την εσωτερική εξερεύνηση των ηρώων: η αφήγηση μετατρέπεται σε εύπλαστη σκυτάλη στα χέρια των παικτών, καθώς μπαινοβγαίνουμε στο μυαλό του καθενός, με συχνές αναδρομές στο παρελθόν.
Θα ήταν βέβαια άδικο να ισχυριστεί κανείς πως ο «Τελευταίος γύρος» είναι απλά η βρετανική απάντηση στο «Καθώς ψυχορραγώ». Και όχι μόνο επειδή το φόντο εδώ είναι ο ψυχρός ευρωπαϊκός βορράς και όχι ο πνιγηρός αμερικανικός νότος του Φόκνερ. Καταρχάς, οι βασικοί αφηγητές δεν είναι, στην πλειοψηφία τους, τα μέλη της οικογένειας του νεκρού, αλλά οι κοντινοί του φίλοι, μία αντροπαρέα. Όπως και στα περισσότερα έργα του Σουίφτ, οι ήρωές του προέρχονται από τις συνοικίες του νότιου Λονδίνου. Εν προκειμένω, πρόκειται για παλαίμαχους μεσοαστούς που συνδέονται μεταξύ τους από κοινά βιώματα (θητεία στον Β΄ Παγκόσμιο), αλλά και από την απροθυμία τους να επιχειρήσουν αλλαγές στη ζωή τους. Ταυτόχρονα ξεδιπλώνεται η σύγκρουση με τις νεότερες γενιές, που ενσαρκώνεται ιδίως στο θετό γιο του αποθανόντος, ο οποίος αντιδρά στις «ασφαλείς» ζωές της προηγούμενης γενιάς ακολουθώντας τις δικές του επιλογές.
Πρόκειται για έργο συγκινητικό, τρυφερό, ενίοτε χιουμοριστικό, βαθύτατα κατανοητικό ως προς τις αδυναμίες των ανθρώπων, που καταπιάνεται με τις διαπροσωπικές σχέσεις, τη δυσκολία επικοινωνίας, το χάσμα λόγων και έργων, τη μάχη αρσενικού και θηλυκού, τα δομικά υλικά της οικογένειας, την ανδρική φιλία, το χρόνο, την αγάπη και, φυσικά, το θάνατο. Η νέα αυτή μετάφραση του βραβευμένου με Booker βιβλίου από την Άντζελα Δημητρακάκη αναδεικνύει τόσο την έντονα αντρική γραφή, όσο και την παρεΐστικη προφορικότητα του κειμένου.
Η δύναμή του κρύβεται σε αυτό ακριβώς που επιχείρησαν πρώτοι οι Μοντερνιστές, ανάμεσά τους και ο Φόκνερ: τη διάφανη απεικόνιση της ανθρώπινης εμπειρίας. Την ιδιότυπη πρόσληψη της πραγματικότητας φιλτραρισμένη μέσα από τη μοναδικότητα ενός ανθρώπινου πλάσματος. Γιατί να ασχοληθεί κανείς με την εξωτερική καταγραφή της πραγματικότητας, όταν «τα μεγαλύτερα γεγονότα του κόσμου συμβαίνουν μέσα στο μυαλό», όπως είχε πει κάποτε ο Όσκαρ Ουάιλντ; Κι αυτό τον εγκιβωτισμό αποκαλύπτει ο Σουίφτ: τη μαγεία εντός της καθημερινότητας. Σαν φύλλο δέντρου που αποκαλύπτει τα νεύρα του, τις διακλαδώσεις του, κάθε στιγμή είναι ένας λεπτοφυής κόσμος: μία ζωή ολόκληρη.
