Είδαμε την «Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» με τους Μάκη Παπαδημητρίου, Αργύρη Ξάφη και Μιχάλη Οικονόμου, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου στο Θέατρο Ιλίσσια
Στιγμές από την ιστορία των Εβραίων μεταναστών που έφτασαν στην Αμερική τον 19ο αιώνα, από την πολιτισμική τους ταυτότητα, από την ενσωμάτωσή τους στη νέα πατρίδα, από τον αμερικανικό εμφύλιο, από τις καθοριστικές στιγμές της οικονομικής ανάπτυξης, από το κραχ του 1929, από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, από την οικονομική ανόρθωση που ακολούθησε, από τις ταλαντεύσεις της οικονομίας που καθόρισαν την κοινωνία μέχρι τη μεγάλη κρίση του 2008... Όλα αυτά χώρεσαν σε μια παράσταση δυόμιση ωρών που έχει τίτλο «Η τριλογία των Λήμαν Μπράδερς», ένα θεατρικό κείμενο του Στέφανο Μασσίνι που έχει ήδη κάνει μια πολύ επιτυχημένη διαδρομή στα θέατρα όλου του κόσμου, και στο θέατρο «Ιλίσια» σκηνοθετεί ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος.
Το έργο παρακολουθεί τη διαδρομή τριών Εβραίων αδελφών οι οποίοι μεταναστεύουν στην Αμερική από τη Βαυαρία το 1844. Ο Χέγιουμ Λήμαν πρώτα, που έγινε Χένρι στο Νέο Κόσμο (Μάκης Παπαδημητρίου), ο Μέντελ που έγινε Εμμάνουελ (Αργύρης Ξάφης) και ο μικρότερος ο Μάγιερ (Μιχάλης Οικονόμου). Εγκαθίστανται στην Αλαμπάμπα, στον αμερικανικό νότο με τις φυτείες βαμβακιού και τους μαύρους δούλους και ανοίγουν ένα μικρό κατάστημα υφασμάτων. Και σιγά σιγά, δραστήριοι, ανήσυχοι και τολμηροί και παρακολουθώντας την νέα κάθε φορά πραγματικότητα που επιφυλάσσουν οι εξελίξεις της νέας τους πατρίδας, που πάντα την βλέπουν σαν ένα «μαγικό μουσικό κουτί», αλλάζουν αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας: περνούν από το βαμβάκι στον καφέ, στους σιδηρόδρομους, στον καπνό, και εγκαθίστανται για τα καλά στις τραπεζικές δραστηριότητες και υπηρεσίες κάθε είδους, αντιμετωπίζοντας πλέον όλες τις επιπτώσεις: από το κραχ του 1929 μέχρι την τελική κατάρρευση της τράπεζας επενδύσεων Λήμαν Μπράδερς το 2008, που ήταν η αρχή της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης.
Αλλάζοντας αντικείμενο εμπορικής και οικονομικής ενασχόλησης, αλλάζουν και οι ίδιοι, που αφίστανται σιγά σιγά από τις εβραϊκές παραδόσεις που έφεραν μαζί τους το 1844. Τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους ζουν πλέον σε άλλη χώρα και ενστερνίζονται τις νέες συνήθειες, όταν δεν τις διαμορφώνουν, αφού μέλη της οικογένειας στηρίζουν την τέχνη του κινηματογράφου, αλλά και τους υπολογιστές, την ενέργεια, το marketing, την αντίληψη του καταναλωτισμού. Και οι επιγραφές της επιχείρησης αλλάζουν, ακολουθώντας την αλλαγή των εμπορικών και επενδυτικών φάσεων.
Αυτό είναι το έργο, ένα έργο πυκνό, πολυεπίπεδο, που αφηγείται πολλές ιστορίες, προσωπικές, οικογενειακές, τοπικές ή παγκόσμιες, που εναλλάσσονται διαρκώς και ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος τις περνάει στο κοινό αβίαστα, ισορροπώντας τις δύσκολες και τις εύκολες στιγμές για τους Λήμαν Μπράδερς αλλά και για την υφήλιο. Κι αυτό όχι μόνο χάρη στο ευφυές κείμενο του Στέφανο Μασσίνι (αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο, με εμβόλιμους διαλόγους των ηρώων), όχι μόνο χάρη στη σκηνοθετική φροντίδα του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, όχι μόνο χάρη στα βίντεο εποχής που προβάλλονται στο πίσω μέρος της σκηνής και πάνω στους γνώριμους και αγαπημένους κύβους που συχνά χρησιμοποιεί ο γνωστός σκηνοθέτης στις παραστάσεις του, αλλά, βεβαίως, και χάρη στους τρεις ηθοποιούς, που γίνονται άντρες, γυναίκες, παιδιά, γέροι, νέοι, κυνικοί, τρυφεροί ή ευαίσθητοι (όπως ο Χέρμπερτ Λήμαν, ο δίκαιος, που «στον κόσμο που έχει γεννηθεί αυτό σημαίνει ότι θα έχει πάντα πρόβλημα»), ή γίνονται αφεντικά, υπάλληλοι, τραπεζίτες, μαύροι, έμποροι βαμβακιού, όλα.
Το ενδιαφέρον του κειμένου (που βγαίνει απολύτως στην παράσταση) είναι ότι καταφέρνουμε να δούμε όλες αυτές τις διαφορετικές προσωπικότητες, τους διαφορετικούς χαρακτήρες, τους τρόπους που επικοινωνούν ή δεν επικοινωνούν, τους τρόπους που στηρίζουν ο ένας τον άλλον, τους τρόπους που επιμένουν, που ρισκάρουν, που αντιλαμβάνονται το καινούργιο - με το κριτήριο της επένδυσης και του κέρδους πάντα -, παράλληλα και ταυτόχρονα με τη μεγάλη ιστορία. Διέκρινα, είναι η αλήθεια, κάποια σημεία απλουστευτικά στο κείμενο σε ό,τι αφορά τη λατρεία του χρήματος και τον κυνισμό της απόκτησής του, ανακατεμένα με λεπτή ειρωνεία και χιούμορ. Και διέκρινα, επίσης, μια μικρή ανισορροπία στο δεύτερο μέρος του έργου, δηλαδή μετά το κραχ του 1929 και μέχρι το σήμερα, που πέρασε πολύ περιληπτικά σε σχέση με το πρώτο μέρος.
Αυτές οι μικρές παρατηρήσεις δεν επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα της παράστασης, που είχε ρυθμό, καλές ερμηνείες και ήταν ευφρόσυνη και πλούσια σε πληροφορίες για σημαντικούς ιστορικούς και οικονομικούς σταθμούς 164 χρόνων, χωρίς να γίνεται διδακτική.
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
8°
