Ηιστορία δύο προσφύγων από το Ιράν που διασχίζουν τα Βαλκάνια προκειμένου να φτάσουν στην Αγγλία μοιάζει σοκαριστικά αυτονόητη και οικεία, κυρίως στην Ελλάδα, όπου αντίστοιχες ιστορίες συνθέτουν μέρος της σύγχρονης ιστορίας μας. Η Ελλάδα ως χώρος μετάβασης ή αναγκαστικής στάσης – αλλά και αντίθετα ως χώρος εκκίνησης πλέον για όλο και περισσότερους μετανάστες, τώρα και Έλληνες. Είναι πάντα η συγκυρία και η καμπή της ιστορίας που αναδεικνύει ακόμη περισσότερο την αποστολή και τη δύναμη ενός έργου όπως το «Amid the clouds» του Ιρανού Aμίρ Ρεζά Κουχεστανί, που έρχεται από τις 15 ως και τις 18 Μαρτίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας του.
Το έργο αφορά δύο Ιρανούς που συναντιούνται στην προσπάθειά τους να διαφύγουν από το Ιράν μέσω των Βαλκανίων προς καταυλισμό προσφύγων στην Αγγλία – ένας νεαρός άντρας και μια έγκυος γυναίκα. Και οι δυο φέρουν τη λαχτάρα του τελικού προορισμού, το τραύμα της απώλειας δικών τους ανθρώπων κατά την προσπάθεια διαφυγής μέσω θαλάσσης ή ποταμών – το υγρό στοιχείο διατρέχει την παράσταση και αποτελεί άλλοτε το όριο και άλλοτε την πηγή της δύναμης των ηρώων. Οι μονόλογοι και διάλογοι του σημαντικού Ιρανού συγγραφέα και σκηνοθέτη, που παρουσίασε το έργο του σε ολόκληρο τον κόσμο (το έγραψε κατά τη διάρκεια residency στο Royal Court του Λονδίνου), διακρίνονται για το ιδιαίτερο αφηγηματικό τους ύφος. Και δη με την αφήγηση στα φαρσί, την περσική διάλεκτο – η τονικότητα και το ηχόχρωμα της γλώσσας είναι ικανά να δημιουργήσουν στο κοινό πολλαπλές εικόνες και συναισθήματα (υπάρχουν υπέρτιτλοι στα ελληνικά). Η γλώσσα αυτή είναι η πραγματική τους χώρα, που κουβαλάνε μαζί τους οι ήρωες του έργου, κιβωτός βιωμάτων και κοσμοθεωρίας. Πολλές ιστορίες, παλιές και νέες, διακλαδώνονται στο έργο και βάζουν τους πρόσφυγες πέρα και πάνω από κουτάκια στατιστικών δεδομένων, απολήξεις συμπερασμάτων για την άσκηση πολιτικής, τις εκτιμήσεις ιστορικών δονήσεων. Ο Koυχεστανί, πέρα από το γεγονός της προσφυγιάς, τα ανείπωτα όσα για τις συνθήκες που τους αναγκάζουν να φύγουν από το Ιράν, αναδεικνύει τις ανθρώπινες ιστορίες.
Το θέμα της φυγής, της εγκατάστασης σε νέο τόπο, είναι κυρίαρχο και στην εκδήλωση «Ο μετανάστης αυτοβιογραφείται» που θα πραγματοποιηθεί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 12/3, με τη συμμετοχή των Βασίλη Αλεξάκη, Αλεξάνδρας Ιωαννίδου και Γκάζι Καπλάνι. Εδώ το θέμα της μετανάστευσης προσεγγίζεται μεν ιστορικά και κοινωνικά, αλλά και μέσω των προσωπικών ιστοριών των Αλεξάκη και Καπλανί, δείχνοντας ξανά πως το βίωμα λέει πάντα την αλήθεια πάνω από τις επίσημες μελέτες και έρευνες.
Info Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Λεωφ. Συγγρού 107-109, 210 9005.800
21°
