Μενδώνη στο Εικονικό Μουσείο του Σίδνεϋ: Μοναδικό αρχείο πολύτιμης προφορικής ιστορίας της μετανάστευσης των Ελλήνων

​Στο Σίδνεϋ, στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Εθνικού Ναυτικού Μουσείου της Αυστραλίας, από Έλληνες της Διασποράς, κάθε ηλικίας, και σε ατμόσφαιρα βαθύτατης συγκίνησης, έγινε η επίσημη παρουσίαση για το πρώτο έτος της λειτουργίας του εικονικού μουσείου «Our People, Their Stories»- «Οι άνθρωποί μας, οι ιστορίες τους», παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κ.κ. Μακαρίου, ενώπιον της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και του Πρέσβη της Ελλάδος στην Καμπέρα Σταύρου Βενιζέλου.

Το εικονικό Μουσείο αποτελεί πρωτοβουλία του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κ.κ. Μακαρίου, ενώ τελεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού. Πρόκειται για έναν ανθρώπινο φόρο μνήμης και τιμής, αλλά και υπόδειγμα ιστορικής έρευνας και πολιτιστικής δράσης, με παγκόσμια εμβέλεια. Στον ένα χρόνο λειτουργίας του, το Εικονικό Μουσείο κατέγραψε σχεδόν 11.000.000 επισκέπτες.

«Ένα έργο», όπως σημείωσε στο χαιρετισμό της η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, «εξαιρετικής σημασίας για τον Ελληνισμό της Διασποράς και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Γιατί αυτό το μουσείο δεν είναι απλώς μια ψηφιακή πλατφόρμα. Είναι ένα ζωντανό αρχείο μνήμης. Ένα πολύτιμο αποθετήριο προσωπικών αφηγήσεων, συναισθημάτων και εμπειριών των Ελλήνων μεταναστών, στην Αυστραλία. Μέσα από τις ιστορίες των ανθρώπων, που τόλμησαν να αφήσουν πίσω τους την πατρίδα, να διασχίσουν ωκεανούς και να χτίσουν μια νέα ζωή στην πέμπτη ήπειρο, αναδεικνύεται η δύναμη της ελληνικής ψυχής, η αντοχή, η πίστη και η αδιάκοπη σύνδεση με τις ρίζες. Για τους περισσότερους από αυτούς τους ανθρώπους, το ταξίδι της ξενιτιάς υπήρξε κάθε άλλο παρά δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα».

Mοναδικό αρχείο πολύτιμης προφορικής ιστορίας της μετανάστευσης των Ελλήνων

Το εικονικό μουσείο «Our People, Their Stories» -«Οι άνθρωποί μας, οι ιστορίες τους»- είναι ένα μοναδικό αρχείο πολύτιμης προφορικής ιστορίας της μετανάστευσης των Ελλήνων, από κάθε γωνιά της πατρίδας τους, στην Αυστραλία. Με τις μοναδικές αφηγήσεις των πρώτων μεταναστών που βρέθηκαν αντιμέτωποι, εκτός από τα αναμενόμενα και αναπόφευκτα γλωσσικά εμπόδια, σε κοινωνίες με μεγάλες πολιτισμικές διαφορές, που είχαν να αντιμετωπίσουν σκληρές συνθήκες εργασίας, κάνοντας εντονότερη και δυσβάσταχτη τη νοσταλγία τους για την πατρίδα.

«Παρ' όλα αυτά», σημείωσε η Υπουργός Πολιτισμού «χαλυβδώθηκαν με τόλμη, πίστη και αποφασιστικότητα, αλλά και ισχυρή αλληλοϋποστήριξη και αλληλεγγύη, καταφέρνοντας στο τέλος, όχι μόνο να επιβιώσουν και να στεριώσουν, αλλά και να δημιουργήσουν οικογένειες και κοινότητες, να διαπρέψουν στις επιχειρήσεις και στα κοινά, διατηρώντας πάντα ζωντανές τις παραδόσεις και τις αξίες τους. Χωρίς να λησμονήσουν ποτέ τους τόπους που άφησαν πίσω, έγραψαν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του Ελληνισμού, γεμάτο αξιοπρέπεια και προσφορά».

Οι αφηγήσεις των πρώτων και των δεύτερων γενεών Ελλήνων μεταναστών

Στο έργο αυτό, με σεβασμό στην ιστορική αλήθεια και με αγάπη για τον άνθρωπο, διασώζονται οι αφηγήσεις των πρώτων και των δεύτερων γενεών Ελλήνων μεταναστών, φωτίζοντας τις μικρές και μεγάλες στιγμές που συνθέτουν το μωσαϊκό της ελληνικής παρουσίας, στους Αντίποδες. Αποτελεί μια καταγραφή και μία αποτύπωση της ελληνικής μετανάστευσης με επιστημονική ενάργεια, αλλά και ενσυναίσθηση, αναδεικνύοντας τη διττή φύση της μετανάστευσης, ως ιστορικού κοινωνικο-οικονομικού φαινομένου και ως προσωπικού και οικογενειακού ανθρώπινου έπους.

«Οι ιστορίες αυτές», σημείωσε η Λίνα Μενδώνη, «που φιλοξενούνται στο εικονικό μουσείο αποτελούν τεκμήρια αυτού του έπους και ταυτόχρονα πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές. Υπό αυτό το πρίσμα, ιδιαίτερη μνεία αξίζει στη συμμετοχή της νέας γενιάς της Ομογένειας, η οποία καλείται να αναλάβει ενεργό ρόλο στη διατήρηση και προβολή της συλλογικής μνήμης. Η εμπλοκή των νέων σε όλα τα στάδια του έργου —από την έρευνα και την τεκμηρίωση έως την αφήγηση και την τεχνολογική υλοποίηση— αποτελεί εγγύηση για τη βιωσιμότητα και τη δυναμική περαιτέρω εξέλιξη του μουσείου.

Η συνεργασία επιστημόνων, ιστορικών, κινηματογραφιστών, δημοσιογράφων και ερευνητών, όπως και η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, αποδεικνύουν ότι η πολιτιστική δημιουργία μπορεί να συνδυάσει την παράδοση με την καινοτομία, το παρελθόν με το μέλλον… Το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού αναγνωρίζοντας την αξία της πολιτιστικής μνήμης, ως θεμέλιο της εθνικής μας ταυτότητας, αγκάλιασε θερμά αυτήν την προσπάθεια, θέτοντάς την υπό την αιγίδα του. Δεσμευόμαστε ότι η αιγίδα αυτή δεν είναι απλώς συμβολική, αλλά και ουσιαστική. Θα στηρίξουμε κάθε προσπάθεια που ενισχύει την πολιτιστική ταυτότητα του Ελληνισμού της Διασποράς, κάθε προσπάθεια που προάγει την εξωστρέφεια του ελληνικού πολιτισμού.

Το εικονικό μουσείο «Our People, Their Stories» αποτελεί πρότυπο τέτοιας προσπάθειας και είμαστε πεπεισμένοι ότι θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την ελληνική πολιτιστική παρουσία στην Αυστραλία και διεθνώς. Εύχομαι το μουσείο να συνεχίσει να εμπλουτίζεται, να συγκινεί και να ενώνει τους Έλληνες της Αυστραλίας με την πατρίδα, αλλά και να εμπνέει όλους εμάς για τη σημασία της μνήμης, της ταυτότητας και της πολιτιστικής συνέχειας».

Στη συνέχεια έγινε η παρουσίαση της έκθεσης, στην παρακείμενη αίθουσα, με πολύτιμα τεκμήρια της ορθόδοξης παράδοσης της ελληνικής παρουσίας στην Αυστραλία, και με πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Η Λίνα Μενδώνη απαντώντας στην προσφώνηση του Αρχιεπισκόπου ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σας ευχαριστώ για την ιδιαίτερα τιμητική σας πρόσκληση και την εξαιρετική ευκαιρία, που μου δίνετε, να μιλήσω ενώπιον της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου και να αναπτύξω τις αρχές της στρατηγικής και τις κατευθύνσεις της εφαρμοζόμενης, από το 2019, πολιτικής μας για τον Πολιτισμό και ιδιαίτερα επί των θρησκευτικών μνημείων. Στόχος αδιάλειπτος είναι να αναδείξουμε τον Πολιτισμό ως εθνικό αναπτυξιακό κεφάλαιο και θεμελιώδη συντελεστή της πνευματικής, της οικονομικής και της κοινωνικής ανάταξης, της προόδου και της ευημερίας της πατρίδας μας. Στην πολιτική αυτή, η προστασία, η ανάδειξη και η αξιοποίηση του συνόλου της υλικής και άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς αποτελεί κεντρικό άξονα, με τα μνημεία και τους χώρους χριστιανικού χαρακτήρα, όλων των περιόδων, να κατέχουν εξέχουσα θέση».

Η Υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε στην «Πολιτιστική Χάρτα Ανάπτυξης και Ευημερίας», έναν δυναμικό οδικό χάρτη για την αναγέννηση και ανάδειξη του Πολιτισμού ως στρατηγικού αναπτυξιακού πόρου και ως σημαντικού παράγοντα κοινωνικής συνοχής και προόδου με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε περιοχής. Η Χάρτα περιλαμβάνει έργα υποδομής, δράσεις και θεσμικές μεταρρυθμίσεις μείζονος συνδυαστικής αξίας, τόσο για τις τοπικές κοινωνίες, όσο και για το σύνολο της Επικράτειας, με ορίζοντα αρχικά το 2027 και τώρα το 2030.

Η Πολιτιστική Χάρτα αναπτύχθηκε, εξειδικεύεται και εξελίσσεται διαρκώς σε στέρεη επιστημονική βάση, με τη σύμπραξη και ακαδημαϊκών ερευνητικών φορέων στο σχεδιασμό εξειδικευμένων «πολιτιστικών masterplans» σε επιλεγμένες περιοχές της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε η Λίνα Μενδώνη, αφού σχολίασε ορισμένες μείζονες παρεμβάσεις, «από το 2019 ως σήμερα αντλήθηκαν και επενδύθηκαν σε 198 χριστιανικά μνημεία όλων των περιόδων και σε όλη την Επικράτεια περισσότερα από 280.000.000 ευρώ, μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων.

Στα συγκεκριμένα μεγέθη δεν συμπεριλαμβάνονται, ασφαλώς, οι παρεμβάσεις μικρότερης έκτασης και βαρύτητας που πραγματοποιούνται σε διαρκή και καθημερινή βάση από τις αρμόδιες Υπηρεσίες».