Η ανάγκη ενώνει θεούς και ανθρώπους σε κρίσιμες στιγμές
Λίγα χρόνια πριν γράψει την «Παναγία των Παρισίων» ο Βίκτωρ Ουγκώ σε μια επίσκεψή του στη Notre Dame είδε σε μια σκοτεινή γωνιά την ελληνική λέξη «ΑΝΑΓΚΗ» σκαλισμένη βαθιά σε ένα δομικό λίθο.
Ιστορία από την Ιλιάδα, ραψωδία Ζ', 73-118.
Η πρώτη φάση της μάχης των Αχαιών εναντίον των Τρώων, ανάμεσα στα ποτάμια Σιμόη και Ξάνθο, τέλειωσε με συντριπτική νίκη των Αχαιών. Η μάχη άρχισε με τον Αίαντα τον Τελαμώνιο, τον «πύργο» των Ελλήνων που τσάκισε τη φάλαγγα των Τρώων καθώς σκότωσε τον διαλεχτό πολεμιστή Ακάμαντα, γιο του Ευσώρου. Η σύρραξη συνεχίστηκε με τα κατορθώματα του Διομήδη, του Ευρύαλου, του Πολυποίτη, του Οδυσσέα, του Τεύκρου, του Αντίλοχου, του Αγαμέμνονα, του Λήιτου, του Ευρύπυλου και του Μενέλαου. Η φάση αυτή τέλειωσε με τις συμβουλές του σοφού Νέστορα.
Στο στρατόπεδο των Τρώων που κυβερνά ο Έκτωρ υπάρχει μεγάλη πίεση. Μιλά ο οιωνοσκόπος Έλενος, δίδυμος αδελφός της Κασσάνδρας, γιος του βασιλιά Πριάμου:
«Αινεία και εσύ Έκτορα αδελφέ μου, μεγάλοι αρχηγοί των Λυκίων και των Τρώων, εσείς έχετε το μεγάλο βάρος στους ώμους σας, είστε οι πρώτοι των πρώτων και στις μάχες και στο μυαλό. Δεν ταιριάζει σε σας η υποχώρηση. Πρέπει να μείνετε εδώ στις πύλες εμποδίζοντας τους στρατιώτες να μπουν μέσα ζητώντας την ασφάλεια που παρέχουν τα θεϊκά τείχη μας.
Τρέξτε σ’ όλες τις γραμμές, σ’ όλο το στράτευμα, σηκώστε ψηλά και αποκαταστήστε το καταρρακωμένο ηθικό των πολεμιστών μας, των πιστών μας συντρόφων. Σας εμπιστεύονται, σας εκτιμούν, σας θαυμάζουν. Τρέξτε, μη χάνετε χρόνο, κάθε χαμένη στιγμή είναι δώρο στους εχθρούς μας. Οι Αχαιοί έχουν θάρρος, το θάρρος τους δίνει δύναμη, η δύναμη τους δίνει σιγουριά, η σιγουριά τους δίνει ασυγκράτητη ορμητικότητα και αυτοπεποίθηση και αυτή η σιγουριά, η ορμητικότητα και η αυτοπεποίθηση τους δίνει τη νίκη.
Όμως όλα αυτά τα έχουμε και εμείς και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό αφού μαζί μας πολεμά ο ίδιος ο Άρης. Πηγαίνετε λοιπόν και εμείς εδώ θα κρατήσουμε άμυνα, παρά την κούραση μας. Η Ανάγκη, η μητέρα των Μοιρών, το απαιτεί. Μόνο εμείς μπορούμε να διαμορφώσουμε τη μοίρα μας».
Η ώρα του Έκτορα:
Ο Έκτορας άκουσε όσα είπε ο αδελφός του Έλενος, όμως εκείνος όλα αυτά τα είχε ήδη σκεφτεί και είχε σχεδιάσει με το δικό του στρατηγικό πνεύμα μια λύση για να εμψυχώσει τους Τρώες, να τους αναστηλώσει το ηθικό ώστε να σταθούν πάλι στα πόδια τους. Όσο άκουγε τον Έλενο η ματιά του σάρωνε και τα δύο στρατόπεδα, και το δικό του και των Αχαιών. Ο προικισμένος αρχηγός, ο χαρισματικός στρατηγός βλέπει όλο το πεδίο της μάχης, ακούει τα πάντα, εκτιμά τους θορύβους και τους ήχους των όπλων αντιλαμβάνεται το ρυθμό της συμπλοκής, την κίνηση της, την τάξη της, τον κυματισμό της, καταλαβαίνει τη φωνή της, τη ματιά της και κατακτά την ψυχή της. Ο Έκτορας πήδηξε από το άρμα του στη γη με βρόντο, που έκαναν τα άρματα του, την ίδια στιγμή που τέλειωσε τις παραινέσεις του ο Έλενος. Ήταν η κατάλληλη ώρα, το σωστό χρονικό σημείο. Σε κάθε χέρι κρατούσε πάλλοντας ένα αστραφτερό αιχμηρό δόρυ. Μπήκε στις τάξεις του δικού του στρατού σαν σίφουνας, σαν αερικό με πλήρη αρματωσιά, σαν φτερωτή Νίκη. Αυτός δεν ήταν μόνο ο αναμφισβήτητος αρχηγός, ήταν θεϊκός ηγέτης, πετούσε σαν τον Ερμή, είχε την τόλμη, το μένος και τη σιγουριά του Άρη, την εμψυχωτική ματιά και τις αρματωσιές του Ήφαιστου, την ομορφιά του Απόλλωνα, το αρχηγικό ταλέντο του ίδιου του Δία, το κοντάρι του έμοιαζε με τη μαγική τρίαινα του Ποσειδώνα, και η αύρα του παρέπεμπε στην αποκοτιά της μέθης του Διόνυσου. Τα λόγια του Έκτορα λίγα αλλά σοφά μιλούσαν κατευθείαν στις καρδιές των πολεμιστών.
Τρώες γενναίοι και εσείς άξιοι σύμμαχοί μας, σηκώστε το ανάστημά σας
Οι Τρώες και οι σύμμαχοι τους ψήλωσαν, ένιωσαν τα όπλα σφικτά, ζεστά στο κορμί και στην ψυχή τους και όλοι μαζί αυτόματα ανασυντάχθηκαν. Στο στρατόπεδο των Αχαιών όλο αυτό έφτασε σαν μια καυτή πνοή που μετέδιδε ανησυχία. Έκαναν ένα βήμα πίσω. Αυτό το βήμα πίσω, ήθελε να κερδίσει ο Έκτορας, αυτό το βήμα πίσω μπορεί να τ’ αλλάξει όλα, να φέρει και τη νίκη που φαινόταν χαμένη.
Οι Αργείοι σταμάτησαν να σπέρνουν τον όλεθρο και υπεχώρησαν. Ένας αθάνατος, ένας θεός κατέβηκε από τον αστερόεντα ουρανό, τον κάταστρο αιθέρα, να συνδράμει και να εμψυχώσει τους Τρώες. Και πράγματι ξαναζωντάνεψαν και άστραψε η δύναμη στα μάτια τους.
Troilus: Τhe Greeks are strong and skilful to their strength, Fierce to their skill and to their fierceness valiant;
Τρωίλος: Οι Έλληνες είναι δυνατοί και επιδέξιοι στη δύναμή τους, μανιώδεις και σκληροί στη δεξιότητά τους και στην αγριότητα τους γενναίοι. Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Τρωίλος και Χρυσηίδα, πράξη πρώτη.
13°
