Ένα παραδοσιακό νησιώτικο πανηγύρι θέλει χορό, μουσική και πάθος
Ραδιόφωνο στη διαπασών. Καθαρίζουν τα ψάρια που πήραν από το καΐκι - ο ψαροντουφεκάς της παρέας δεν κάνει σπουδαία πράγματα. Οι δύο τραγουδούν παράφωνα, οι άλλοι δύο σχολιάζουν εκείνον τον καταπληκτικό μπάρμαν. Μάλλον Σταυρός και όχι Σταύρος λεγόταν το πλοίο. Ήταν με κεφαλαία, πού να ξέρει κανείς. Άγονη γραμμή, κατάστρωμα, στο μπαρ αναδουλειές. Ζήτημα να πέρναγε ένας πελάτης κάθε τέταρτο, κι όμως ο τύπος πίσω από την μπάρα δεν στάθηκε λεπτό. Ξεσκόνιζε τον πάγκο του, τακτοποιούσε τα προϊόντα στα ράφια, σφουγγάριζε, μετέφερε χάρτινα κιβώτια και νερά και απαντούσε με προθυμία σε ερωτήσεις βαριεστημένων επιβατών, που δεν αγόραζαν τίποτα. Κανείς δεν τον έλεγχε, κανείς δεν θα τον μάλωνε αν άραζε. Τα σχόλια των φίλων αντιφατικά· «τιμάει το πόστο του», «ρε πας καλά;», «μαγκιά του, ζηλεύω την ελευθερία του», «σκλαβιά θες να πεις, δεν κοιτά να ξεκουραστεί λίγο…»
Στο ράδιο μπαίνει η σιδερένια η σκάλα και μου ‘λεγες θα μείνουμε μόνοι. Βασιλάκης φορέβερ, τώρα η κουβέντα κομμένη. Ξεπλένουν χέρια, ο μικρός ανάβει αναπτήρα, τον κουνά ψηλά, κι από την αυλίτσα του παραθαλάσσιου δωματίου μεταφέρονται ομαδικά σε στάδιο των 90s. Έπρεπε να είχαν πάρει τα κολιαρούδια, που καθαρίζονται πιο εύκολα από τους σπάρους. Τώρα αγκάθια και λέπια που πετάγονται και κολλάνε στο δέρμα, ευτυχώς τηγανητά τα σπαράκια γίνονται λουκούμια. Λες να μείνει η μυρωδιά; Τα κορίτσια ανησυχούν, όχι και να σκάσουν στο πανηγύρι με εσάνς ψαρίλας.
Πιάνουν θέση από νωρίς στο καλύτερο πεζούλι, κοντά στους ασκούς με το κρασί. Η ορχήστρα ζεσταίνεται, ο μπάλος ξεκινά. Εκείνοι που τον κατέχουν από γεννησιμιού τους ξεχωρίζουν από μακριά. Ξετυλίγουν τα βήματά τους ελαφριά, γέρνουν μια στο ένα πόδι μια στο άλλο, καμώνονται την κίνηση του πλεούμενου που πλαγιάζει. Κοντοστέκονται ελάχιστα και ξαναξεκινούν. Δεν πατούν με δύναμη τη γη, θαρρείς και θα γλιστρήσει, θα φύγει αν την ταράξουν. Το αναπηδητό τους παφλασμός. Λίγα τσαλίμια κάνουν τα χέρια τους. Πρώτα δείχνουν ίσια μακριά σαν βέλη, τυλίγονται στεφάνι ύστερα, φτιάχνουν γέφυρα να περνά από κάτω όποιος θέλει, μόνο να το κάνει αέρινα.
Μόλις τα βιολιά παίξουν γρήγορα και τα νταούλια βαρέσουν δυνατά, ο κύκλος σπάει. Τα ζευγάρια των ντόπιων στέκονται αντικριστά, κοιτιούνται κατάματα, κουνούν μαντίλια. Απομακρύνονται, πλησιάζουν, στροβιλίζονται, αλλάζουν ντάμες, γελούν. Πλέκουν και ξεμπλέκουν χέρια, κεφάλια, κορμιά. Ο ιδρώτας ποτίζει τα σώματα, οι ανάσες βγαίνουν γρήγορες και ξάφνου, σαν συνεννοημένοι, ξαναφτιάχνουν τον κύκλο και ενώνονται όλοι μαζί στην μέση του, σκυφτά, προσκυνητά. Γίνονται η καρδιά στο σώμα του πανηγυριού, που χτυπά πιο γρήγορα από το κανονικό. Το αίμα παλεύει να φτάσει στα άκρα, που ολοένα μακραίνουν.
Σύσσωμη η παρέα σηκώνεται από το πεζούλι και μπαίνει στον χορό, μαζί με ένα πολυάριθμο πλήθος ξένων. Οι επισκέπτες, κουνάμενοι, τραβούν κατά πού θέλει ο καθένας και χορεύουν όπως θέλει ο καθένας. Τα μέλη του σώματος γίνονται πλοκάμια μπερδεμένα ατσούμπαλα. Ο κύκλος αλλάζει σχήμα, μεταμορφώνεται σε τριγωνάκι σκαληνό, στη μνήμη του Νικόλα. Οι χορευτές φρενιάζουν και απογειώνονται διονυσιακά, ώσπου κάποτε τα όργανα σταματούν.
Όταν ξαναρχίζει η μουσική, ακούγεται η εισαγωγή από το σιγανά και ταπεινά. Ένας λιπόσαρκος γέροντας πάει και στέκεται στη μέση της πίστας. Αναγνωρίζουν τον πρωινό ψαρά, πρόσωπο θαλασσινό - χωράφι σκαμμένο από ρυτίδες. Έχει το ’να χέρι στη μέση και τ’ άλλο στον κρόταφο, πίσω από τ’ αφτί. Αφουγκράζεται μόνος, βυθισμένος στον ρυθμό. Τσακίζει το πάτημά του. Δεν ακουμπούνε τα πέλματά του ολάκερα, είπαμε, τα βήματα των νησιωτών μιμούνται το κύμα, πάνε κι έρχονται απαλά. Μαζί χορεύει κάθε κύτταρο του κυρτωμένου κορμιού. Όταν ξεκινούν οι ψηλές νότες και το γρήγορο στροβίλισμα, ο ψαράς στρέφει το πρόσωπο στον ουρανό περιμένοντας την εναλλαγή. Συρτό αργό, πηδηχτό γρήγορο κι οι πρώτοι ξένοι μπαίνουν διστακτικά να τον συνοδέψουν. Σε λίγο κοσμοχαλασιά, αδιαχώρητο, σπρωξίματα χαράς και πάθους.
Μετά την τρίτη παύση της ορχήστρας, σειρά έχει ο μηχανικός. Ένας μεσήλικας, με μακριές φαβορίτες και κοιλιά ατίθαση, μπαίνει να σύρει τον εμβληματικό χορό. Στη στιγμή μετουσιώνεται σε συμιακό σφουγγαρά, -ή μηχανικός θα γίνω ήστην άμμο θ’ απομείνω, μουρμουρίζει. Στη μια στροφή παράλυτος δύτης, κρατά στο μπαστούνι και παραπατά· ο διπλανός τον στηρίζει δυνατά, ενώ οι υπόλοιποι σύρουν τα πόδια τους, άπραγοι σχεδόν, περιμένοντας τη σωτηρία του αρρώστου. Στην επόμενη στροφή, χορευταράς κεφάτος που τα κατάφερε δίχως θάλαμο αποσυμπίεσης, τους παρασέρνει όλους στο ρυθμό του. Κι ύστερα πάλι χτυπημένος ναυτικός, που συγκλονίζει με το τρεμούλιασμα, το τρέκλισμα, τον αγώνα του να μπορέσει να σταθεί όρθιος. Πράγματι το κατορθώνει, στο τέλος του τραγουδιού. Ο σφουγγαράς νικά κατά κράτος τη νόσο των δυτών, χοροπηδά ψηλά και πετά στον αγύριστο τη μαγκούρα του, χαρίζοντας σε όλους ευχή εξαϋλωμένη. Όπου, όπως κι αν είστε, ποτέ μην αμελείτε. Χορέψετε!
15°
