Ξερά χόρτα: Ο επικός διαλογισμός του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν

Ο Σαμέτ, ένας δάσκαλος καλλιτεχνικών που διανύει τον τέταρτο χρόνο της υποχρεωτικής θητείας του σε απομακρυσμένο χωριό της Ανατολίας το οποίο θάβεται κάθε χειμώνα στο χιόνι, ονειρεύεται μια μετάθεση στην Κωνσταντινούπολη. Όμως η στενή σχέση που αναπτύσσει με μια απ' τις μαθήτριές του θα πυροδοτήσει μια σειρά από απρόβλεπτες καταστάσεις. Την ίδια ώρα θα φτάσει στο χωριό μια ακτιβίστρια δασκάλα που θα κινήσει το ερωτικό ενδιαφέρον του Σαμέτ, αλλά και του συναδέλφου και φίλου του Κενάν με τον οποίο μοιράζονται την ίδια στέγη.

Το διαλογικό σινεμά που κάνει ο Τσεϊλάν δεν είναι εύκολο. Απαιτεί υπομονή, ανοιχτό μυαλό και ψύχραιμη ματιά από πλευράς θεατή. Ένα από τα τρία παραπάνω προαπαιτούμενα να μην έχεις, το «έχασες» το φιλμ. H νέα ταινία του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, διάρκειας 197 λεπτών, είναι η πιο δύσκολη –ίσως και πιο δύστροπη– από όσες έχει κάνει τα τελευταία χρόνια. Έχω όμως την αίσθηση πως είναι και η πλέον προσωπική του. Με την έννοια πως ο κυνικός ήρωας δάσκαλος καλλιτεχνικών που έχει προ πολλού χάσει την πίστη του στη ζωή και τις πολιτικές ιδεολογίες, δείχνει να είναι κάτι σαν alter ego του καταξιωμένου δημιουργού. Με τη χαρακτηριστική εικαστική ματιά και τον αξεπέραστο λυρισμό του, ο Τούρκος σκηνοθέτης απλώνει μια τόσο πυκνή σε νοήματα και συμβολισμούς ιστορία γύρω από την απογοητευτική σύγχρονη τουρκική καθημερινότητα –διακριτικές αλλά υπαρκτές οι αιχμές κατά του καθεστώτος και της πατριαρχίας– που θέτει διαρκώς στον θεατή μια σειρά από ζόρικα ηθικά και πολιτικά διλήμματα. Με όρους μυθιστοριογραφίας και αφήγηση που κεντά σε όλα τα επίπεδα (ειδική μνεία στη φωτογραφία ενός επιβλητικού χιονισμένου τοπίου), ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα για τη «Χειμερία νάρκη» σκηνοθέτης κατασκευάζει ένα υψηλού επιπέδου δράμα, το οποίο όχι μόνο παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον, αλλά καταφέρνει να εγείρει συζητήσεις που θα σας απασχολούν για μέρες. Προτείνουμε, λοιπόν, να δείτε με παρέα το φιλμ, καθώς θα έχετε την ευκαιρία να κουβεντιάσετε όχι μόνο για την ηθική πλευρά του βασικού χαρακτήρα αλλά, κυρίως, για την αδιαπραγμάτευτη πολιτική του στάση. Με ένα καυστικό ύφος, ο μπλαζέ δάσκαλος που έχει πάψει να πιστεύει στη συλλογική δράση, συνομιλεί με την αριστερή, ακτιβίστρια δασκάλα για τις πολιτικές επιλογές του που ξεπερνούν την έννοια του ατομικισμού, σε μια αριστοτεχνικά φτιαγμένη σεκάνς. Μια ευφυή σεκάνς που διακόπτεται κάποια στιγμή από ένα απρόσμενο τέχνασμα από πλευράς Τσεϊλάν, ο οποίος βρίσκει και πάλι τον τρόπο να μας... «χαζέψει» με τις γεμάτες καινοτομία και φαντασία ιδέες του. Το φιλμ που ήταν από τα φαβορί για τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες τον περασμένο Μάιο, τιμήθηκε με το βραβείο γυναικείας ερμηνείας για την καταπληκτική πρωταγωνίστριά του, Μερβέ Ντιζντάρ.