Μια οικοδομική σκαλωσιά, με ανθρώπους γαντζωμένους στον όγκο της, αποδομείται. Μια παράσταση αφιερωμένη στο κίνημα των κονστρουκτιβιστών, που αρνήθηκε τόσο πεισματικά το ρομαντισμό και τελικά τον αποθέωσε, εκ νέου.
Δεν ξέρω αν ήταν υπερβολή που μου έρχονταν στο μυαλό η Πίνα Μπάους όσο παρακολουθούσα στο θέατρο Ροές το «Μάστερ και Μαργαρίτα». Ίσως επειδή η ομάδα Κι όμως Κινείται έχει φτιάξει μια πολύ ιδιαίτερη δική της γλώσσα, με συστατικά της ένα μείγμα ακροβατικών και σύγχρονου χορού, που παραπέμπει στο χοροθέατρο. Μια γλώσσα την ίδια στιγμή πολύ τεχνική και συναισθηματικά φορτισμένη, με χορογραφίες άψογα εκτελεσμένες που αναπτύσσονται οριζοντίως και καθέτως αναδεικνύοντας το τρισδιάστατο του χώρου. Η ακροβατική δεξιοτεχνία που παρακολουθείς και καθόλου δεν παραβλέπεις, δεν σε εντυπωσιάζει μόνο· αλλά κυρίως σου δημιουργεί αυτή την αίσθηση πως δεν είναι παρά το εργαλείο της ομάδας, ένα εκφραστικό μέσο εμψυχωμένο από τη σωματικότητα και τη δημιουργική δύναμη των χορευτών-ακροβατών και από τις ιδέες τους πίσω από το έργο.
Δεν είναι μια θεατρική απόδοση του «Μετρ και Μαργαρίτα», πώς θα μπορούσε άλλωστε; Για χορό πρόκειται, μαζί με ακροβατικά και στοιχεία performance. Όμως το βιβλίο του Μπουλγκάκωφ είναι παρόν και αυτό ήταν που είχαν στο μυαλό τους οι Κι όμως Κινείται όταν έστηναν το έργο, πάνω σε αυτό σκέφτηκαν, εκεί βασίστηκαν για να δημιουργήσουν. Και στην εποχή στην οποία αυτό γράφτηκε. Όσοι το έχουν διαβάσει, βλέποντας την παράσταση, θα βρουν τις συνδέσεις και θα φτιάξουν εικόνες. Η εποχή αναφοράς είναι αυτή της συγγραφής του βιβλίου, μετά την Οκτωβριανή επανάσταση, στη σταλινική Ρωσία.
Το σκηνικό της παράστασης αποτελείται από μια σκαλωσιά, που μας πηγαίνει στο καλλιτεχνικό κίνημα του κονστρουκτιβισμού, ένα ρεύμα κυρίαρχο τότε που επηρεάζει όλες τις τέχνες, αμφισβητεί τον ρομαντισμό και προτάσσει τη χρηστικότητα και την αποθέωση του παρόντος. Μαθαίνω πως τη σκαλωσιά της παράστασης τα μέλη της ομάδας τη βρήκαν στο σπίτι μιας φίλης, έχοντας προηγουμένως χρησιμοποιηθεί για οικοδομικές εργασίες. Αυτή τη σκαλωσιά, λοιπόν, ερχόμενη από την πραγματική ζωή, την παρακολουθούμε να στήνεται όσο οι θεατές μπαίνουν στο θέατρο και οδηγούνται στις θέσεις τους, και εκεί, πάνω, κάτω και γύρω από αυτή εκτυλίσσεται η χορευτική δράση.
Σε ένα παράλληλο σύμπαν, βγαλμένη από το βιβλίο του Μπουλγκάκωφ, η φιγούρα του διαβόλου κινείται σαν δαιμονισμένη, λειτουργώντας υπονομευτικά στην οικοδόμηση της σκαλωσιάς, η οποία σταδιακά αποσυντίθεται.
«Μια σουρεαλιστική μυθοπλασία όπου ο ίδιος ο Διάβολος, τιμωρός και κουρασμένος, με τη συνοδεία του, κάνει την εμφάνισή του, να γιατρέψει την έλλειψη πίστης, να ισορροπήσει εκ νέου το λογικό με το παράλογο, το εφικτό με το αδύνατο και εν τέλει να περιγελάσει την εμπιστοσύνη του ανθρώπινου είδους σε αυτό που αυθαίρετα νομοθετεί ως πραγματικότητα».
Το όραμα η κοινωνία να οικοδομηθεί με ένα διαφορετικό τρόπο καταρρέει. Στο μεταξύ παρακολουθούμε τη δράση, όπου οι άνθρωποι γίνονται μηχανές ενός συστήματος, ανεβαίνουν, αιωρούνται, ταλαντώνονται και κατρακυλούν, σηκώνοντας, μεταφέροντας, ισορροπώντας ο ένας το βάρος του άλλου σε ένα σύστημα γραφειοκρατίας, λογοκρισίας και ελέγχου. Απορία, όνειρο, ματαίωση. Οι μηχανικές κινήσεις των σωμάτων των χορευτών ή το πώς ο ένας κλείνει το στόμα και τα μάτια του άλλου, του καλύπτει το πρόσωπο, είναι μοτίβα που επανέρχονται. Εξάλλου ήδη η πρώτη σκηνή που βλέπουμε είναι μια φιγούρα που με μια σχεδόν αφύσικη κίνηση περιστρέφει το χέρι γύρω από τον εαυτό της για να κλείσει με αυτό, σαν να ήταν κάποιου άλλου, το ίδιο της το στόμα.
Θανάσης Καρατζάς
Δεν ξέρω τι από όλα μπορεί να καταλάβει κάποιος που δεν έχει διαβάσει το βιβλίο ή μη γνωρίζοντας τις θεωρητικές αναφορές του έργου. Ίσως είναι και μια πρόταση να ανατρέξει ή να σκεφτεί κανείς πάνω σε αυτά. Είναι ωστόσο πραγματικά εντυπωσιακός ο τρόπος που οι Κι όμως Κινείται ενσωματώνονται στη σκαλωσιά, το πώς τη χρησιμοποιούν σαν προέκταση των σωμάτων τους αντιβαίνοντας τους φυσικούς νόμους της βαρύτητας. Είναι χορευτές που έγιναν ακροβάτες και ακροβάτες που έγιναν χορευτές, και ενώ το ακροβατικό στοιχείο είναι κυρίαρχο, δεν λείπουν τα χορευτικά σόλο, αλλά και τα βλέμματα, οι χειρονομίες, το περφόρμινγκ, το θεατρικό στοιχείο.
6 οικοδομικές τάβλες και μερικά σίδερα φτιάχνουν όλη αυτή την κατασκευή που κινείται, στριφιγυρνάει και στροβιλίζεται μαζί με τα σώματα των χορευτών, αλλάζει μορφή, μέχρι που αποκαθηλώνεται. Δυνατή η σκηνή στο τέλος, όταν η σκαλωσιά, ό,τι έχει απομείνει από αυτήν, γυρνάει σαν δαιμονισμένη με εκκωφαντικό τον ηλεκτρικό ήχο της κιθάρας και του βιολιού, ενώ κάπου ψηλά, σε ένα παράλληλο σύμπαν, σε μια σκάλα που κρέμεται αλλά μοιάζει να αιωρείται, ένας άντρας και μια γυναίκα ερωτοτροπούν, σωζώμενοι από το παρακείμενο χάος.
Θανάσης Καρατζάς
Για το τέλος άφησα ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της παράστασης, σήμα-κατατεθέν της ομάδας. Τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο, ούτε όλο αυτό το αλληγορικό σύμπαν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τους δύο μουσικούς επί σκηνής, που δεν φτιάχνουν απλά ένα ηχητικό τοπίο για αυτό που βλέπουμε αλλά το συνδημιουργούν στην εξέλιξή του. Οι μουσικοί έχουν πια μόνιμη θέση ως μέλη της ομάδας και θα αναφερθώ εδώ στον Κλέων Αντωνίου, έναν εξαιρετικό μουσικό που τον γνωρίζουμε από τους Mode Plagal, που οργάνωσε όλο αυτό το εξαίσιο μουσικό-ηχητικό σάουντρακ της παράστασης. Τι θα ήταν άλλωστε ο χορός χωρίς τη μουσική; Πόσο μάλλον όταν αυτή συμβαίνει ζωντανά. Ένα δώρο για τους χορευτές, όπως λέει η Χριστίνα Σουγιουλτζή, ιδρυτικό μέλος της ομάδας. Ένα ηλεκτρικό βιολί και μια κιθάρα, μια φυσαρμόνικα, αλλά και ένα σάμπλερ, άλλοτε ερμηνεύουν μελωδίες και άλλοτε σφυροκοπούν, με λυρισμό που μπορεί και να σαρκάζει ή βιομηχανικούς ήχους ή με ένα ταυτόχρονο συνδυασμό των δύο, όπως όταν το βιολί παίζει μια όμορφη μελωδία συνοδευόμενο από την κιθάρα που μαίνεται. Μια μουσική αρκετά αφηγηματική, που πατάει στο κλασικό ρεπερτόριο, στο Σοστακόβιτς και τον Τσαϊκόφσκι, ή σε ρώσικα κομμάτια, όπως οι «Νύχτες στη Μόσχα» και στη Χορωδία του Κόκκινου Στρατού, ή σε συνθέσεις ειδικά φτιαγμένες για την παράσταση, με αποσπάσματα στο τέλος από τον λόγο του Στάλιν ή από ποίηση του Μαγιακόφσκι.
Να πάτε να τη δείτε. Είναι μια παράσταση που όσοι εργάστηκαν σε αυτή επιβεβαιώνουν τη δυναμική τους ως δημιουργοί, τη διεξοτεχνία ως ακροβάτες και χορευτές, τη συνέπειά τους ως προς την τέχνη και τις αναζητήσεις τους.
⇒ 2,3,4 Νοεμβρίου. Μετά την επιτυχημένη της πορεία, η παράσταση πήρε παράταση και θα παιχτεί ακόμα ένα τριήμερο, 9, 10, 11 Νοεμβρίου.
Θέατρο ΡΟΕΣ, Ιάκχου 16, €12 γενική είσοδος, €10 φοιτητικό, 8 ανέργων.
Περισσότερες πληροφορίες για τη σύσταση και τη δράση της ομάδας Κι όμως Κινείται, όπως και για τα μαθήματα ακροβατικών και χορού που παραδίδουν, στη σελίδα τους.
20°
