Η φωτογράφος Κίρκη Τράνακα ψάχνει τα αρχεία του πατέρα της και μας μιλάει για ένα από τα παλαιότερα φωτογραφεία της Αθήνας
Τον Ιούλιο του 1959 στη μικρή αίθουσα του παλαιού Στρατοδικείου Αθηνών στην οδό Ακαδημίας δικάζεται ο Μανώλης Γλέζος. Το Δεκέμβριο ο Παύλος υποδέχεται τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ. Ο Σπύρος Τράνακας, γνωστός φωτορεπόρτερ της εποχής, βρίσκεται εκεί για να απαθανατίσει τη στιγμή. Ασπρόμαυρες ιστορικές φωτογραφίες με αναρίθμητες ιστορίες να διηγηθούν, πορτραίτα γνωστών ανθρώπων της τέχνης, του θεάτρου και της πολιτικής, καλλιτεχνικές έγχρωμες φωτογραφίες, σπάνιες παλιές φωτογραφικές μηχανές δίπλα σε τελευταίας τεχνολογίας μηχανές προς πώληση. Στη σκιά της Ακρόπολης βρίσκεται από το 1954 ένα από τα παλαιότερα φωτογραφεία της Αθήνας. Η φωτογράφος Κίρκη Τράνακα, κομψή, ευγενική και πολύ δυναμική, με σπουδές Γαλλικής φιλολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση.
Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία της επιχείρησης;
Είναι ένα από τα παλιότερά και στο ίδιο σημείο καταστήματα στην Αθήνα, που ακόμα επιβιώνει ως φωτογραφείο. Ο πατέρας μου, Σπυρίδων Τράνακας, γνωστός φωτορεπόρτερ, ασχολήθηκε με τη φωτογραφία και την εμφάνιση των έγχρωμων φωτογραφιών, μαθητεύοντας στα εργαστήρια της Agfa Γερμανίας. Άνοιξε το πρώτο κατάστημά του στην πλατεία Κάνιγγος, ενώ είχε γραφείο και στη Θεσσαλονίκη από όπου και κάλυπτε διάφορα φωτογραφικά γεγονότα της εποχής. Κάποια στιγμή μεταφέρθηκε στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου διαβλέποντας την τουριστική δυνατότητα της περιοχής. Στις δεκαετίες ’60-’70 είχαμε ένα από τα μεγαλύτερα εργαστήρια εκτύπωσης φωτογραφίας στην Αθήνα. Τότε κάναμε τις εκτυπώσεις για πολυκαταστήματα, όπως τον Λαμπρόπουλο, τον Κλαουδάτο, το Μινιόν και πολλά άλλα γνωστά καταστήματα. Το φωτογραφείο έγινε σημείο αναφοράς για πολλούς Αθηναίους αλλά και ανθρώπους από την επαρχία, που έβρισκαν σε μας κάθε είδους φωτογραφικό εξοπλισμό, studio φωτογραφίας και επαγγελματικές εκτυπώσεις. Η επιχείρηση κράτησε όλα τα χαρακτηριστικά ενός κλασσικού φωτογραφείου αλλά ενσωμάτωσε όλες τις νέες μεθόδους επεξεργασίας εικόνας και φωτογραφικού εξοπλισμού.
Ο πατέρας σας σάς έχει μεταφέρει κάτι από το κλίμα ή τους ρυθμούς μίας άλλης εποχής. Μπορείτε να μας βάλετε σε αυτό το κλίμα;
Τότε οι φωτογράφοι ήταν λίγοι και τα μέσα δύσκολα. Δεν έβλεπες τις φωτογραφίες πριν τυπωθούν και βγάζοντας 100 κράταγες τις 4. Αυτό είναι και η ικανότητα του φωτογράφου: να φωτογραφίζει με φιλμ και να μην μπορεί να δει την φωτογραφία πριν τη χρησιμοποιήσει χωρίς επεξεργασία. Ο πατέρας μου φωτογράφισε απίστευτα γεγονότα. Τη δίκη Μπελογιάννη, το γάμο της πριγκίπισσας Σοφίας με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας, το Αϊζενχάουερ στην Αθήνα, τους τρομερά καταστροφικούς σεισμούς στα Επτάνησα του 1953. Ένα απίστευτο αρχείο. Η μητέρα μου δε, που πάντα δούλευε κοντά του, έκανε κάτι απίθανο. Επιχρωμάτιζε τις παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες με το χέρι με μικρά πινελάκια και κομματάκια βαμβάκι. Πραγματική ζωγραφική. Δεν υπήρχε τότε scanner ή Photoshop.
Εσάς, τι σας τράβηξε στη φωτογραφία;
Γεννήθηκα μέσα στη φωτογραφία. Διάβαζα παιδάκι στο εργαστήριο του πατέρα μου και έπαιζα στο στεγνωτήριο που πέρναγαν οι βρεγμένες φωτογραφίες. Το αγαπημένο μου παιχνίδι ήταν το κρυφτό στο σκοτεινό θάλαμο. Στην εφηβεία συναντηθήκαμε και από τότε έχουμε σχέση αγάπης και έρωτα. Μεγάλη εξάρτηση.
Σπυρίδων Τράνακας
Ποια είναι σχέση σας με την τέχνη;
Κάθε μέρα ξυπνώντας, έβλεπα τον Παρθενώνα στο δρόμο για το σχολείο. Αυτή η εικόνα από μόνη της σε μυεί στην τέχνη. Μικρή ζωγράφιζα και έφτιαχνα μπιζού και γούρια. Εκστασιάστηκα όταν διάβασα πως από το σύνολο των μικρών χρωματιστών στιγμάτων έφτιαχνες ένα πίνακα και αυτό ήταν ιμπρεσιονισμός. Pixels ίσως; Παίζοντας παιχνίδια με το φως που περνά από το φωτοφράχτη μπορείς να δεις τη ψυχή. Αυτό, εμένα με μαγεύει.
Αν ψάξει κανείς στο πελατολόγιο σας ποια γνωστά ονόματα θα βρει;
Πολλούς και αγαπημένους πελάτες. Ο ευγενικότατος Μίμης Πλέσσας όταν έμενε στην Πλάκα, ο γλυκύτατος εικαστικός και δάσκαλος Γιάννης Ψυχοπαίδης, η Μαργαρίτα Θεοδωράκη με τις φωτογραφίες του Μίκη, η Μαρία Χορς μία εκπληκτική αέρινη γυναίκα, ο Σταύρος Παράβας, μουσικοί, σκηνοθέτες και πολλοί άλλοι επιχειρηματίες. Άνθρωποι σπουδαίοι που με εμπιστεύονται να μπω στο γραφείο ή στο σπίτι τους απαθανατίζοντας τους σε στιγμές απλές ή σε σημαντικά γεγονότα της ζωής τους.
Σας δημιουργεί άγχος να φωτογραφίζετε επώνυμο πρόσωπο;
Αρκετά. Ξέρεις, είναι ακριβώς όπως όταν βρίσκεσαι σε ξένο περιβάλλον και πρέπει να μιλήσεις υποχρεωτικά σε κάποιον άγνωστο. Έτσι νιώθω. Όπως και να ’χει, τις περισσότερες φορές έχουν και εκείνοι άγχος όποτε πρέπει να αποβάλλω το δικό μου και να βρω τρόπο να σπάσω τον πάγο. Αυτό άλλωστε οφείλει να κάνει κάποιος επαγγελματίας στο είδος. Μετά, όλα κυλάνε από μόνα τους.
Ασπρόμαυρο ή έγχρωμο;
Η ασπρόμαυρη φωτογραφία σε ξεγυμνώνει, θέλει μαστοριά μεγάλη. Το χρώμα πάλι σε τρελαίνει, είναι γιορτή.
Η κρίση σας έχει επηρεάσει;
Η κρίση σε μας άρχισε με την εμφάνιση της ψηφιακής φωτογραφίας. Εκεί που κατέρρευσε η εκτύπωση φωτογραφιών. Όταν τα καταστήματα ηλεκτρονικών έβαλαν και φωτογραφικά ήταν πολύ δύσκολο να ανταγωνιστούμε τις τιμές τους και βέβαια η δυσκολία κορυφώθηκε με την οικονομική κρίση.
Φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο της Κ.Τράνακα
Ο πατέρας σας, μετά εσείς… Η παράδοση θα συνεχιστεί από τη νεότερη γενιά;
Τα παιδιά μου κάνουν ήδη κάτι που συγγενεύει με το χώρο αυτό, πολλές φορές με βοηθάνε και έτσι είναι σε άμεση επαφή.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας δρόμος στην Αθήνα;
Δεν θα σε εκπλήξω «ο πεζόδρομός μου» είναι η μεγάλη μου αγάπη.
Η Αθήνα είναι ένα «πρόσωπο» που θα σας ενδιέφερε να φωτογραφίσετε;
Καθημερινά. Γίνεται; Οι παλιές πολυκατοικίες του κέντρου με τις εκπληκτικές πόρτες τους, τα Αναφιώτικα, το ιστορικό κέντρο... Η Αθήνα είναι λατρεία.
Κίρκη Τράνακα
Digital Photo Center, Διονυσίου Αρεοπαγίτου3, 2109215907
18°
